Мазмұны беттер І. Жаңалықтар хроникасы
жүктеу/скачать 4,58 Mb.
|
Облыс әкімі Қ. Көшербаевтың аймақтағы ескерткіштерді түгендеу, мемлекеттік тізімге алынбаған ескерткіштерді анықтау, олардың жай-күйіне зерттеу жұмыстары туралы жиында сөйлеген сөзінен үзінді 
10 маусым 2013 жыл Қызылорда қаласы Бүгінгі мәжілістің күн тәртібінде бір ғана мәселе – облыс көлемінде орнатылған ескерткіштерді түгендеу, мемлекеттік тізімге алынбаған ескерткіштерді анықтау, олардың жай-күйіне зерттеу жұмыстарының қорытындысын талқылау. Осыдан бір ай бұрын мен облыстық мәдениет басқармасына арнайы комиссия құрып, аудандарды аралап ескерткіштерді түгендеу жұмыстарын жүргізу бойынша тапсырма берген болатынмын. Бүгін сол жұмыстардың нәтижесін тыңдап, тиісті шаралар қабылдаймыз.
Сіздер, әкімдер, аймақтарыңызда орналасқан ескерткіштердің жай-күйімен оншалықты жақсы таныс еместіктеріңіз жаңа көрсетілген слайдтардан белгілі болды. Ескерткіштерге нақты зерттеулер жүргізілмеген, сараптаулар жасалмаған, назарларыңыздан тыс қалып қойған. Белгілі бір тұлғаның мерейтойы келгенде міндетті түрде оған ескерткіш қоюды өзімізге мақтан көреміз. Кейбір ескерткіштер демеушілер арқылы бюджеттен тыс қаржы көздерінен салынуы мүмкін. Бірақ, оның заңдылықтарға сай, сай еместігіне неге көңіл аударылмайды? Бұл аудан әкімдерімен келісіліп, бірлесе жасалып жатқан жұмыс емес пе? Олай болса, аудан әкімі, архитектура, жер бөлімдері қайда қарап отыр? Ескерткіштің архитектуралық шешімі, ситуациялық сызбалары неге келісілмейді? Облысымыз мықты мүсіншілерден кенде емес. Республика көлемінде танымалдары да жетіп артылады. Оларға да айтылар сын көп. Қарапайым адам сәулетшінің, мүсіншінің жасаған туындысына тамсанбаса, онда ол – сәтсіз шыққан дүние. Бізде бүгінде мұндай дүниелер қаптап кетті. Белгілі бір тұлғаның өмірбаянын, тарихын, өмір сүрген қоғамын білмей жатып оған асығыс-үсігіс мүсін жасалынады. Бұл арада мүсіншілеріміз көп жағдайда өзінің материалдық жағдайын ойлағаны көрініп отырады. Әрине, қаражат барлығына керек. Бірақ, сол қаражатқа қызығып, бір-бірінен аумайтын, мән-мағынасы жеткіліксіз, заңды айналып өткен ескерткіш мүсіндер жасау сол мүсіншілердің абырой-беделін төмендетпей ме?
