Мазмұны: Қалыптасқан қазақстан- 2050 стратегиясы

Союзе, ругайте его – не ругайте, в Кызылорде было машиностроение, работали известные всей стране целлюлозно-картонный и рисовый заводы, фабрика нетканых материалов… Другими словами, у области есть большой кадровый и сырьевой потенциал. Регион богат месторождениями, здесь высокая рождаемость. Надо кардинально улучшить жизнь населения. Концепцию стратегии развития области мы планируем подготовить уже к осени. – Вы были раньше знакомы с акимом Кызылординской области? – Да, с Крымбеком Елеуовичем я знаком с того времени, когда он был Чрезвычайным и Полномочным послом Республики Казахстан в Российской Федерации. Знаю этого человека как грамотного и умелого специалиста, разбирающегося в тонкостях мировой экономики, крепкого хозяйственника. На меня он произвел приятное впечатление. – Вы побывали в университете имени Коркыта-ата. И как Вам наш вуз? – Университет понравился. Чувствуется запас прочности: крепкая материально-техническая база, отличный профессорско-преподавательский состав. Знаю, что учебное заведение является одним из старейших в Казахстане, имеет высокий рейтинг среди вузов республики. Мне приятно было увидеть здесь знакомые лица – слушателей нашей академии. Уверен, эти люди вносят заметный вклад в науку, в развитие образовательного процесса. – Вы побывали во многих городах мира, и вряд ли Вас можно чем-то удивить. Но все же, какое впечатление произвел на Вас наш город? – Я в Кызылорде находился всего несколько часов, но увидел немало красивых архитектурных строений. Например, мне понравились здания областного медицинского центра, новой поликлиники. Что особо запомнилось, так это металлические ограждения вдоль центральных улиц. Хорошо придумано в плане безопасности пешеходов и водителей. В Москве такого нет… – Спасибо за беседу.

//Кызылординсие Вести.-2013.-16 февраля.-С.4

Ботагоз АЖАРБАЕВА

В нашей области с рабочим визитом находился министр сельского хозяйства РК Асылжан Мамытбеков. Он посетил Сырдарьинский район. В ауле имени Наги Ильясова А.Мамытбеков ознакомился с работой завода по очистке семян ТОО «Магжан и К», поставленного компанией «Petkus Technoloqie GmbH» (Германия). Современное оборудование позволяет подготовить семенной материал, соответствующий мировым стандартам. Его мощность – 6-7 тонн в час. Он предназначен для очистки семян риса, люцерны. По словам руководителя завода Рустема Сматова, общая стоимость проекта – 188 миллионов тенге, их них 113 миллионов было затрачено на строительство завода, остальная часть (75 миллионов) – на создание инфраструктуры, которая включает цех, два склада для готовой продукции и семь складов для хранения необработанного сырья. Здесь трудится около тридцати человек. Как отметил директор ТОО «Магжан и К» Дархан Ералиев, в настоящее время здесь очищают семена риса «Янтарь», «Маржан» и «Анаит». Готовая продукция поставляется в хозяйства почти всех районов области. Если в прошлом году было продано 3,5 тысячи тонн семян, то в этом году объем продаж планируется увеличить вдвое. Состоялся конструктивный разговор министра с главным «рисовым» инвестором области и партнером «Магжан и К», руководителем ПТ «Абзал и К» Абзалом Ералиевым о субсидировании рисоводче-ских хозяйств. Отмечено, что многие проблемы аграриев будут решены в рамках новой программы развития агропромышленного комплекса страны на 2013-2020 годы. В ауле Ширкейли А.Мамытбеков осмотрел откормочный комплекс крестьянского хозяйства «Ысамаддин». На протяжении десяти лет животноводы занимаются выращиванием и откормом лошадей и крупного рогатого скота, которых здесь 177 и 200 голов соответственно. На откорме в настоящее время находятся 52 лошади и 68 голов КРС. Ежедневно они прибавляют в весе от 600 до 1000 граммов. Период откорма в среднем 40-60 дней. По словам руководителя хозяйства Жанарбека Нурумбетова, в январе 2013 года было продано десять тонн мяса, дальше будет не меньше. В беседе с животноводами А.Мамытбеков отметил, что сегодня в развитии мясного животноводства акцент делается на увеличении поголовья племенных животных, поэтому фермеру необходимо уделить этому пристальное внимание.

74

Қорқыт Ата атындағы ҚМУ қызметкерлері баспасөз беттерінде

Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті, Ұлт көшбасшысы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың - еліміздің баянды болашағынының сенімді бағдары іспетті биылғы Жолдауында [1] ел үкіметіне берілген тапсырмалар және әрбір сала бойынша қабылданған мемлекеттік бағдарламалар барша казақстандықтарға үлкен де жауапты міндеттерді жүктеп отыр.

