Лекциялардың тезістері шымкент 2022 ж. Ф 08-19 Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі
Педагогикалық бағалаудың функциялары
жүктеу/скачать 5,45 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақпараттық-диагностикалық функция
- 3. Бағалау жүйесін дамытудағы заманауи үрдістер
- . Сапа дегеніміз
| 2. Педагогикалық бағалаудың функциялары. Бұрын бүгінгі күні бағалау жүйесін орындайтын функцияларды анықтаймыз:
Нормативтік функция бір жағынан, нақты оқушының жетістіктерін бекітілген эталонға қатысты тіркеп, оқушы үшін барлық құқықтық салдарлар, оның оқуы мен оқу орнын аяқтауына сәйкес келетін, ал екінші жағынан, жекелеген оқушылардың, мектеп сыныптарының үлгерімін, олардың дайындық деңгейін және мұғалім жұмысының сапасын әкімшілік қадағалау (бірнеше он жыл бұрын қалыптасқан тәжірибеге сәйкес) кіреді. Ақпараттық-диагностикалық функция білім беру процесінің барлық қатысушылары арасындағы мазмұндық байланыстың негізгі сәттерін, оқушылардың мазмұнды және эмоциялық рефлексиясын, сондай-ақ мұғалімдердің педагогикалық рефлексиясын қамтиды. Дәл осы бағалау, бірінші кезекте, кейбір оқушылардың мектептегі әл-ауқаты бойынша сияқты, нақты сыныпта білім беру үдерісімен байланысты барлығы дұрыс емес пе деген тақырыпта ойға шығу үшін тамақ береді. Көп жақты оқушының дамуына бағалаудың әсері, ол көптеген функцияларға ие болуы мүмкін. Бағалау: а) бағдарлаушы ‒ оқушының ақыл – ой жұмысына әсер етеді, ол нақты жұмыс процесін ұғынуға және олардың өз білімін түсінуіне ықпал етеді; б) ынталандырушы-оқушының аффективті-ерік аясына, табысты немесе кедергі жасамауды бастан кешіру, талап-тілектер мен ниеттерді, іс-әрекеттер мен қарым-қатынастарды қалыптастыру арқылы әсер етеді.; в) ақыл-ой жұмысының қарқынының "үдеуі немесе баяулауы", сапалы жылжулар, қоршаған әлем заттарын қабылдауға әсер ету құрылымындағы индивидтің алдыңғы тәжірибесі мен ұстанымдарының өзгеруі, яғни зияткерлік тетіктердің өзгеруі болатын тәрбиелеуші. Бағалау жалпы оқушының тұлғасына әсер етеді. Педагогикалық бағалау мектептегі сынып пен оқушы арасындағы қарым-қатынас пен пікірлердің өзгеруіне әсер етеді. 3. Бағалау жүйесін дамытудағы заманауи үрдістер Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылға 25 маусымдағы № 832 Қаулысымен бекітілген Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012–2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспарында функционалдық сауаттылықты дамыту нәтижесімен «жасөспірімдердің практикалық жағдаяттарда игерген білімдерін тиімді қолдануға мүмкіндік беретін негізгі құзыреттілік жүйесін оқушылардың меңгеруі және әлеуметтік бейімдеу процесінде табысты пайдалануы» анықталған. Негізгі құзыреттер - МЖМББС және оқу бағдарламаларында мәлімделген білім нәтижелері түріндегі орта мектеп түлегінің тұлғалық сапасына қойылатын мемлекеттің талабы. Мектептегі білім мазмұнын заманауи қазақстандық қоғамның серпін сұраныстарына келтіру, функционалдық сауаттылығын дамыту, біліктілік пен дағдыларды қалыптастыру, вариативтілікті және оқыту формалары мен әдістерін таңдау еркіндігін қамтамасыз ету орта білімнің заманауи артықшылықтары болып табылады. Бағалау жүйесі оқудағы негізгі мәселелерді анықтаудың және кері байланысты жүзеге асырудың негізгі құралы болып, сонымен қатар тұтас алғанда білім беру процесінің негізіне салынған қағидаттарды анағұрлым анық бейнелейді. Білім берудің жаңа стандарттары әзірлеу ісі білім алушылардың жетістіктерін бағалау жүйесімен де байланысты ғылыми және әдіснамалық мәселелерді анықтады. Білім алушылар жетістіктерін бағалауда ең маңызды құрал бола тұра, бағалау жүйесі білім беру процесін жетілдіруді жалғастыру үшін объективті және