Облыс көлеміндегі ескерткіштердің бүгінгі жағдайы ешқандай сын көтермейді. 138 ескерткіш тізімге алынбаған, 54-і талапқа сай келмейді. 84-і қайта қалпына келтіруді қажет етеді. Соңғы 5 жыл ішінде салынған 25 ескерткіштің 4-еуі ғана заңға сәйкес орнатылған. Бұл нені білдіреді? Кеше ғана 9 мамыр Ұлы Отан соғысының Жеңісі күнін атап өттік. Бірақ, осы даталы күнге арналып жасалған ескерткіштердің жай-күйіне ешқандай мән берілмеген, мүшкіл жағдайда тұр. Мүлдем қараусыз қалып, жан-жағы тазартылмай, ешқандай күтімсіз қалғандары да жетерлік. Бұл - ата-бабалар рухын қалай «құрметтеп» отырғандарыңыздың үлкен көрінісі. Жастар бұдан қандай тәлім-тәрбие алады, ертеңгі болашақ ұрпаққа қандай мұраны аманаттап қалдырамыз? Осыны ойландыңыздар ма? Облыстағы әрбір 4-ші ескерткіш заңсыз орнатылған. Комиссияға ұсынылмай, көпшіліктің арасында талқыланбай, құжаттары заңдастырылмай, бір ғана адамның талғамына сүйеніп жасалған ескерткіштен қандай идеялық мазмұн күтуге болады? Сапасыз материалдардан жасалып, бетоннан құйылған, тұғыры кірпішпен өріліп, тұрмыстық кафельмен қапталған Ыбырай Алтынсариннің, Зейнолла Шүкіровтың, Қасымтай Ізтілеуов, тағы басқа тарихи тұлғаларымыздың ескерткіштерін көргенде дана тұлғаларымызды, ата-бабаларымызды бұлай құрметтеп, ескерткіш салғанымыздан салмағанымыз артық еді деген ой туады. Орналасатын жерлері дұрыс таңдалмай, қорғау аймақтары, қауіпсіздік ережелері сақталмай орнатылған ескерткіштер де баршылық. Мысалы, Арал ауданындағы Жетес би, Қызылорда қаласындағы Бұқарбай батыр ескерткіштері (авторы Жәркен Исмағұлов) көшенің қақ ортасында тұр. Халықтың жүріп-тұруына ситуациялық жағдайы ескерілмеген. Неге лауазымды азаматтардың көңілін аулап, шенеуніктіктің көзқарасымен бағалап, халықтың үні де, пікірі де, жағдайы да ескерілмей отыр? Бұлайша мән бермейтін болсақ, ескерткіштерді кім үшін, не үшін орнатып отырмыз? Үлкен сұрақ. Ескерткіш тірілер үшін керек. Ұлттық идеологияны дамыту, жастарға патриоттық тәрбие беруде ескерткіштердің маңызы зор. Сондықтан ескерткіштерді орнатуда немқұрайлы көзқарас болмауы қажет. Сырттан келген адам жоқ, бәріңіз де осы өңірдің азаматтарысыздар. Біріншіден, тарихи-мәдени мұраларға жан ашып қарау бәріміздің парызымыз. Екіншіден, олардың заңға сәйкестігін қамтамасыз ету - Сіздердің тікелей міндеттеріңіз. Алдағы уақытта бекітілген заңдылықтарға сәйкес жұмыс жасаңыздар.
Менің блогыма осы ескерткіш жайында тұрғындардан көптеген өтініштер келіп түсуде. Олардың барлығында ескерткіштің тұлғасына, орналасуына қатысты көптеген өкпе-реніштер бар. Теміржол вокзалы арқылы күніне қаншама жолаушылар өтеді, сырттан қаншама адам келеді. Сыр халқы туралы қандай ойда қалады? Облысымыздың имиджін түсіріп отырғандарыңызды білесіздер ме? Халық арасында түсіндірме жұмыстар жүргізіп, саяси науқан тудырмай, не алып тастаңыздар, не талапқа сай қайта орнатыңыздар. Бұл басқа әкімдерге де қатысты. Ескерткіш – ел рухы. Өткенді қастерлеу арқылы болашағымызды баянды етеміз. Жеке абырой-бедел үшін емес, әр ескерткіштің тарихына аса мән беріп, идеялық маңыздылығына, эстетикалық кескін-келбеті мен өлшемдерінің сәйкестігіне қарай орнатуды қолға алыңыздар. Елді мекендердің архитектуралық кескін-келбетінің талапқа, талғамға сай болуы да осы ескерткіштермен тығыз байланысты. Ескерткіш орнатудың негізгі мақсаты – қаланың сәнін ашу, рухани-мәдени тәрбие беру. Сондықтан осы жағын баса ескеріңіздер. Тапсырмалар: Қызылорда қаласы мен аудан әкімдері: «Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану» туралы Заңы мен «Тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау және күтіп-ұстау» Ережесін басшылыққа алып, жұмыс жасасын; Мемлекеттік тізімге енгізілген аудан және қала аумағындағы тарих және мәдениет ескерткіштерінің төлқұжаттарын жаңалап, қорғау тақталарын орнату жұмыстарына қаржы қарастырып, жыл соңына дейін аяқтасын; Мемлекеттік тізімге енгізілген қала құрылысы және сәулет ескерткіштерін теңгерімге алу жұмыстарын ұйымдастырсын; Тарих және мәдениет ескерткіштерінің қорғау, құрылыс салуды реттеу және қорғалатын табиғат ландшафтты аймақтарының шекарасын бекітсін; Мемлекеттік тізімге енгізілмеген, мемлекеттік комиссияның келісімінсіз орнатылған, сәулеттік-көркемдік келбеті эстетикалық талғамға сай келмейтін, тұлғаның бет-бейнесі ашылмаған ескерткіштерге арнайы іс-шаралар жоспарын жасап, жүзеге асырсын (орнын ауыстыру немесе жою); ескерткіштер орнату мәселесінде облыстық құрылыс, қала құрылыс және сәулет, жер қатынастары басқармаларымен бірлесе отырып, заңдылықтар аясында бір-бірімен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жүргізсін.