Елбасының сан қырлы саясатының басым бағытының бірі қоғамды тұрақты әлеуметтік жаңғырту болса, оның нәтижесінде еңбек адамының мәртебесінің өсуі, еңбек өнімділігінің артуы, жұмыссыздықты жою, кәсіби шеберлікке жету, өмір сүру сапасын арттыру сияқты маңызды сапалық көрсеткіштерге қол жеткізу болып табылады. Елімізді шикізат өндіруші елден өнеркәсібі дамыған экономикаға айналдыру мемлекет алдындағы басты міндет болып саналады. Ал мұндай нәтижеге қол жеткізу білім сапасына тікелей байланысты.

Тәуелсіздік алғалы бері білім беру жүйесін жаңа мазмұнда дамыту мәселесі ешқашан күн тәртібінен түскен емес. Еліміздің Ата Заңынан бастап, «Білім туралы», «Ғылым туралы» Заңдары, Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы [2-5] сынды стратегиялык кұжаттар жеке тұлғаның шығармашылық қабілетін дамытуга, оның өмір бойы білім алуын қамтамасыз етуге, құқығы мен бостандықтарын қорғауға бағытталган. Жоғары білім жүйесін Болон және Лиссабон конвенциялары негізінде реформалау осындай жүйелі жұмыстардың жарқын дәлелі.

Еліміз бүгін «білім-ғылым-инновация» деп аталатын үштағандық жүйе басқаратын постиндустриялық әлемге қадам басты. Елбасы негізін қалаған Назарбаев Университетінің қызметі отандық білім мен ғылымды әлемдік стандарттарға сәйкес жедел дамытуға серпін беріп қана қоймай, бүл үдерістің нағыз көшбасшысына айналды. Халықаралық «Болашақ» бағдарламасы бойынша дүниежүзіндегі ең алдыңғы қатарлы университеттерде білім алып, елге қызмет жасап жатқан мыңдаған жас мамандарымыз да кәсіби қызметтің үлгісі ретінде танылуда. Ендігі жерде осы бағдарлама аясына елдің барлық өңірлерінен, әсіресе, ауылдық жерлерден талантты жастар кеңінен қамтылатын болады. Отандық білім беру жүйесіне қазақстандықтардың үштен бірі тартылғанын ескерсек, бұл жүйені одан әрі дамыту ісі білім беру мекемелерін оңтайландыру, оқу- тәрбие үдерісін жаңғырту және білім беру қызметтерінің тиімділігі мен қажеттігін арттыру бағыттарында жүргізілу қажет.

75

Халықаралық тәжірибеге сүйене отырып, мектепке дейінгі білім мен тәрбие беруде заманауи тәсілдерді оқу үдерісіне енгізу кезек күттірмейтін мәселе. Өйткені, инноваңиялық білім беру технологиясымен мектепке дейінгі балаларды толық қамту және 3 тілде білім беруді біртіндеп енгізу жақандану уақытының заңдылығы. Бұл бастауыш сыныптан бастап жоғары оқу орнынан кейінгі барлық білім мекемелерінің өзара байланысын қалыптастыратын бірізділікті қамтамасыз етеді.

Қазақстанда халықаралық деңгейдегі колледждер желісін дамыту мәселесі ерекше койылуда. Кәсіптік және техникалық білім беру ұйымдары негізінде бизнестің қатысуымен оқу орындарын басқарудың кориоративтік түрін енгізу, жаңа білім беру үлгі-қалыптары мен оқу бағдарламаларын халықаралық аккредиттеуден өткізу алдағы атқарылатын келелі шаралар қатарында.

Үстіміздегі жылдан бастап дуалды - қос желілі білім беру жүйесін енгізу қолға алынып отыр. Білім алушының уақытының басым бөлігін өндірісте өткізу тәжірибесі Германияда, АҚШ-та, Ұлыбританияда, Сингапурде баска да елдерде сәтті жүзеге асырылған. Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі осындай әлемдік озық тәжірибені еліміздің білім жүйесіне енгізудің барлық алғышарттарын қалыптастырды.

Ішкі еңбек нарығы техникалық және кәсіптік білімді мамандармен өз дәрежесінде қамтамасыз етуді қажет етеді. Ірі өндірістер мен онеркәсіп салаларында кәсіби орта білімді мамандарга деген сұраныстың ерекше жоғары болуы олардың қарқынды дамуының нақты көрсеткіші.

Ел экономикасын дамытудың басты тетіктерінің бірі - кәсіптік білімнің мазмұнын жаңарту, білім алушының біліктілігін арттыру болып табылады. Сондықтан орта кәсіптік-техникалык білімді мамандар даярлау сапасына деген талаптың күшеюі де заңды қүбылыс [6]. Техникалық және кәсіптік білім саласында ескірген оқу-материалдық-техникалық базаны жаңарту; педагогтардың біліктілігін көтерудің тиімділігін арттыру; білім беру ұйымдары ұсынған мамандықтар тізбесі мен оқу бағдарламаларын экономиканың әртүрлі салаларының талаптарына бейімдеу мәселесі әлі толык шешімін таппай келеді.

