Материалдары
жүктеу/скачать 3,83 Mb. Pdf көрінісі
|
ЖИНАҚ БАҺАДҮР 22,10
| мағыналық тҧрғыда
ҥш тҥрге бҿлінеді: Ақ (оң) бата, теріс бата (Қарғыс) жҽне серттесу батасы (Баталасу). Ақ бата – жолаушыға, қуаныш иесіне, елдің ҿркендеуіне, жас жҧбайларға, жорыққа аттанған жауынгерлерге ҿзінің ризашылығын білдіріп, ақ жол тілейтін батаның оң тҥрі. Батаның бҧл тҥрін екі қолды жаю арқылы ниет етіп, қабыл алады жҽне бата беріліп болған соң Әмин не Әумин деп батаны қайырады. Ақ батаның ҿз ішінен бірнеше бағытқа бҿлінеді: Дастарханға берілетін бата; Жас жҧбайларға берілетін бата; Жолаушыға берілетін бата; Балаларға берілетін бата; Қазақ тҥсінігінде оң бата алған адамның, мемлекеттің немесе жауынгерлердің жолы болып ҽр кез жеңіске жетеді деп ҧққан жҽне де ол қазіргі таңға дейін ҿзінің кҥшін жоймай, бата алу алғы дҽстҥрлердің қатарында. Мысалға, Қара бидің Шақшақ Жҽнібек батырға берген ақ батасы; Бедері кеткен қамқадан, Берік тоқылған боз артық. Берекесіз туыстан, Берік байласқан сҿз артық. Жақын деп жаманға қайырылма, Жат деп жақсыдан айырылма. Ҿгізді ҿрге сҥйреме, Қанат, қарың талар. Қанат, қарың талса, Қарға-қҧзғын алар. Жақыннан зиян қыл, Алыстан пайда қыл. Тышқан да інінен алыс жайылады, Осыны есіңе ал. Қайта кірер есікті, Қатты жаппағайсың. Қайтып кҿрер досыңа, Қалысқандай сҿз айтпағайсың. Ол кім десең – сҥйек, жекжат, «Су сҥзілмейді, сҥйек ҥзілмейді». Осы айтқандарымды есіңе сақтасаң, Ешкімнен қор болмайсың!!![1.120] Сонымен қатар Ҥмбеталина Зоя Баршақызы ҿзінің «Қазақ ауыз ҽдебиетіндегі бата сҿз жанры» деп аталатын авторефератында, бата – тілектер жайында зерттеу жҥргізіп, ақ батаның 8 тҥрін анықтап мағыналық тҥр- сипатын ашып кҿрсетеді [6]. жүктеу/скачать 3,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|