« Арнайы салыстырмалы теория» пәні бойынша

« Арнайы салыстырмалы теория» пәні бойынша

050110 - «Физика » мамандықтарының студенттері үшін әзірлеген

Оқу-әдістемелік кешен кафедра мәжілісінде талқыланған

№ Хаттама________ «________» 2009ж

Кафедра меңгерушісі ______________

Факультеттің әдістемелік кеңесінде мақұлданған

№ Хаттама________ «________» 2009ж

Әдістемелік кеңесінің төрағасы:_______________________

Университеттің Ғылыми кеңесінде мақұлданған

№ Хаттама ________ «______» 200 ж

050110 – мамандығын дайындайтын кафедра

меңгерушісімен келісілген _____________________________

Мазмұны

1. 
   Алғы сөз …….…………………………………….........................................4
   
2. 
   Жалпы мәліметтер …………………………….………................................4
   
3. 
   Курстың мақсаты мен міндеті .....……………… ……….............................5
   
4. 
   Курстың пререквизиттері, постреквизиттері .....…………..........................5
   
5. 
   Жұмыс оқу жоспарынан көшірме....................................................................6
   
6. 
   Оқу сабақтарының құрылымы .………………………….............................6
   
7. 
   Студентке арналған ережелер ..…………………….....................................6
   
8. 
   Оқу сағаттарының кредитке сәйкес тақырып
   

9. 
   Лекция сабақтарының мазмұны ...................................................................11
   
10. 
    СӨЖ жоспары және орындау кестесі ..........................................................40
    
11. 
    ОБСӨЖ жоспары және орындау кестесі ...................................................46
    
12. 
    Студенттердің білімін бақылау түрлері: .....................................................52
    

б) жазбаша бақылау жұмысы

в) тест сұрақтары

13. 
    Студенттердің академиялық білімін рейтингтік бақылау жүйесі ...........62
    

Оқу әдістемелік кешені “Арнайы салыстырмалы теория” пәні бойынша 050110 – физика мамандығының студенттеріне осы курс бойынша оқытушының жұмыстан неғұрлым тиімді ұйымастыруға арналған барлық қажетті оқу әдістемелік материалдарды құрайды. Білім беруде кредиттік технологияны пайдаланып барлық құжаттарды бір кешенге біріктіре отырып пәнді меңгеру процесінде студенттің білімін машықтануын және біліктілігін жоғарғы деңгейге көтеру мақсаты көзделіп отыр.

Жұмыстық бағдарламада оқу жұмысының түрлері бойынша сағаттар көрсетілген: ПС – практикалық сабақтар.

СӨЖ – студенттің өзіндік жұмысы.

Оқыту бағдарламасы (Syllabus) , семестрдің басындаәы бір студентке беріліп, студенттің білімін тереңдетуге, пәнге деген ықыласының артуын, шығармашылық және зерттеушілік қабілеттері ашылып, одан әрі дамуына себебін тигізеді деп күтілуде.

ОБСӨЖ – оқытушының басшылығымен студенттік өзіндік жұмыс.

Дәрістің қысқаша жазбасы студентке қайсы бір тақырыпты қарастыруда неге назар аудару керектігіне бағыт береді, санасына негізгі ұғымдармен терминдерді енгізеді. Пәнді толықтай меңгеру үшін студент ұсынылған әдебиеттің барлығымен дерлік жұмыс өткізіп және өзіндік жұмысының барлық көлемін орындауы қажет.

Тапсырмалар мен жағдайлардың жиынтығы студенттерге аудиториядан тыс өзіндік жұмысын, үй тапсырмасын орындауға арналған.

Тесттік тапсырмалар студентке кредиттерді тапсыруда пән бойынша өз білімдерін тексеруге және рейтинг бақылауды тапсыруға және сынақ емтиханды алуға арналған.
2. Жалпы мәліметтер.
Доц. Ходжахметов Э.

«Жалпы математика және физика » кафедрасы 207 кабинет

Телефон: -

Кафедрада болу уақыты: 9.00-18.00

Заттардың электр және магнит қасиеттерін және заттарда электромагнит құбылыстарды сонымен бірге зарядтардың электр токтарының тығыздықтары түсініктемелерін талқылау. Энштейннің арнайы салыстырмалы теорияларының постулаттары мағыналарын студенттерге түсіндіру. Ығысу тогының пайда болуы, электродинамиканың негізгі теңдеулері болған Максвелл теңдеулерін терең қарастыру. Классикалық және релетивистикалық механикалардың түсініктемелерін салыстыру.

• 
  векторлық алгебраның шамалары түсініктемелерінен пайдаланып электродинамиканың құбылыстарын зерттеу.
  
• 
  жарықтың вакуумдағы таралу жылдамдығының тұрақтылығын анықтау әдістері, Майкельсон, Физо тәжірибелері негізінде жоғары жылдамдықтағы денелердің өлшемдерінің массаларының өзгеруін бақылау.
  