Аталған саланың жүмысын жетілдіру үшін төмендегідей шараларды атқару қажет деп есептеймін:

Біріншіден, еңбек нарығының сұранысына болжам жасау және оған тұрақты мониторинг жүргізу. Бұл өз кезегінде кәсіби білікті мамандар даярлаудың мемлекеттік сұранысын және бейінін алдын-ала жоспарлауға мүмкіндік береді. Яғни, біз халыққа еңбек нарығының сұранысын, кәсіптік білім беру мекемелерінің мәртебесі, мамандарды нақты экономика салалары мен кәсіпорындарға орналасу мүмкіндігі туралы нақты ақпаратты ұсынатын болуымыз керек.
76

Екіншіден, жұмыскерлер және жұмыспен қамтылмаған азаматтарды кайта даярлау және жұмысқа орналастырудың толыққанды жүйесін қалыптастыру. Аталған бағыттағы жұмыстар шешімін тапса шетелдік жұмысшыларды отандық кәсіби кадрлармен толық ауыстыруға мүмкіндік ашылатын болады.

Үшіншіден, жұмыс берушілер мен бизнес кұрылымдарын орта кәсіптік білім беру жүйесін дамыту ісіне барынша тарту. Бұл біздің стратегиялық мүддеміздің басым бағытына айналуы тиіс.

Төртіншіден, ұлттық біліктілік жүйесін толыққанды қалыптастыру. Бұның кәсіптік-техникалық білім жүйесінде мамандар даярлау сапасын жоғары деңгейге көтеруге мүмкіндік беретін негізгі фактор екені анық.

Бесіншіден, техникалық және кәсіптік білімді қаржыландыру механизмдерін жан-жақты жетілдіру уақыт талабы.

Аймақ көлеміндегі орта мектептер мен колледждердің педагогикалық құрамының басым көпшілігі жоғары оқу орындарының түлектері. Сондықтан оларға сапалы білім беру басты міндет. Жоғары білім беру жүйесінде жүргізіліп жатқан жұмыстардың нәтижесінде бүгінгі күні студенттердің академиялық ұтқырлығын дамыту, оқу бағдарламаларының жұмыс берушілермен бірлесіп жасалуы, оқу-өндірістік практикалардың жұмыс беруші кәсіпорындар базасында ұйымдастырылуы ертеңгі кәсіби маман даярлау сапасын арттыруга бағытталған негізгі шаралар екендігі өмір шындығы.

Еліміздің болашағы бүгінгі білімді жастардың қолында екені баршаға аян. Олай болса бәсекеге қабілетті білім алу арқылы сапалы еңбек ету олардың өмірлік ұстанымына айналуы тиіс. Ал жастарымызға сапалы білім мен парасатты тәрбие беру ұстаздар қауымының қоғам алдындағы борышы.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. 
   Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту - Қазақстан дамуының басты бағыты. Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы. 2012 жылғы 27 қаңтар.
   
2. 
   Қазақстан Республикасының Конституңиясы. 1995 жылғы 30 тамыз.
   
3. 
   Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы. 2007жылғы 27 шілде, №319-111 ҚРЗ (2011.24.10.№487-ІУ ҚР Заңымен озгерістер мен толықтырулар енгізілген).
   
4. 
   Қазақстан Республикасының Ғылым туралы заңы. 2011 жылғы 18 ақпан, №407-ІУ ҚРЗ.
   
5. 
   Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 7 желтоқсандағы №1118 жарлығымен бекітілген.
   
6. 
   Қазақстан Республикасында техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың 2008-2012 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 1 шілдедегі №626 жарлығымен бекітілген.
   

В статье рассмотрены основные положения Послания Президента Республики Казахстан Н.А.Назарбаева народу Казахстана от 27 января 2012 года, а также ряд отраслевых государственных программ, имеющих важное значение для развития әкономики страны в целом. Освещены роль и место Законов Республики Казахстан «Об образовании», «О науке» и Государственной программы развития образования Республики Казахстан на 2011-2020 годы в развитии творческих способностей личности, в обеспечении условий для получения ею образования в течение всей жизни, в защите её прав и свобод. Подробно изложены актуальные проблемы системы технического и профессионального образования, рассмотрены рекомендации по совершенствованию её деятельности.

// «Ақмешіт» хабаршысы.-2012ж.-№1.-3-7б.

77

Күлбарам Сәдуақасқызы, Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің профессоры, Раманқұлова Әйгерім, магистрант

Қазіргі қоғамдағы түбегейлі өзгерістер мектептегі білім берудің жаңа сапаға ие болуы үшін тиімді әдістерді қолдануды талап етеді. Сондықтан бүгінгі күні орта білім беру ісін ыңғайлы, жағдайға бейімделгіш, талапты, оқыту сапасын арттырып, оны белсенді етуге мүмкіндік беретін жаңа педагогикалық технологияларды енгізуге үлкен мән берілуде. Сондай технологиялардың бірі — блокты-модульдік оқыту технологиясы.

