Тепе – теңдік константасын есептеу 1. Газ күйінде молекулалар саны өзгермей жүретін қарапайым реакциялардың тепе – теңдігі. Мұндай қарапайым реакцияларға көптеген техникалың маңызы бар реакциялар жатады. Мысалы, сулы газды алу реакциясы:
СО + Н2О↔СО2 азот оксидінің түзілу реакциясы:
N2 + O↔2NO
Иодсутектің түзілу реакциясы да осындай реакцияларға жатады:
H2 + I2↔2HI
KP=(P2HI)/(PH2 ∙ PI2) (14)
Идеал газдардың заңдары бойынша парциялды қысым Рі Рі=(nі/V)RT=CіRT (15)
Компоненттердің моль сандары өзгермеген жағдайда реакцияның тепе – тендік константасы әр түрлі шамалар арқылы есептеулдеріне қарамастан тұрақты мәнге тең болады. Реакцияға а моль H2, b моль I2 түсіп тепе – теңдік орнағанда х моль H2реакцияласты десек, реакция нәтижесінде 2х моль иодсутек түзіледі. Көлемі V жүйесінде тепе – теңдік орнағанда компоненттердің тепе – теңдік концентрациялары төмендегідей:
СH2=(a-x) / V, CI2=(b-x)/V, CHI=2x/V
K=4x2/[(a-x)(b-x)] (16) Кейде есептеуді оңайлату үшін стехиометриялық коэфиценттерді 2,3, ..., т.б. сандарды бөліп жазу қажет. Сонда жоғарыдағы реакция теңдеуі былай жазылады:
1/2 ∙ H2+1/2 I2↔2HI
тепе – теңдік константасы
K=x/[√(a-x/2)(b-x/2)] (17)
Eгер тепе-теңдік константасы белгілі болса, оның көмегімен керісінше заттардың тепе – теңдік концентрацияларын анықтауға болады.