Қызылорда қаласының әкімі (Н.Нәлібаев): Ы.Жахаев, Абылайхан, Т.Жүргенов бюстілерін және Ғ.Мұратбаев ескерткішінің орындарын ауыстырылуын қолданыстағы заңдылықтарға сәйкес жүргізсін; Арай мөлтек ауданындағы «Саяси қуғын-сүргін құрбандарына арналған» ескерткіштің қорғау, құрылыс салуды реттеу және қорғалатын табиғат ландшафтты аймақтарының шекарасын бекітуге ұсыныстар енгізсін; Алдын-ала есепке алу тізіміне енгізілген С.Әлжіков, З.Шүкіров, Ы.Алтынсарин бюстілеріне қайта жөндеу жұмыстары жүргізсін. Арал ауданының әкімі (М.Жайымбетов): Арал қаласындағы эстетикалық талғамға сай келмейтін, тұлғалық бет-бейнесі ашылмаған Бекмырза хан, Жетес би, Үш биге арналған ескерткіштерге арнайы іс-шаралар жоспарын жасап, нақты шешім қабылдасын, қаланы дамыту жоспарының перспективасын ескере отырып ескерткіштерді қайта жаңғыртсын. Қызылорда облысының мәдениет басқармасы (Е.Абдрахманов): Облыс көлемінде орнатылған ескерткіштерді заңдастыру, рәсімдеу, қайта жаңғырту, жаңа есткерткіштердің орнатылуына қатаң бақылау жасап, облыс әкімдігіне тоқсан сайын ақпарат ұсынсын. Қызылорда облысының сәулет және қала құрылысы басқармасы (С. Нәметша): 2015 жылы Ұлы Отан соғысының Жеңісіне 70 жыл толуы қарсаңында облыс көлемінде Ұлы Отан соғысында қаза тапқандарға арналған ескерткіштердің жаңа үлгідегі эскиздік жобасын дайындап ұсынсын. Қызылорда облысының жер қатынастары басқармасы (Ш. Қойшыбаев): Облыс аумағында орналасқан ескерткіштердің жер телімдерінің заңдастырылуын қадағаласын. Осы тапсырмалардың орындалуын бақылауды және тиісті жұмыстарды үйлестіруді облыс әкімінің орынбасары Әлназарова Ақмарал Шәріпбайқызына тапсырамын.
Қосымша кімде қандай ұсыныс-пікір бар? Мәжіліс аяқталды, қатысқандарыңызға рахмет.