Төменде "Алкиндер" тақырыбын өтудің жөн-жобасын мүғалімдерге көмек ретінде ұсынып отырмыз.

Сабақ мақсаты: көмірсутектер қасиеттері мен құрылым ерекшеліктері жайлы білімді пайдалана отырып алкиндер қасиеттерін танып білу.

Сабақ типі: тақырыпты модульдік зерттеу.

Жабдықтар: Усманованың "Химия — 9" оқулығы, 206-бет (бейіндік оқыту), модульмен жұмыс бойынша нұсқаулық, тапсырмаларды тексеру парақтары.

"Алкиндер" модулімен жұмыс жасау бойынша оқушыларға арналған нұсқаулық мәтіні мынадай болады.

Жұмысты бастар алдында "Өзіндік бағалау парағын" жасаңыз. Осы жұмысты орындау барысында бір блоктан екінші блокқа біртіндеп ауыса отырып, блок тапсырмаларының барлығын орындап, өз жұмысыңды әрбір блок бойынша үсынылған критерийлер бойынша бағалау керек.

Оқулықтың 48 параграфының материалын пайдалана отырып, жұмысты орындауға кірісіңіз.

Егер кейбір тапсырмаларды орындау кезінде қиындық туындаса, мүғалімнен көмек сұраңыз.

Бірінші блок.

Мына сұрақтарға жауап бер.

• 
  Көміртектің гибридизациялаудың қандай типтерін білесің?
  
• 
  Жабу өдісі бойынша коваленттік байланыстың қай түрін білесің?
  
• 
  Изомерияның қандай түрін білесің?
  
• 
  Көмірсутектер реакцияларының қай типтерін білесің?
  
• 
  Еселі байланыстары бар қосылыстарға реакциялардың қай типтері тән?
  

Екінші блок.

Алкиндер қатарындағы көмірсутектердің келесі жоспар бойынша сипаттамасын беріңіз.

1. Көмірсутектердің осы класындағы атаулары.

2. 
   Анықтамасы.
   
3. 
   Көмірсутекті гибридизациялау типі.
   
4. 
   Валенны бұрышы.
   
5. 
   Молекула формуласы.
   
6. 
   Байланыс түрі (сигма және пи байланыс санын көрсете отырып).
   
7. 
   Байланыс ұзындығы.
   
8. 
   Атаудағы бар жұрнақ.
   
9. 
   Алкиндер класының бірінші түрінің ресми емес аталуы.
   

Блок тапсырмаларын тексеру: орындалған тапсырманың дүрыстығын мүғалім үстеліндегі үлгімен салыстыра отырып, тексеріп шығыңыз. Осы блок үшін жоғары баға 6 пайыз.

Алкиндерге арналған изомерия түрлерінің саны мен аталуын көрсетіңіз.

Не себептен алкиндер үшін кеңістік изомерия тән емес?

Құрам заттегі үшін әрбір түрдегі изомерлердің 3 жұбының қүрылымдық формуласын құрастырыңыз және әрқайсысын атап шығыңыз.

Тексеру: мұғалімнен осы блоктың жауабын қараңыз. Осы блок үшін жоғары пайыз саны — 4.

Төртінші блок.

Алкиндерді алу тәсілдері және физикалық қасиеттері.

Алкиндерді алудың 3 тәсілін жазып, реакция теңдемелерінің, мысалы, аталуы және шартын көрсетіңіз.

Физикалық қасиеттері жағынан алкиндер алкан жөне алкендерден несімен ерекшеленеді?

Тексеру: орындалған 1 және 3 тапсырма үшін — 2 балл. №2 тапсырма- ны мұғалімнен көріңіз. Ол үшін — 1 пайыз.

Бесінші блок.

Алкиндердің химиялық қасиеттері.

1. 
   Алкиндер үшін барлық көмірсутектерге ортақ реакциялар тән: жану реакциялары. Молекулярлық түрде ацетиленнің жану реакциясының теңдемесін жазыңыз. Алкиндердің жанудағы ерекшелігін алкан және ал- кендермен салыстыра отырып атап өтіңіз. Не себептен ацетилендік дәне- керлеу кезінде алау түтетілмейді (алаудың түтетілуі байқалмайды)? Бүл тапсырманы тексеру — 2 пайыз.
   
2. 
   Алкиндер үшін барлық шексіз көмірсутектерге тән қосылу реакңиялары да тиесілі. Алкиндердің қосылу реакцияларының ерекшеліктері алкендерге қарағанда неде?
   

Тексеру: тақтаның теріс бетіне жазылғанмен салыстыра отырып, реакция теңдеуінің дұрыстығын тексер — 4 пайыз.

3. 
   Ацетиленнің димеризация және тримеризация реакцияларының теңдеуін қүрастыр.
   