тиімді болуы тиіс. Білім берудің қазіргі жүйесінде білім алушылардың білімділік жетістіктерінің сапасын бағалаудың критериалды-бағдарлы көзқарасы негізіндегі қадағалау және бағалау өзекті болып отыр. Критериалды-бағдарлы көзқарастың қолданылуы білімділік жетістіктерін бағалаудың объективтілік және сенімділік деңгейін айтарлықтай арттырады. Заманауи мектепте білім алушылардың білімділік жетістіктерін бағалауға критериалды көзқараспен келу талапқа ие, себебі ондай көзқарас білім беру процесінің барлық қатысушыларына өлшенетін критерийлерді және білім беру нәтижелерін көруге мүмкіндік беретін кері байланысты орнатуға көмегін тигізеді. Бағалау жүйесінің маңызды сипаттамасы қатарында оның тек баға қою кезінде ғана қолданылмай, мұғалім, білім алушылар және ата-аналар арасында білім беру процесінің сәттілігі бойынша қадағалаушы-диагностикалық байланысты тұтас жүзеге асырады. Бағалау жүйесі білім беру процесінің сапасын нықтауға, оқудағы стратегия және тактика бойынша түбегейлі шешімдері қабылдауға, білім беру мазмұнын да, күтілетін нәтижелерді бағалау нұсқаларын да жетілдіруге мүмкіндік беретін оқу жетістіктерін өлшеу және оқу қиындықтарын диагностикалаудың негізгі құралы болып табылады. 4. Сапа дегеніміз-бұл өнімдердің, тауарлардың, материалдардың, қызметтердің, еңбектің, жұмыстардың белгілі бір қасиеттерінің жиынтығы, соның арқасында олар адамдардың қажеттіліктері мен қажеттіліктерін қанағаттандыра алады. Сонымен қатар, олар мақсатына және қойылған талаптарға сәйкес келеді. Білім сапасы-бұл қоғамдағы білім беру процесінің жағдайы мен тиімділігін, оның қоғамның қажеттіліктері мен үміттеріне сәйкестігін анықтайтын әлеуметтік категория. Бұл ретте жеке адамның азаматтық, тұрмыстық және кәсіби құзыреттері үлкен қызығушылық тудырады. Соңғы жылдары Қазақстанда үнемі реформалар жүргізілуде. Білім берудің жаңа сапасын қалай анықтауға болады? Бұл оқудың әртүрлі аспектілерін сипаттауға болатын индикаторлар жиынтығын қолдануды талап етеді. Олардың ішінде мазмұны, формалары, әдістері, кадрлар құрамы, материалдық-техникалық базасы бар. Мысалы, әлеуметтік білімнің сапасы туралы айтқанда, бұл көбінесе мәнді түсінбеушілікпен бірге жүреді. Неге бұлай болады? Бұл тұжырымдаманың абсолютті де, салыстырмалы да мағынасы бар екендігіне байланысты. Біріншісі оның мәртебе мен артықшылықтың көрсеткіші ретіндегі маңыздылығын білдіреді. Бұл ұғым білім беру мекемесінің имиджін дамыту және нығайту және сонымен бірге ең жоғары стандарттарға қол жеткізуге тырысу үшін қолданылады. Екінші жағдайда, бұл міндетті түрде оқумен байланысты емес. Сапа туралы мынадай позициядан бағаланады: ұсынылатын қызмет (тауар) белгіленген ерекшеліктер мен стандарттарға сәйкес келе ме. Сол туралы айтуға болады ол құралы болып табылады, соның арқасында анықталады қаншалықты білім беру қызметтеріне сәйкес белгіленген мемлекеттік нормативтерге сәйкес болуы тиіс Өйткені, мұндай жазықтықта ол мемлекеттік стандарттарға да, тұтынушылардың қажеттіліктеріне де сәйкес келеді. Бірінші аспект өндіруші тұрғысынан, екіншісі – пайдаланушы. Көбінесе олар сәйкес келмейді. Сондықтан білім беру мекемесі бар міндеттер мен проблемаларды екі тұрғыдан қарастыруы керек. М. М. Поташниктің көзқарасын келтіруге болады, ол білім беру сапасы нәтиже мен қызмет мақсатының арақатынасы ретінде анықталады, егер соңғысы дұрыс орнатылса және жеке тұлғаның проксимальды дамуы негізінде болжанса. Содан кейін алынған адам адамның максималды мүмкіндіктерімен бірге бағаланады. Мақсаттар шығындармен байланысты болған кезде, бұл жағдайда сапа – тапсырманы орындаудың мүмкін бағасы. жүктеу/скачать 5,45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|