Лекция бейімделу ұғымына шолу жасау. Ғалымдардың жасаған ой тұжырымдарының сипаттамалары. Сенсорлық бейімделу. Әлеуметтік бейімделу

2. https://infourok.ru/ataanani-itari-men-mindetteri-723715.html

6. 
   ЛЕКЦИЯ
   

2.Инклюзивті мектеп ортасын дайындауда ескерілетін негізгі жәйттар.

мүмкіндіктері мен қажеттіліктеріне сәйкес табысты оқыту мен дамыту үшін әлеуметтік-психологиялық және педагогикалық шарттар құру барысындағы педагогтар мен мамандардың ұйымдастырылған қызмет жүйесі.

Инклюзивті мектеп ортасын дайындау келесі міндетті шарттарды сақтауды көздейді:

• 
  оқушының мүмкіндіктеріне қарамастан педагогтардың әрбір оқушыны теңдей қабылдауы;
  
• 
  білім беру процесінің барлық қатысушылары мен техникалық қызметкерлердің төзімді мінез-құлық мәдениетімен қамтамасыз ету;
  
• 
  ЕБҚБ бар оқушының жақын даму аймағына сәйкес оқу мақсаттарын анықтау;
  
• 
  ЕБҚБ бар оқушыны оқудан тыс мектеп іс-шараларына қосу;- оқушыға қолдау көрсетуде отбасы әлеуетін пайдалану.
  

а) оқушының мектепке, мұғалімдерге, сыныптастарына жағымды

көзқарасы;

б) жалпы білім беру, қысқартылған немесе жеке бағдарлама шеңберіндегі

академиялық табыстылығы;

в) оқушының әлеуметтік бейімделуі.

ерекше білім беру қажеттіліктері бар оқушыларға психологиялық-

педагогикалық қолдау көрсетуді ұйымдастырудың негізгі бағыттары:

• 
  психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетудің жергілікті нормативтік негізін құру;
  
• 
  білім беру процесіне қатысушылардың қызметін анықтау;
  
• 
  мектептің ағымдық жағдайын талдау және бағалау;
  
• 
  мектептің педагогикалық ұжымын кәсіби дайындау;
  
• 
  мектеп қауымдастығын дайындау;
  
• 
  одақтастар мен әлеуметтік серіктестерді іздеу.
  

Мектептің психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету қызметі (психолог, логопед, арнайы педагог, әлеуметтік педагог, тәрбиеші, педагог-ассистент):

• 
  оқыту қиындықтары бар оқушыларды анықтайды, қиындықтардың сипатын және олардың пайда болу себептерін бағалау мақсатында
  

• 
  тексеру нәтижелерін тиісті формаларда құжаттайды;
  
• 
  зерттеу нәтижелері бойынша оқушылардың ерекше білім беру қажеттіліктерін анықтайды;
  
• 
  оқушыларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетудің жеке бағдарламаларын жасайды;
  
• 
  оқушылармен жеке және топтық сабақтар жүргізеді;
  
• 
  мұғалімдерге, ата-аналарға, мектеп әкімшілігіне кеңес береді;
  
• 
  психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету бағдарламаларын іске асыру нәтижелерінің мониторингін жүзеге асырады;
  
• 
  әлеуметтік серіктестермен өзара қарым-қатынас жасайды.
  

Әдістемелік бірлестіктердің отырыстарында мамандар жоспарлы түрде мұғалімдерді оқытудың арнайы әдістері және тәсілдерімен, жеке және сараланған тәсілдердің технологиясымен таныстырады.

