Мамандығы: Дефектология 09 курс Орындаған: Құтымбай А
жүктеу/скачать 18,89 Kb.
|
bbbb
- Бұл бет үшін навигация:
- Мамандығы: Дефектология 409 4 курс Орындаған: Құтымбай А Қабылдаған: Оспанова А.С
- Фонематикалық сөздерді талдау дағдыларын тәрбиелеу
|
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ СӨЖ Тақырыбы : В.К.Орфинская. Анартрия менмоторлы алалиясы бар балалардың сауат ашуғадайындау жұмыстарының әдістемесі Мамандығы: Дефектология 409 4 курс Орындаған: Құтымбай А Қабылдаған: Оспанова А.С Жоспары : Фонематикалық сөздерді талдау дағдыларынтәрбиелеу Ш және м дыбыстары бар сөздердісәйкестендіруге жаттығу Сөздерді фонемаларына қарай жүйелеу жаттығулары Фонематикалық сөздерді талдау дағдыларын тәрбиелеу • Сөздерді грамматикалық ерекшеліктеріне, қосымшаларына сәйкес сәйкестендіруге арналған сипатталған дайындық жаттығуларын орындағаннан кейін, сіз сөздерді фонемаларына сәйкес сәйкестендіру дағдыларын тәрбиелеуге, яғни фонематикалық жалпылау жүйесін тәрбиелеуге кірісуге болады.Жоғарыда айтылғандай, сөздерді грамматикалық белгілеріне және сөзжасамдық қосымшаларға қарай салыстыру нәтижесінде дыбыстық жалпылаулардың өзі тәрбиеленеді. • Дегенмен, бұл жалпылаулар сәйкес келетін жалпылауларарасында түбегейлі айырмашылық бар: біріншіжағдайда тәуелсіз тұрақты мәндерге сәйкес келетінмұндай жалпылаулар тәрбиеленеді; екіншісіндесөздерді мағынасына қарай ажырату үшінқолданылатын, бірақ дербес тұрақты мағынасы жоқжалпылаулар. Сондай-ақ матикалық жүйе фоныныңтаңдамалы дамымаған моторлы алиликтердегіабстрактілі семантикалық-ерекшелік жалпылауларүлкен қиындықпен көтеріледі. • Жоғарыда атап өтілгендей, барлық жалпылауларжоғарыда қарастырылған кезеңдерге сәйкес біртіндепқалыптасады.Сөздердің фонында ерекшеленген күрт әртүрлі дауыссыз дыбыстарға сәйкес дыбыстықжалпылауларды тәрбиелеу. Жұмыс балалар үш сөзді ғана сәйкестендіруді үйренетінжаттығулардан басталады және тек фонемаларыныңбіреуіне сәйкес келеді. Сөздер екі әр түрлі дауыссыздыбыстармен, мысалы, р және ш арқылы қарсы қойылады. Тақтаға екі сурет ілінеді, мысалы, «раушан » және«саңырауқұлақ». Оларды атай отырып, мұғалім бір сөздіңфонында р дыбысын, екіншісінің фонында - ш дыбысынерекшелейді. Сосын балаларға бірінен соң бірі р дыбысыбар сөздерге сәйкес келетін суреттер қатарын көрсетеді, басқалары с дыбысы бар сөздерге сәйкес келеді. Суреттікөрсеткен сайын мұғалім оны р дыбысына немесе с дыбысына баса назар аударып атайды. Осылайша, 10-12 суреттер сериясы пысықталады, нәтижесінде балалар аталған сөздердің фонындаоқшауланған типар мен с дыбыстарын біріктіруді үйренеді. Рже дыбыстары бар сөздерге сәйкес суреттердің біріншіқатарымен жұмыс жасағаннан кейін мұғалім осы дыбыстары бар суреттердің басқа сериясына бақылаужаттығуын жүргізеді . Бала көрсетілген суретті тақтада ілінген суреттердің бірініңастына қою керек. Мысалы, «рак» суреті көрсетіледі - бала «балық» суретін қою керек, «күн» көрсетіледі - бала «шана» суретін қою керек. Осылайша, 10-12 суреттер сериясы пысықталады, нәтижесінде балалар аталған сөздердің фонындаоқшауланған типар мен с дыбыстарын біріктіруді үйренеді. Рже дыбыстары бар сөздерге сәйкес суреттердің біріншіқатарымен жұмыс жасағаннан кейін мұғалім осы дыбыстары бар суреттердің басқа сериясына бақылаужаттығуын жүргізеді . Ш және м дыбыстары бар сөздерді сәйкестендіруге жаттығуүшін. Бірінші эпизод:шеге ,мерген , қарындаш, тышқан, лимон, шкаф,кеме ,кеше , шыбын, мойын. Бақылау сериясы:май, шатыр,шеңбер, шам, шалбар, ұшақ. Сондай-ақ сөздерді фонында бөлектелген басқа дыбыстарғасәйкес сәйкестендіру жаттығуы үшін суреттер қатарытаңдалады.Бір фонеманы олардың фонында оқшауланғансәйкестендіру жаттығуы үшін салыстырылған екіфонеманың біреуін ғана қамтитын осындай сөздерге сәйкескелетін суреттерді пайдалануға болады. Мысалы, сөздерді л және с дыбыстарымен сәйкестендіру жаттығулары кезіндесалыстырылған екі фонемаларды қамтитын мұндай сөздергесәйкес суреттерді, мысалы, май, салат, т.б. Сөздерді фонда бөлінген дыбыстарына қарай жүйелеу.а) Дайындық жаттығулары. Ш және м дыбыстары бар сөздерді сәйкестендіруге жаттығуүшін. Бірінші эпизод:шеге ,мерген , қарындаш, тышқан, лимон, шкаф,кеме ,кеше , шыбын, мойын. Бақылау сериясы:май, шатыр,шеңбер, шам, шалбар, ұшақ. Сондай-ақ сөздерді фонында бөлектелген басқа дыбыстарғасәйкес сәйкестендіру жаттығуы үшін суреттер қатарытаңдалады.Бір фонеманы олардың фонында оқшауланғансәйкестендіру жаттығуы үшін салыстырылған екіфонеманың біреуін ғана қамтитын осындай сөздерге сәйкескелетін суреттерді пайдалануға болады. Мысалы, сөздерді л және с дыбыстарымен сәйкестендіру жаттығулары кезіндесалыстырылған екі фонемаларды қамтитын мұндай сөздергесәйкес суреттерді, мысалы, май, салат, т.б. Сөздерді фонда бөлінген дыбыстарына қарай жүйелеу.а) Дайындық жаттығулары. Сөздерді фонемаларына қарай жүйелеу жаттығуларымоторлы аликтер үшін өте қиын. Сондықтан жұмыстың бұлбөлімінде келесі дайындық сабақтары қарастырылуы керек. Мұғалім бір серияның суреттерін атайды, мысалы, ш -р. Сөздерді атай отырып, мұғалім ш және п дыбыстарынерекшелейді. Балаларға: «Ш-шшшкаф, шие дыбысы бар сөзді естісең, қолыңды көтер» деген нұсқау беріледі.(2) Тақтада жоғарыдағы сериялардың бірінің суреттері ілінеді, мысалы, ш-р сериясы. Мұғалім не ш дыбысы бар сөздергесәйкес келетін суреттерді ғана атайды, не р дыбысы бар сөздерге сәйкес суреттерді ғана атайды. Балалар аталғансуреттерді таңдауы керек. Пайдаланылған әдебиет тізімі : Нарушения Писменной Речи Дислексия Дисграфия жүктеу/скачать 18,89 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|