12 маусым 2013 жыл.Қызылорда қаласы Құрметті облыстық ассамблея мүшелері! Құрметті әріптестер! Татулық, бірлік, саяси тұрақтылық. Елбасы қалыптастырған дәл осы ұстаным Тәуелсіз Қазақ елінің сыртқы және ішкі саясаттағы басты бағыты болып қала бермек. Тәуелсіздігіміздің алғашқы жылдарында еліміз көптеген экономикалық ауыртпалықты бастан өткерсе де сындарлы сәтте Елбасы саясаты мен халық тілегі ұштасып, ортақ мақсаттар жолында ел бірлігі, қоғамдық келісім қалыптасып, мемлекетімізді бірлесе құруға тарихи мүмкіндік берілді. Дана халқымыз «Берекені көктен тілеме, бірлігі мол көптен тіле» деген, біз осы жолмен жүріп, елдің берекесін бірігіп еселей түстік. Қазақстан – көп ұлтты мемлекет, елде барлық этностардың құқығы тең. Тәуелсіздігіміздің нығайып, әлеуметтік-экономикалық әлеуетіміздің артуына барлық этнос бір үйдің баласындай бірлесе атсалысып келеді. Биылғы жылы құрылғанына 18 жыл болған Қазақстан халқы Ассамблеясы дербес саяси институтқа айналды. Этносаралық толеранттылық және қоғамдық келісімнің қазақстандық үлгісі қалыптасты, қазіргі таңда, ол халықаралық қауымдастықта Н.Ә.Назарбаевтың үлгісі деп бағаланды. Тарихтың әрбір парағы адамзат баласының жүріп өткен жолын көрсетер болса, 20 жылдан сәл ғана асатын уақыт ішінде біз өз жолымызды таңдадық. Біз қазір дүбірлі өзгерістер белесінде тұрмыз. Көп жағдайда алдымызда не күтіп тұрғанын бағамдай бермейміз. Тарихтың бірқалыпты ағымы аяқталды. Қазақстан – шексіз дүниеден бөлектенген оңаша отау емес. Қазіргі кездегі дүниежүзіндегі түрлі өзгерістер, дамыған елдердегі экономикалық дағдарыстар өз салқынын тигізбей қоймайды. Әлемнің бір бөлшегі ретінде біз де болатын өзгерістерді барынша сезінетін боламыз. Президентіміздің «Қазақстан 2050» Стратегиясы - осы бір қиын сәттерде біздің бағдарымызды айқындар құбылнамамыз болмақ.
Биылғы өткен Қазақстан халқы Ассамблеясының мерейтойлық 20-сессиясы «Қазақстан-2050» Стратегиясы: бір халық – бір ел – бір тағдыр» деп аталуы да тектен тек емес. Біз - бір шаңырақтың астындағы мүддесі бір, мақсаты ортақ халықпыз. Жүріп өткен жолымызды тоғыстыратын, армандарымызды орайластыратын ортақ келешегіміз – тәуелсіз Қазақстан. Ал, осының барлығына қоғамның бірлігі қажет. «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деген халық даналығы бар. Соңғы уақыттарда әлем елдерінде болып жатқан түрлі саяси оқиғалар, қанды қақтығыстар тұрақты татулығымыз бен берекелі бірлігімізге сына қағылмауы үшін бізден одан әрі жұдырықтай жұмылуды талап етеді.
24 апреля текущего года в Астане состоялась юбилейная ХХ сессия Ассамблеи народа Казахстана, которая стала крупным событием в политической жизни страны. Глава государства, Председатель Ассамблеи народа Казахстана Н. А. Назарбаев в своем выступлении на сессии выдвинул перед Ассамблеей приоритетные задачи на предстоящий период, вытекающие из Стратегии «Казахстан – 2050». Он дал высокую оценку деятельности Ассамблеи народа Казахстана, достигшей в этом году совершеннолетия. Ассамблея доказала свою жизнеспособность, ибо сумела адекватно ответить на вызовы времени, найти пути решения проблем в сфере межэтнических и межконфессиональных отношений, внести огромный вклад в укрепление общественно-политической стабильности. По своему конституционному статусу, составу, структуре, широкому представительству и активной деятельности Ассамблея стала эффективной формой участия в делах государства всего полиэтничного и многоконфессионального казахстанского общества. Именно поэтому Нурсултан Абишевич Назарбаев на ХХ сессии АНК с полным основанием заявил, что ассамблея является общегражданским институтом нашей нации, надежным и прочным фундаментом стабильности и общественного согласия. В предстоящий долгосрочный период деятельность ассамблеи будет сопряжена с задачами реализации Стратегии «Казахстан – 2050».