Мектептің психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің жұмысы

келесі принципте құрылады:

а) бағалаудың кешенді (пәнаралық) тәсілі:медициналық мәліметтер мен баланың әлеуметтік-психологиялық даму тарихының зерттелуі, әр түрлі мамандардың (психолог, логопед, арнайы және әлеуметтік педагогпен) тексеруі;

б) жүйелі және біртұтас тәсіл: оқыту қиындықтарының пайда болу себептері мен механизмдерін белгілеу, табысты оқытуға кедергі келтіретін бастапқы (жетекші) және қайталама қиындықтардың арақатынасын белгілеу;

в) оқушылардың өзгеріп отыратын қажеттіліктерін динамикалық зерт-

теу: оқыту процесінде жаңа қажеттіліктерді қанағаттандырудың және олардың пайда болуының мониторингі;

г) командалық жұмыс негізінде:

• 
  ЕБҚБ мен мектепте оқытудың қиындықтарын анықтау мен бағалауға қойылатын бірыңғай амал мен талаптарды сақтау;
  
• 
  бірыңғай құндылықтарын ұстану: оқушының жеке тұлғасына деген құрмет, оның ішінде отбасы берген бала туралы ақпараттың құпиялылығын сақтауды болжайды;
  
• 
  білім беру үрдісінің қатысушылардың ынтымақтастығы өзара құрметті және сенім артуы: мұғалімнің, маманның, ата-ананың және баланың;
  
• 
  қолдау көрсету мамандары арасындағы жауапкершілікті бөлу. Мектептің ағымдағы жағдайын талдау мен бағалауды мектеп әкімшілігі және ппҚк мамандары төмендегі көрсетілген мақсаттар үшін жүргізеді:
  
• 
  ерекше білім беру қажеттіліктері бар оқушыларға қолдау көрсетуге мектеп ұжымының дайындығын зерттеу. сауалнама, сұрақтар, әңгімелеуді қолдану
  

Білім беру процесіне қатысушылардың қызметтік міндеттері.

1.Білім беру процесіне қатысушы ЕБҚБ балалардың ерекшеліктері.

2. Білім беру процесіне қатысушылардың қызметтік міндеттерінің алғышарттары.

3. Мектептің педагогикалық-психологиялық қолдау көрсету қызметі

Ерекше білім беруге қажеттілігі бар оқушылардың оқу нәтижелері мектептік білім берудің барлық кезеңдерінде білім, білік және дағдылармен шектеле алмайды, оқыту мақсаты тұлғаның білімі, тәжірибесі мен құндылығына негізделген жалпы қабілет сияқты құзыреттіліктің қалыптасуы болуы тиіс. Құзыреттіліктер білім, білік, дағдыларға қайшы келмейді, құзыреттіліктер бұларды саналы пайдалануды көздейді. Құзыреттілік тәсілін ескере отырып білім беру процесін жетілдіру, оқушыларды алған білімдері мен біліктерін нақты оқу және өмірлік жағдайларда қолдануға үйрету.           Құзыреттілік оқушының жеке оқуының кіріктірілген нәтижесі ретінде олардың мағыналық, іс жүргізу және дәлелдемелік компоненттерді меңгеруі негізінде қалыптасады, оның деңгейі бағалау процесінде көрсетіледі.

Оқушылардың білімдерін бағалаудың негізгі функциялары болып табылатындар:

бақылаушылық – мұғалімге оқу материалын сәйкесінше жоспарлауға және баяндауға мүмкіндік береді, оқушының жаңа материалды игеруге дайындығын, әрбір оқушының жетістіктері даңгейін анықтайды;

оқу – білімдерін қайталау, нақтылау және тереңдетуге, оларды жүйелеуге, біліктері мен дағдыларын жетілдіруге ықпал етеді.

диагностикалық-түзетушілік – оқушыда оқыту процесінде туындайтын қиндықтардың себептерін анықтайды; игерілгеннің кемшіліктерін анықтаса оларды жоюға бағытталған түзетулерді енгізеді;

ынталандырушы-себепшілік – оқытудың оң себептерін қалыптастырады;

Қазіргі бағалау жүйесінің кемшіліктері де бар: 

педагог бірыңғай критерийлерге әрбір оқушының жетістігімен емес, тұтастай алғандағы сыныптың орташа білім деңгейіне сүйене отырып баға қояды;

