МахмұТ ҚАШҒари «диуани лұҒат-ит-түРК»
БҰЛ БӨЛІМДЕГІ ТӨРТ ӘРІПТІЛЕР
жүктеу/скачать 94,7 Kb.
|
М.Қашқари
| БҰЛ БӨЛІМДЕГІ ТӨРТ ӘРІПТІЛЕР
OJ ОЙ: ойпат, ойлау жер. ХАРАҚАТТАРЫ ОРТАСЫНДАҒЫ СӨЗДЕР БӨЛІМДЕРІ фаәл, фәул секілді ортаңғы әрпі әр түрлі харакатты сөздер бөлімі АЖҮТ: өш, қас, өштік. Бұл сөздің түбірі Өш - өш». АДЗУТ: уыс. «Bir azut nan: Бір адзүт нең — Бір уыс нәрсе». АРҮТ: (бір жылдық есімдік). «Arut ot: Арүт от—Жылдық от, бір жыл тұрған шоп». A3UT ARUT EVET - ӨГҮТ: Үгіт. Дұрысы «Өш». ҮҒҮТ: бидай шарабын жасауға арналған бір түрлі ашытқы. Бұл ашытқы бірнеше ішімдіктерден құралады да, олар арпа ұнымен араластырылып қамыр жасалады, бұл қамырдан кесіп көмеш істеп, кептіріледі. Одан кейін бидай мен арпаны қайнатады, одан жаңағы қуырылған көмештен бір дәні әбден жаншылып, қайнатылған бидайға тегіс себіледі. Содан кейін бұл бидайды таза бір нәрсеге орап үш күнге дейін дымқылдап қояды. Үш күн өткеннен кейін, әбден дымқылданып қызып жетілу үшін күбіге салып он күн сақтайды. Ашып жетілгенде үстіне су құяды. Сүзіп алғаннан соң, осы сұйықтық «Бидай шарабы» болады. ЕБЕТ: «дұрыс, мақұл, әлбетте» деген мағынадағы сөз. Бұл сөз үш түрлі айтылады: йағма, тохсы, қыпшақ тайпаларында «ӘУӘТ — ӘБӘТ» дейді, оғыздар «ЕМЕТ» яғни «EWET» дейді, басқа түрік тайпалары «JEMET — ИЕМЕТ» дейді. ҮБҮТ: ұят. ҮБҮТ: сый-сыяпатқа, дәмге, яғни бек құзырына шақыру. ЕГІТ UVUT UVUT EGІT ЕGYT : дақ түскеннен, яки көз тигеннен сақтану үшін балалардың бетіне жағылатын дәрінің бір түрі. 1 «Диуани луғат-ит-турк», Факсимиле, ІІІ том, 625-бет. 2 Д.В.Фролов. Классический арабский стих. М., «Наука». 1991. – стр.67-139. 3 Умняков И.И. Самая старая турецкая карта мира. Труды Самаркандского Гос. пед. Института им. А.М.Горького, т.1., вып. 1, Самарканд, 1940, стр. 103-131. жүктеу/скачать 94,7 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|