• 
  Лоренц координата түрлентірулерінің Галилей түрлентірулеріне ауысуын зерттеу.
  

6. ОҚУ САБАҚТАРЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

Лекция – студентке тақырыпты игеруде неге назар аударуында бағыт береді. Пәнді толық меңгеру үшін студент ұсынылған әдебиеттердің барлығымен жұмыс істеу қажет.



Практикалық сабақтарында – студент талдау, салыстыру, тұжырымдау, проблемаларды анықтай білу және шешу жолдарын белсенді ой әрекет талап ететін әдіс-тәсілдерді меңгеруі.
Лабораториялық жұмыстарда- әрбір студент өзінің біліп, түсініп тоқығанын, іс жүзіндже лабараториялық тәсілмен жүзеге асуын көреді.
СӨЖ – студенттің өзіндік жұмысы. Студент үйге берілген тапсырмаларды орындайды, өз бетімен меңгереді.
ОБСӨЖ – материалды сабақ үстінде оқытушының көмегімен оқып меңгеру. Оқытушы тақырыпқа сәйкес студенттің білім деңгейін тексереді, бақылайды.

7. Студентке арналған ережелер (Rules)

• 
  сабаққа кешікпеу керек
  
• 
  сабақ кезінде әңгімелеспеу, газет оқымау, сағыз шайнамау, ұялы телефонды өшіріп қою керек
  
• 
  сабаққа іскер киіммен келу керек
  
• 
  сабақтан қалмау науқастыққа байланысты, сабақтан қалған жағдайда деканатқа анықтама әкелу керек.
  
• 
  жіберілген сабақтар күнделікті оқытушының кестесіне сәйкес өтелінеді.
  
• 
  Тапсырмаларды орындамаған жағдайда қортынды баға төмендетіледі.
  

8. Оқу сағаттарының кредитке сәйкес тақырып бойынша бөліну кестесі

№	Тақырып атауы	Лекция	СӨЖ	ОБСӨЖ
1	Салыстырмалы теориясының шығуы.. Жоспары: Ньютонның еңбегі. салыстырмалық теория.	1	1	1
2	Квазистационар өріс теңдеулері Жоспары: 1.Скаляр потенциал үшін теңдеу 2. Вектор потенциал үшін теңдеу	1	1	1
3	Электромагниттік өрісте энергияның сақталу заңы. Жоспары: 1.Электростатикалық өріс энергиясы 2. Магнит өріс энергиясы	1	1	1
4	Электромагниттік өрісте импульстің сақталу заңы Жоспары: 1.Электромагнит өріс импульсі 2. Өріс импульсінің ортаға байланысы	1	1	1
5	Даламбер теңдеуі Жоспары: 1.Вектор потенциал үшін теңдеу 2. Скаляр потенциал үшін теңдеу 3. Даламбер теңдеуінің шешімі үшін негізгі анықтамалар	1	1	1
6	Электромагнит толқынның сәулеленуі Жоспары: 1.Тербеліс контуры 2. Дипольдің уақыт бойынша өзгеретін скаляр потенциалы	1	1	1
7	Электромагниттің диэлектриктерде таралуы Жоспары: Жазық монохромат толқындар 2. Электромагнит өріс кернеуліктер үшін теңдеулер	1	1	1
8	Галилей түрлендірулері Жоспары: 1. Галилей түрлендірулері 2 Ұзындықтың және уақыт интервалының инварианттылығы 3. Жылдамдықтарды қосу	1	1	1
9	Энштейннің салыстырмалы теориясының постулаттары Жоспары: Вакуумдағы жарық жылдамдығының тұрақтылығы 2. Жарық жылдамдығының орта қасиетіне байланысы	1	1	1
10	Лоренц түрлендірулері Жоспары: 1. Лоренц түрлендірулерін келтіріп шығару 2. Түрлендірулердің сызықтылығы	1	1	1
11	Лоренц түрлендірулерінің нәтижелері Жоспары: 1. Галилей түрлендірулері- Лоренц түрлендірулерінің дербес жағдайлары 2.Толқы теңдеуінің инварианттылығы	1	1	1
12	Релятивистикалық динамика Жоспары: 1.Төрт өлшемді потенциал және төрт өлшемді ток тығыздығы 2. Максвелл теңдеулерінің тензорлық көрінісі	1	1	1
13	Скин эффект Жоспары: 1.Құбылыстың мағынасы 2. Скин эффектінің элементар теориясы	1	1	1
14	Электродинамикалық теңдеулердің физикалық мағыналары. Жоспары: 1.Электр және магнит өрістерінің өзара байланыста болуы 2. Ығысу тогы.	1	1	1
15	Классикалық механиканың салыстырмалы принципі Жоспары: Координаталар жүйесі Санақ жүйесі 3. Инерциалды санақ жүйесі	1	1	1
	Барлығы	15	15	15

Қазақстан Республикасы

Білім және ғылым министрлігі
“Сырдария” университеті

“Математика және экономика” факультеті

“Жоғары математика және физика” кафедрасы

«Арнайы салыстырмалы теория» пәні бойынша

050110 – физика мамандықтарының студенттері үшін


ЛЕКЦИЯНЫҢ ҚЫСҚАША КУРСЫ

Жетісай- 2009 ж.