Металдар қосылыстарымен алмастыру реакциясы (қышқыл қасиеттерінің байқалуы) алкиндердің ерекшелігі болып табылады. Ацетилин және пропинге арналған алмасу реакцияларының мысалын келтір.

Тексеру: дұрыс орындалған тапсырма үшін – 1 пайыз.

Алтыншы блок.

Бақылаушы.

48 параграфтан кейін №4 тапсырманы орындаңыз (бірінші вариант — а әрпімен белгіленген, екінші вариант — б әрпімен). Бұл тапсырманы мұғалім өзі тексереді. Тапсырмаға жоғары 4 пайыз беріледі.

Осы жүмысты орындаған кезде оқушы жинай алатын пайыздардың жоғары (ең көп) саны — 30.

Резюме

В данной статье предлагается материал по изучению темы "Алкины" в 10-м классе (по 3-х часовой программе). Данная методика позволяет активизироватъ работу учащихся, индивидуализировать как по темпу изучения, так и по восприятию.

79

// «Математика және Физика».-2012.-№6.-9б

«Казақстан - 2050» стратегиясы: калыптаскан мемлекеттің жаңа саяси бағыт-бағдары» атты жолдауында Елбасы Н.Назарбаев әлеуметтік саланың кағидалары жөнінде: «Біздің басты максатымыз - әлеу- меттік кауіпсіздікжәне азаматтарымыздың бакуаттығы. Бұл - коғамдағы тұрақтылықтың ең жаксы кепілі», - деді. Басты міндет - кедейшіліктің өсуіне жол бермеу. Әлеуметтік колдау тек мұктаж топтарға ғана көрсетілуі тиіс. Мемлекеттік жәрдемакыны тек шыны- мен жұмыс істей алмайтындар алатын болады. Жұмысқа мұғедектерді алып, олар- ға жағдай жасайтын компаниялар мен фирмаларға қолдау көрсетіледі. Ана мен баланы қорғау мәселесін Елбасымыз аса тебіреніспен, толқу сезіммен жеткізді. Қазақстан қыздарының сагіалы білім алып, жақсы жұмыс істеуі және тәуелсіз болуы үшін бар жағдай жасалатынын айтты. Әйел затына — анаға, жарға, қызғадеген капысыз кұрметті қайта оралтуға күш салу керек. Баланы білім мен еңбекке дайындау - ата- ананың борышы. Аксакалдар мен әжелер кеңестерінің де бұған үлес қосканы жөн.

Тағы бір ерекшелігі, жолдауда бшім, денсаулық сақтау, жұмыссыздық, тұрғын үйге қолжетімділік, жалпы алғанда халықгын, әсіресе, ауыл тұрғындарының әл-аукатын жаксарту мәселелері көтерілді. Біздің жүрегімізге жақыны - білім саласына байланысты айтқан ойлары. Білім ордаларының әлемдік деңгейдегі құрал-жабдыктармен қамтамасыз етілуі, кадр мәселесін жоғары сапаға көтеру, білім сапасына әлемдік көзқараспен қарап, әрбір түлектің коғамда өз орнын табуына ерекше жағдай туғызып отыр. Сұранысқа ие емес пәндерден арылып, керісінше сұранысы көп бағыттарды күшейгу қажет деген пікірі көңілден шықты. Бүдан бөлек, қазак жазуын 2025 жылға дейін латын қарпіне көшіруге дайындыкты бастауды тапсырды. «Мамандар халықаралық және аударылмайтын сөздерді қазак тіліне аударуға әуес. Терминологияда көптеген мәселелер бар, мәселен, көне грек тілінен келген «музей» және «архив» деген сөздерді кәптеген тілдер қабылдады. Біз оларға жасанды тәржіме жасап, «мұражай», «мұрағат» дедік, «композитор» - «сазгер», «пианино» - «күйсандық» болып кетті», - деді мемлекет басшысы.

Жолдауда тазал ық мәселесіне де ерекше көңіл бөлінді. «Дамыған қоғам барлық жерде тәртіп пен реттілік орнатудан, жайлы подъезден, жинакы ауладан, таза көшеден және жарқын жүзді адамдардан басталады», - деген Елбасы ұсақ құқык бұзушылыққа көз жұма қарағанға аса ауыр қылмыстың да ауылы алыс емес екенін ескертті. Және жемқорлыкқа қарсы заңнамаларды жетілдіру арқылы онымен күресті барынша күшейту жүктелді. Құкық қорғау органдары мен арнайы кызметтердің реформасы жалғасады. «Бірлігі бар ел озады, бірлігі жоқ ел тозады» деген халык даналығын мысалға келтіре отырып, бірлік, ынтымақ, сабырлылықпен парасаттылық ең алдымен өзімізге – казақтарға керек екенін қадап айтты. Н.Назарбаев елдегі діни жағдайға да, жастардың бір бөлігінің осы омірге жат, жалған дінн көзқарасты көзсіз қабылдайтынына, кейбір сыртқы күштердің қазір жастарды шынайы ислам жолынан тайдырып, теріс ағымдарға еруге мәжбүрлеп отырғанына тоқталды. Олардын (теріс ағымдардың—М.Қ.) сөзіне ерсек, біз әпке-қарындастарымыз бен қыздарымызды бетін тұмшалауға мәжбүрлеп қана қоймай, олармен бір дастархан басын да отырудан қалады екенбіз. Мұндай саясаттын неге әкеліп соғатынын көріп жүрміз. Менталитетімізге кайшы мұндай құбылыстардан бас тартып, оның орнына бабаларымыз ұстанған ұлттық салт-дәстүрді, ата- ананы сыйлауға негізделген ислам дінін қадірлеу кажет. «Мен жастарды алға, XXI ғасырға сүйреймін, ал осындай мәселелер бізді артқатартып келеді», - деді президент.

Мемлекет басшысы 2050 жылға қарай Қазакстан заң үстемдік ететін, билігі әділ, азаматтары еркін әрі үш тілде сойлейтін білімді, еңбексүйгіш патриоттар мекендейтін, бейбітшілік пен тыныштыксалтанат құрған, экономикасы мықты мемлекетке айналатынына сенімді. Стратегиялык құжатты жүзеге асыруға Сыр бойы ғалым дары да зор үлес косатын болады.

//Халық.-2013.-14ақпан.-10б.

82

Ақерке Шағырбаева, Қорқыт Ата атындағы ҚМУ-нің ІҮ курс студенті
Мүмкіндігі шектеулі жандар

компьютер меңгеруде
Жуырда қалада мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған компьютерлік орталық пайдалануға берілді. «Ұшқын» мүгедектердің құқығын қорғау және жәрдем беру» қоғамдық бірлестігінің бастамасымен ашылғын бұл шағын орталық аөыл-есі дұріс, компьютерді меңгере алатын жандарға ақпараттық технологияның қыр-сырын үйретпек.

Бүгінде қалада 9000-нана аса мүгедек жан бар. Олардың арасындағы білім алуға бейімді, ақыл-есі дұрыс, өмірге деген көзқарасы қалыптасқан акпараттық технологиялық сауаттылығын аша отырып, рухани өмірі мен психология дағдыларын қалыптастыру қажет. Осы орайда, компьтерлік орталық электронды үкіметті жетік меңгеруге бағыттай отырып, білім-білік дағдыларын қалыптастыруға бейімдеп, мүгедек жандар мен олардың отбасыларының ақпараттық технологиялык сауаттылығын арттырмақ. Бұл тегін көрсетілетін қызмет. Орталықта арнайы жоғары білімді мамандар дәріс береді. Орталық сабактары аптасына төрт күн, күніне екі ауысымнан өткізіледі.

Бұл игі шараны қолға алып отырған «Ұшқын» мүгедектердің кұқығын қорғау және жәрдем беру» қоғамдық бірлестігі мүгедек-кәсіпкерлердің жұмысын жандандыру, материалдық қолдау білдіру, жобаларының жүзеге асуын; жұмыстарын да жүргізуде. Сурдоаудармашы мамандардың көмегімен олардың өздерімен тілдесіп, ойларын біліп, мақсатына жетуге ықпал етіп келеді. Ең бастысы бірлестік мүмкіндігі шектеулі жандардың күқықтары мен бостандықтарының сақталуын, олардың психологиялық қысым көрмей, ойларын еркін жеткізуі мақсатында жүмыс жасап келеді.

Мемлекетімізде жүрегі жігерге толы бұл жандардан бар жәрдемін аямай келеді. Әлемді ғаламтор билеген уақытта олардың да білім алып, өз м жетуге жағдай жасағанымыз жөн-ақ.