оқушыларға қойылған бағалар оқу бағдарламасының жеке бөлімдері бойынша білім, білік, дағдыларының нақты элементтерін меңгергендігі туралы түсінік бермейді, бұл әрбір оқушының жеке оқыту траекториясын анықтауға мүмкіндік бермейді;

оқыту процесінде оқушы мен мұғалім арасында жедел байланыс жоқ, бұл оқушыларды оқуға барынша ынталандыруға мүмкіндік бермейді;

Шағын міндеттер: 

Ата-аналармен жұмыста:

ата-аналарды балалармен өзара әрекеттесу тәсілдеріне, іс жүзінде бірлесіп әрекеттер ұйымдастыруға үйрету арқылы оларды белсенді қатысушылар ретінде білім беру үдерісіне тарту; 

ата-аналарға көзқарастарын өзгертулеріне және оларды қатынастың оң тәсілдерімен қарулануларына көмектесу;

дамуының проблемалары бар балаларды тәрбиелейтін отбасыларының әлеуметтік кеңістігін кеңейту, ата-аналардың қоғамдастыққа бірігуіне жағдай жасау.

Білім беру процесіне қатысушылардың қызметтік міндеттері. Директор психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету қызметін құру туралы бұйрық шығарады, ппҚк қызметі, арнайы сыныптардың қызметі туралы ережені бекітеді, мамандардың тиісті міндеттерін бекітеді; мамандардың бағыну иерархиясын және олардың өзара әрекеттесу принциптерін қалыптастырады; басқарудың әрбір деңгейінде ақпаратты жинау және өңдеу тәртібін айқындайды; балалар ұжымының бөлінуіне жол бермейтін жағдайлар жасайды; пәнаралық негізде мұғалімдер мен мамандардың кәсіби өсуіне жағдай жасайды.

Директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары оқушыларға психологиялықпедагогикалық қолдау көрсету процесіне басшылық жасайды, қолдау көрсету мамандары мен педагогтардың өзара әрекеттесуін реттейді; жеке психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету бағдарламасын құрастыруға, қолдау көрсету нәтижелері мен оқушының мектеп жетістігін талқылауға қатысады.

Директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары білім беру үдерісіне қатысушылардың барлығында толерантты мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру және қолдау бойынша жүйелі жұмыс жүргізеді; барлық оқушыларды сыныптан тыс және бос уақыттағы іс-шараларға қатыстырады. бұл ретте оқушылардың біркелкі емес мүмкіндіктері ескеріледі және балалар арасындағы бәсекелестік жағдайы жеңілдетіледі.

Мұғалім-оқытудағы қиындықтары бар оқушыларды анықтайды, қиындықтардың сипатын бағалайды, оқу материалын меңгерудегі проблемаларды анықтайды, оқу бағдарламаларын қысқартуды (бейімдеуді) орындайды, жеке оқу бағдарламаларын құрастыруға қатысады, типтік, қысқартылған немесе жеке оқу бағдарламаларына сәйкес ЕБҚБ бар оқушылардың жетістіктерін бағалау және оқыту процесін дараландырады. мұғалім психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету қызметінің мамандарымен бірігіп жұмыс жасайды.

Мектептің психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету қызметі (психолог, логопед, арнайы педагог, әлеуметтік педагог, тәрбиеші, педагог-ассистент):

• 
  оқыту қиындықтары бар оқушыларды анықтайды, қиындықтардың сипатын және олардың пайда болу себептерін бағалау мақсатында
  

• 
  тексеру нәтижелерін тиісті формаларда құжаттайды;
  
• 
  зерттеу нәтижелері бойынша оқушылардың ерекше білім беру қажеттіліктерін анықтайды;
  
• 
  оқушыларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетудің жеке бағдарламаларын жасайды;
  
• 
  оқушылармен жеке және топтық сабақтар жүргізеді;
  
• 
  мұғалімдерге, ата-аналарға, мектеп әкімшілігіне кеңес береді;
  
• 
  психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету бағдарламаларын іске асыру нәтижелерінің мониторингін жүзеге асырады;
  
• 
  әлеуметтік серіктестермен өзара қарым-қатынас жасайды.
  