«В 2050 году Казахстан, я уверен, будет единым сплоченным народом, образцовым национальным государством. Общественное согласие должно стать главной чертой единого полиэтничного народа, государства и институтов гражданского общества, политических партий, религиозных конфессий», - отметил Н. А. Назарбаев. Гражданский мир и межэтническое согласие не достигаются раз и навсегда. Они требуют целенаправленной и напряженной работы по их сохранению и укреплению. Казахстан не живет изолированно от глобализирующегося мира, в котором происходят сложные, во многом противоречащие друг другу процессы. В начале XXI века в мире отмечается рост межэтнической и межрелигиозной напряженности. Европейские лидеры признали крах политики мультикультурализма. Возникают новые угрозы и риски, которые могут негативно повлиять на обстановку в различных странах, вызвать в них конфликтную ситуацию, раскол и брожение. И, как показывает мировая практика, такое возможно в тех государствах, где нет большого взаимного доверия между властью и обществом, где нет внутреннего единства народа. Об этом свидетельствуют произошедшие за последние годы события в Тунисе, Ливии, Египeт, Сирии, вылившиеся в кровавые столкновения. В эти дни весь мир с беспокойством следит за ситуацией в Турции, где поводом для беспорядков послужила несложная проблема, которую можно было решить путем конструктивного диалога. Не так давно произошли акции неповиновения властям в Кыргызстане, в основе которых лежат разногласия в трудовых отношениях. Сейчас в мире назревает новый финансово – экономический кризис, который, как мы видим на примере Греции, Кипра и других стран, ухудшает социальное положение людей и вызывает волну протестного движения. Все эти процессы могут негативно сказаться и на Казахстане. Мы должны сознавать, что за социально – политическую стабильность и гражданский мир в стране ответственны все мы: как государственные органы, так и институты гражданского общества, в том числе Ассамблея народа Казахстана. Думаю, не лишне напомнить высказывание римского историка Саллюстия: «При единении и малое растет, при раздоре величайшее распадается». Трудно переоценить своевременность принятия Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана до 2020 года, утвержденной указом Президента страны.
Этот документ, имеющий стратегическое значение, определяет основные направления деятельности Ассамблеи народа Казахстана на среднесрочный период. Взяв его за основу, мы должны принять Концепцию областной ассамблеи с учетом региональных особенностей и этнодемографической ситуации. Поручаю секретариату облАНК совместно с областными управлениями внутренней политики, образования, культуры, развития языков и молодежной политики до 15 августа 2013 года подготовить проект Концепции. Хочу напомнить, что мною был утвержден план мероприятий по реализации Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана на 2013-2014 годы. Все соответствующие областные управления и другие ведомства должны обеспечить в полной мере и в намеченные сроки его выполнение. На предстоящий период нам предстоит работа по выполнению поручений Главы государства Н. А. Назарбаева, данных на ХХ сессии АНК. Прежде всего, областная ассамблея народа Казахстана должна усилить разъяснительную, информационно-пропагандистскую и воспитательную работу в свете современных требований. Следует убедительно раскрыть значение, место и роль Ассамблеи народа Казахстана как общегражданского и общенародного института, являющегося важнейшим стержневым элементом политической системы страны. Необходимо сосредоточить внимание на формировании и укреплении толерантности как нравственной нормы нашей жизни. Эта работа должна иметь комплексный, целенаправленный характер и охватить различные слои населения. К ней необходимо привлечь все государственные органы и ведомства, трудовые коллективы, учреждения образования всех уровней, неправительственные организации, этнокультурные объединения и средства массовой информации области. В связи с этим возрастает ответственность секретариата областной ассамблеи, являющегося ее рабочим органом. На него возлагаются полномочия координации деятельности всех соответствующих областных управлений, которые осуществляют государственную национальную политику в рамках своей компетенции. Следует признать, что до настоящего времени секретариат областной ассамблеи в основном ограничивался работой в пределах областного центра, где действуют этнокультурные объединения. Сейчас расширяются сфера и пространство, функции и содержание деятельности ассамблеи. Поэтому секретариату необходимо повысить активность, а его работникам следует чаще бывать в районах и трудовых коллективах, оказывать им методическую и организационную помощь. Требует дальнейшего улучшения научно-экспертное сопровождение деятельности областной ассамблеи народа Казахстана. Научно – экспертной группе при облАНК нужно провести работу по изучению процессов, происходящих в межэтнической сфере, подготовке и изданию очерков по истории межэтнических отношений в регионе, методических разработок по формированию толерантности у подрастающего поколения и т. д.