83

Кәсіптік білім- Профессиональное образование

(Из Послания Главы государства «Стратегия «Казахстан-2050»: новый политический курс состоявшегося государства»). В конце прошлого года профессиональные лицеи Казахстана были преобразованы в колледжи. Изменился статус не только учебных заведений, но и тех, кто в них учится. Теперь они гордо именуют себя студентами. Три года назад Министерство образования и науки РК поставило перед областными управлениями образования вопрос о реорганизации всех профессиональных лицеев, которые выпускали специалистов с начальным профессиональным образованием в средние специальные учебные заведения. А в 2011 году в республике был принят закон, согласно которому исключались такие понятия, как «профессиональный лицей», вместо этого в употребление вводилось понятие «колледж». — Однако, несмотря на то, что закон этот должен был вступить в силу с 1 ноября 2011 года, у нас на руках все еще нет механизма такого процесса, — говорит заместитель начальника областного управления образования Руслан Чагай. – По сути, профессиональный лицей и колледж – совершено разные учебные заведения по уровню подготовки рабочих кадров. Если в профлицее готовили только квалифицированных рабочих, то в колледже есть возможность подготовки техников, механиков и других специалистов более высокой квалификации. В области до сегодняшнего дня работало 13 профессиональных лицеев. Один из них - № 1, по словам Р. Чагая, имеет статус частного и потому решение о переименовании принимает сам учредитель, который готовит рабочие кадры среднего и постсреднего уровня на основе государственного заказа. Что же касается оставшихся 12 профессиональных лицеев, то все они преобразованы в колледжи. Например, профессиональные лицеи № 2 и № 16 теперь называются Аральский многопрофильный колледж и Аральский индустриально-технический колледж. Два профлицея было и в Казалинском районе — № 5 и № 8. Теперь это Казалинский транспортно-технический и Казалинский аграрно-технический колледжи. Профлицей в Кармакшинском, Сырдарьинском и Жанакорганском районах стали аграрно-техническими колледжами. Профессиональные лицеи в Шиелийском и Жалагашском районах переименованы в индустриально-аграрные колледжи. Претерпели изменения и профлицеи областного центра. В Кызылординский колледж строительства и бизнеса переименован профлицей № 6. Профлицей № 7 переименован в Кызылординский индустриально-технический колледж, а № 8 — в Кызылординский политехнический колледж. После переименования и перерегистрации учебных заведений в органах юстиции изменится и положение учащихся. Теперь это студенты, и они будут получать стипендии, размеры которых в частных колледжах определяет учредитель, а в государственных они определяются постановлением Правительства РК.

84

Возьмем, к примеру, Кызылординский колледж строительства и бизнеса (бывший профессиональный лицей № 6), где готовят студентов по десяти наиболее востребованным специальностям. По словам директора Орынбая Куанышбаева, стипендии в размере 15843 тенге 75 тиынов будут получать студенты 1-го и 3-го курсов. Пока предусмотрена такая сумма. Всего стипендии будут получать 316 человек. Причем, начисление стипендий студентам 3-го курса будет зависеть от их успеваемости. Кроме того, каждый студент колледжа получает 8400 тенге на проезд в общественном автотранспорте. Стипендии будут в первую очередь получать студенты из малообеспеченных, многодетных семей, дети-сироты, дети-инвалиды. Тем, кто учится на «хорошо» и «отлично», выплачивается повышенная стипендия. — Конечно, после переименования профлицеев в колледжи они автоматически не станут тут же «выдавать» высокопрофессиональные кадры, — продолжает Руслан Чагай. – Подготовка классных спецов — долгий процесс. Рабочие кадры нужно будет готовить только по заказам, дефицит их в отдельных отраслях остается высоким. — Я думаю, нам нужно определенное время для того, чтобы достичь уровня таких учебных заведений, как агротехнический, гуманитарный и медицинский колледжи Кызылорды, – говорит О. Куанышбаев. — А для этого, прежде всего, нам преподавателям, нужно повышать свой профессиональный уровень, затем подтягивать наших студентов.

85
София РУСТЕМ

(Из Послания Президента РК народу Казахстана «Стратегия «Казахстан-2050»: новый политический курс состоявшегося государства»).

86

году это будет зависеть от успеваемости – говорит Б. Кенбаев. – Стипендии в первую очередь будут получать сироты, ребята из малообеспеченных, многодетных семей, инвалиды. Многое в подготовке квалифицированных кадров зависит от педагогиче-ского мастерства преподавателей и мастеров производственного обучения. Нынешний статус профессиональных колледжей

Парламент Мәжілісінің Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің төрайымы Дариға Назарбаеваның басшылығымен Ұлттық академиялық кітапханада өткен көшпелі отырыста «Қазақстан Республикасындағы кітапханалар ісі туралы» мәселе талқыланды.

Басқосу алдында депутаттар Ұлттық академиялық кітапхана ғимаратына экскурсия жасап танысып шықса, Мәдениет және ақпарат министрлігінің жауапты хатшысы Жанна Құрманғалиева аталған тақырыпта баяндама жасады.

Министрлік өкілінің мәліметінше, республика халқына 4139 кітапхана қызмет көрсетеді. Сонымен қатар, халық саны аз елді мекендердің тұрғындарына стационардан тыс 1100-ден астам кітапхана пункттері және 354 жылжымалы кітапханалар арқылы қызмет жасалады. Республика аймақтарында 3352 кітапхана ауыл тұрғындарына қызмет етеді.

Республикадағы көпшілік кітапханаларда 71 142,0 мың дана құжат бар. Жыл сайын кітапханалардың кітап қоры бюджеттік каржы есебінен: әлеуметтік маңызды әдебиеттер, «Мәдени мұра» мемлекеттік тапсырысы бойынша шығарылатын басылымдар есебінен толықтырылып отырады. Кітапханалар тарапынан қорды қо­сымша толықтыру көздерінен де пайдалану тәжірибесі кеңінен өріс алған. Олар сыйлық даналар, демеушілердің көмегі. 2011 жылғы түскен кітаптар саны 2 026,0 мың болса, соның ішінде 1 754,0 мыңы бюджеттік қаржыландыру көздерінен, 272, 0 мың данасы бюджеттен тыс қаржыға түскен.