9. ЛЕКЦИЯНЫҢ ҚЫСҚАША МАЗМҰНЫ.

1-лекция
Т:Салыстырмалы теориясының шығуы..

(1 сағат)

Жоспары:

1. 
   Ньютонның еңбегі.
   
2. 
   салыстырмалық теория.
   

Пайдаланатын әдебиеттер:

1. 
   А.Н.Матвеев “Электродинамика и теория относительности” Москва “Высшая школа” 1964
   
2. 
   Ландау Л.Д., Лифшиц Е.М. “Краткий курс теоретической физики” - Москва ,”Наука” 1969, 1972 Том 1-2.
   
3. 
   Левич В.Г. Курс теоретической физики; Том.1;2. – Москва,”Наука” 1969
   
4. 
   Савельев И.В. “Основы теоретической физики” Том.1;2. – Москва “Наука”.1975,1977
   
5. 
   Пеннер Д.И. Угаров В.А. “Электродинамика и специальная теория относительности”. –Москва ;Просвещение. 1980
   

Лекция мәтіні:

Физика тарихындағы маңызды оқиғаның бірі-классикалық механиканың жаслуы болды. Ол 1687 Жылы жарыққа шыққан Ньютонның " Табиғи философияның математикалық бастамалары» деген еңбегінде баян етілген.Онда инерция, үдеу, күш, тартылыс, абсалюттік және салыстырмалы қозғалыс ұғымдарына терең анықтама берілген. Ньютон классикалық салыстырмалы принципіні былай анықтайды. «кеңістік тыныштықта тұрсын, не бірқалыпты және түзу сызықты айналусыз қозғалсын, осы кеңістіктегі кез-келген денелердің бір-біріне қатысты салыстырмалы қозғалысы бірдей болады» . Осы «Бастамаларда» Ньютон денелердің массасына тура пропорциялы , ал денелердің өзара қашықтығының квадратына кері пропорциялы болатын тартылыс заңына тұжырым жасайды. Алайда тарту табиғатының көптеген мәселелерін Ньютон шеше алмады. Мұнан кейінгі екі жүзден астам жылдар бойы классикалық физика заңдарына ешкім күмәнданбады. Бұл ХIХ ғасырда физиканың дамуына байланысты болды. Эстед 1820 жылы электромагнетизімді ашқаннан кейін электродинамиканың дамуы күшейе түсті. Электродинамикалық күштер ньютон қарастырған күштер болмай шықты, яғни олар Ньютонның үшінші заңын қанағаттандыра алмады. Максвелл шығарған электромагниттік өрістің теңдеулері салыстырмалық принциппен сыйыспайтын сияқты көрнді.

Теория бойынша электромагниттік толқындар бос кеңістікте шамасы 3.10¹⁰ тең тұрақты с жылдамдықпен таралуға тиіс. Эйнштейн теория мен тәжірібие арасындағы сәйкессіздіктен кеңстңк пен уақыт жөніндегі негізгі ұғымдарды өзгеркенде ғана арылуға болатынын түсінді. Сондықтан ескі теорияны фактілерге үлестіріп жатпай-ақ барлық белгілі фактілерді түсіндіріп бере алатын мүлдем жаңа теория шығарды. Әр түрлі инерциялдық системаларда және бір системадан екінші системаға ауысқан кезде жарық жылдамдығы тұрақты деп қабылданады.

Жаңа теория салыстырмалық теория деп аталады. Оның негізін ең алғаш Эйнштейшшің 1905 жылы басылып шыққан « Қозғалушы денелер электродинамикасына» деген мақаласына сипатталған. Салыстырмалық теориясы бұдан әрі дамыған кейін және салыстырмалы теориясы шық қаннан соң, қарастырып отырған теория арнаулы (жеке ) салыстырмалық теориясы деп аталады. Электромагниттік құбылыстарға жататын көптеген эксперименттерді талдай Эйнштейн салыстырмалық принципін электромагниттік және оптикалық принцип ретінде тұжырымдады: «механика теңдеулері бағынатын барлық кордината системаларында электродинамикалық және оптикалық заңдар бірдей орындалады». Сонымен жарық магнит және электр құбылыстарын біріктірудің ұзаққа созылған жолы осылай аяақталады.Бұл принципке қосымша жарық жылдамдығы тұрақты деген жорамал жасалды.

2-лекция

жүктеу/скачать 5,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: