Лингвистикадағы ғылыми зерттеу негіздері
жүктеу/скачать 1,24 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Пресуппозиция
- Проспекция
- Реконструкция
- Ретроспекция
- Сөйлем
| Прагматика (гр.рragma-қимыл) коммуниканттардың бір-біріне және сөйлеу немесе сөз мазмұнына (ауызша немесе жазбаша) олардың коммуникативтік ниетін есепке алғандағы қатынасы.
Пресуппозиция – сөйлеушінің әңгімелесуші адамның жалпы білімін сөйлеу кезіндегі көз қарасы мен психикалық жағдайын бағалау. Сөйлем мағынасының шын мәніндегі нағыз компоненті, оның көмегімен сөйлем семантикалық жағынан қалыпты, контекст бойынша дұрыс, орынды деп танылады. Пропозиция – бір сөз тіркесінің немесе сөйлемнің, немесе бірнеше сөз тіркестері мен сөйлемдердің негізінде жатқан ортақ мағына; сөйлемнен туындайтын конструкцияларға ортақ семантикалық инвариант. Мысалы: әжем жіп иіріп отыр, әжемнің иірген жібі т. с.с. Проспекция – жазба дерек сөздерде сақталған ең ежелгі сөздермен салыстыру. Реалия сөздер – белгілі әлеуметтік қоғамдастықтың, мәдениеттің этникалық ерекшеліктерін құрайтын заттар, салт-дәстүрлер (тарихи атаулар, қайраткерлер, мерекелер және т.б.), басқа тілде сөйлейтін адамдардың іс тәжірибесінде жоқ заттарды ұғымдарды білдіретін сөздер немесе айтылыстар. Реконструкция (лат. re – жаңарту, жаңғырту, constructiо – құру) – салыстырмалы-тарихи тіл біліміндегі тәсілдер, Р. тілдік құбылыстар мен формаларды қайта жаңғырту арқылы тіл дамуының бұрынғы кезеңдеріне тән әртүрлі деңгейдегі жүйелік қатынастарды қарастырады. Ретроспекция – тілдің қазіргі жағдайынан ертедегі жағдайына дейін өзгеруін зерттеумен айланысады. Референт – ішкітілдік шындық объектісі ретінде айтушының сөйлеу үзіндісін айтуы. Сөйлем – коммуникативтік деңгейдегі негізгі синтаксистік бірлік. Сема – мағынаның әрі қарай бөлінбейтін ең кіші бірлігі. Сема белгіленетін заттардың, болмыс құбылыстарының әр түрлі қырлары мен қасиеттерінің тілдегі қарапайым көрінісі. жүктеу/скачать 1,24 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|