Кітапхана қызметінде жаңа технологияларды пайдалану жылдан-жылға кеңінен қанат жайып келеді, деді осы орайда Жанна Дулатқызы. Республикадағы мемлекеттік көпшілік кітапханаларда 5382 компьютер, 783 Интернет желісіне қосылған кітапхана бар. Электронды кітаптарды пайдалану, алыстағы ақпарат орталықтарының, кітапханалардың қорларын электронды тасымал арқылы оқыр­манға ұсыну, оқырмандарға жеке онлайн кабинеттер арқылы қызмет көрсету, кітапханалардағы WI-FI сияқты заманауи нысандар олардың заман ағымына сай қызмет көрсететін мәдениет орны екендігінің дәлелі. Барлық облыстық кітапханалар көптеген қалалық, аудандық кітапханалар технологиялық қызметтерді автоматтандыру арқылы электронды каталогтар, картотекалар, толық мәтінді дерекқорлар түзуде.

Министрліктің өкілі Ұлттық академиялық кітапхана арқауында республика кітапханалары қоры негізінде Мемлекеттік электронды кітапхана қалыптастыру жұмыстары іске асырылып жатқанына да арнайы тоқталды. Жалпы, республика кітапханаларының қызметін толық автоматтандыру бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі. Мемлекеттік электронды кітапхана (КазНЭБ) құру жобасында республикаға тегін таратылуы қажет деп қарастырылған арнайы бағдарламаның қаржы мәселесі әлі толық шешілген жоқ.

Өткен жылы республикадағы мемлекеттік көпшілік кітапханалардың материалдық-техникалық жағдайлары біршама жақсарған. Кітапханалардың ғимараттарына ағымдағы және күрделі жөндеу жүргізу, жылу жүйелерін ауыстыру, байланыс жүйесіне қосу, техникалық құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету жұмыстары жергілікті бюджет, демеушілер есебінен жүргізілген.

88

«Қарағанды облысында 10 кітапхана өзінің жағдайын жақсартып, жайлы ғимараттарға көшіріліп, 9 кітапхана жөндеуден өтті. Шығыс Қазақстан облысында 8 кітапхана жаңа ғимаратқа көшірілді, 13 кітапханаға ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді. Батыс Қазақстан облысы кітапханаларының материалдық-техникалық базасын нығайтуға 131 193,9 мың теңге қаржы бөлінді. Облыс бойынша 173 кітапхана ағымдағы жөндеуден (6 214,8 мың теңге) өткізілді. Оңтүстік Қазақстан облысында 57 кітапханаға ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді», деді Ж.Құрманғалиева.

Көшпелі отырысқа бірқатар облыстық кітапханалардың басшылары қатысып, халық қалаулыларымен жаңа технологияларды пайдалану, кітапханалардың кітап қоры, материалдық-техникалық жағдайлары жайында ой бөлісіп, пікір алмасты.

«Егемен-ақпарат». //Егемен Қазақстан.-2013.-2ақпан .-2б.

89

Владимир ВОРОБЬЕВ

//Кызылординские Вести.-2013.-5 февраля.-С.4

Қызылорда қаласындағы облыстық әмбебап ғылыми кітапханада «Тәжібаев оқулары» апталығы болып өтті. Осы апталық аясында оқу залы бөлімінде қазақ әдебиетінің алып бәйтерегі, қазақ поэзиясының аса көрнекті шебері Ә.Тәжібаевқа арналған жыр-кеші өтті.

Кешке жергілікті қаламгерлер Қазақстан Жазушылар одағының мүшелері Әскербек Рахымбекұлы, Махмұтбай Әміреұлы, Қатира Жәленова сынды ақындар қатысты. Қонақтар мен оқырман қауым алдымен экраннан ардақты ақынның Сыр өңіріне келген кезіндегі деректі фильмінен үзіндіні тамашалап, Әбділдә атамыздың даусын естіп, ақынмен бір сәт кездескендей әсер алды.

Жыр кешін Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі, ақын Қаршыға Есімсейітова жүргізді. Кеште Ә.Тәжібаевтың шығармаларынан өлеңдер оқылды. Қорқыт ата атындағы ҚМУ студенті Азамат Тәуекелов «Ақынға арнау» атты туындысын оқып берді. Ал, Қызылорда гуманитарлық колледж студенті Жантас Қасымов, «Болашақ» университетінің студенттері Назерке Әбдімәлікова, Бибісара Зиянсызова ақын өлеңдерін нақышына келтіріп оқыды. Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің оқытушысы Марат Сүгірбай Тұрмағамбеттің рубайларын қобыз аспабында орындап, оқырмандар ықыласына бөленді.

// Сыр бойы.-2013.-12 ақпан.-4б.

91

«ЭКСПО-2017»

//Кызылординский Вестник.-2013.-2 февраля .-С3.

Игорь ТИТЕНОК

//Кызылординские Вести.-2013.-С.5