Әдістемелік бірлестіктердің отырыстарында мамандар жоспарлы түрде мұғалімдерді оқытудың арнайы әдістері және тәсілдерімен, жеке және сараланған тәсілдердің технологиясымен таныстырады.

Мектептің психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің жұмысы

келесі принципте құрылады:

а) бағалаудың кешенді (пәнаралық) тәсілі:медициналық мәліметтер мен баланың әлеуметтік-психологиялық даму тарихының зерттелуі, әр түрлі мамандардың (психолог, логопед, арнайы және әлеуметтік педагогпен) тексеруі;

б) жүйелі және біртұтас тәсіл: оқыту қиындықтарының пайда болу себептері мен механизмдерін белгілеу, табысты оқытуға кедергі келтіретін бастапқы (жетекші) және қайталама қиындықтардың арақатынасын белгілеу;

в) оқушылардың өзгеріп отыратын қажеттіліктерін динамикалық зерт-

теу: оқыту процесінде жаңа қажеттіліктерді қанағаттандырудың және олардың пайда болуының мониторингі;

г) командалық жұмыс негізінде:

• 
  ЕБҚБ мен мектепте оқытудың қиындықтарын анықтау мен бағалауға қойылатын бірыңғай амал мен талаптарды сақтау;
  
• 
  бірыңғай құндылықтарын ұстану: оқушының жеке тұлғасына деген құрмет, оның ішінде отбасы берген бала туралы ақпараттың құпиялылығын сақтауды болжайды;
  
• 
  білім беру үрдісінің қатысушылардың ынтымақтастығы өзара құрметті және сенім артуы: мұғалімнің, маманның, ата-ананың және баланың;
  
• 
  қолдау көрсету мамандары арасындағы жауапкершілікті бөлу. Мектептің ағымдағы жағдайын талдау мен бағалауды мектеп әкімшілігі және ппҚк мамандары төмендегі көрсетілген мақсаттар үшін жүргізеді:
  
• 
  ерекше білім беру қажеттіліктері бар оқушыларға қолдау көрсетуге мектеп ұжымының дайындығын зерттеу. сауалнама, сұрақтар, әңгімелеуді қолдану
  

Мектептің педагогикалық ұжымын кәсіби дайындау. Мектеп әкімшілігі инклюзивті білім берудің принциптері мен құндылықтары, оқушыларды оқыту қиындықтарының көріністері мен себептері, оқытудың бейімдік әдістері, оқушыларға жеке әдістер технологиялары, жеке және қысқартылған оқу бағдарламаларын құрастыру әдістері туралы педагогтардың ақпараттарын арттыруға бағытталып, ұйымдастыруы тиіс. кәсіби дайындық біліктілікті арттыру курстары, семинарлар, дөңгелек үстелдер, конкурстарға, конференцияларға және т.б. іс-шараларға педагогтардың қатысуы арқылы жүзеге асырылады.

Мектеп қауымдастығын дайындау мектеп әкімшілігі мен ппҚк мамандарының педагогикалық ұжыммен, оқушылармен, ата-аналармен толерантты мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру мақсатында алдын ала және ағымдағы жұмысын болжайды. әңгіме, семинарлар, дидактикалық ойындар, әлеуметтік роликтерді қарау, кинофильмдерді, мақалаларды, кітаптарды талқылау сияқты жұмыс түрлері қолданылады .

Одақтастар мен әлеуметтік серіктестерді іздеу қосымша ресурстар ретінде мектеп әкімшілігі, психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету мамандары жүзеге асырады. мұндай әріптестер арнайы білім беру ұйымдарының педагогтары (пмпк, ппкк, арнайы мектептер), ғылымизерттеу орталықтары, зертханалар; жоғары оқу орындары; қоғамдық ұйымдар; ерекше қажеттіліктері бар балалардың ата-аналарының ұйымдары, басқа да мүдделі ұйымдар мен тұлғалар бола алады.