По поручению Президента страны Н. А. Назарбаева во всех районах и городах, а также на крупных предприятиях должны быть созданы советы общественного согласия. В их состав должны войти представители политических партий, НПО, профессиональных союзов, средств массовой информации. Рабочими органами этих советов призваны стать отделы внутренней политики. Хочу подчеркнуть, что за формирование и деятельность советов общественного согласия несут персональную ответственность акимы районов и г. Кызылорды. Одной из главных задач ассамблеи является воспитание молодежи. Сегодня современная молодежь увлечена Интернетом, масс-культурой, которые формируют общественное сознание, задают во многом чуждые нам поведенческие образцы и нормы, насаждают нетерпение и агрессию. Мы должны понимать, что социальные сети могут стать идеологическим оружием массового поражения. Наступающее политическое время – это борьба за умы, прежде всего молодежи. Экстремистские, радикальные религиозные и националистические силы, которые включились в эту борьбу, выступают с мощными идеологическими доктринами. Мы должны уметь противостоять в этой борьбе за умы, вырабатывать новые интеллектуальные подходы. В активный политический возраст вступило поколение молодых, сформировавшееся за годы независимости на новых ценностях. Весьма важно укреплять среди молодежи национальную идентичность, культивируя присущие нашему народу духовно – нравственные идеалы и ориентиры. Секретариату областной ассамблеи, этнокультурным объединениям совместно с областными управлениями по вопросам молодежи и образования необходимо принять меры по вовлечению молодежи, студентов и школьников в мероприятия ассамблеи, направленные на укрепление межэтнического согласия, формирование толерантного сознания и поведения. В областную ассамблею народа Казахстана входят 11 этнокультурных объединений, которые вносят свой вклад в общее дело укрепления общественного согласия, утверждения атмосферы дружбы и взаимопонимания.
Хочу выразить признательность руководителям и активистам этнокультурных объединений за их бескорыстный и подвижнический труд. Укрепление общественного согласия, достижение национального единства – это наше общее дело.
Қоғамда Ассамблея төңірегінде аз-кем тар ауқымды пікірлер айтылып қалады. Кейбір зиялы қауым өкілдерінің Ассамблея тек этномәдени бірлестіктердің, түрлі этностардың мәдениеті, әдет-ғұрпы мен тілін дамыту мен сақтау бойынша ғана жұмыс жасайтын сала деген түсініктері бүгінгі күні ескірді. Ассамблеяның 20-сессиясында Елбасының: «Ассамблея – бүкілхалықтық өкілдік! Бүгінде Ассамблея – бұл барлық 17 миллиондық қазақстандық» деп айтуы – осының дәлелі. Сондықтан, Ассамблеяның көпқырлы аспектілерін тұрғындар арасында, соның ішінде зиялы қауымның салиқалы ой қалыптастыруына тереңірек түсіндіру жұмыстарын жүргізуге баса назар аудару қажет. Елбасының тапсырмасымен облыстық Қазақстан халқы ассамблеясын одан әрі жетілдіру жөніндегі жұмыстар тұрақты жүргізіліп, жыл соңына дейін жергілікті жерлерде қоғамдық келісім кеңестері құрылатын болады. Аудан әкімдері жергілікті жерлерде өзге этностардың аздығына қарамастан олардың басын біріктіре отырып, «Ынтымақ», «Бірлік», «Достық» деген секілді қоғамдық ұйымдар құруға ықпал жасаулары қажет деп есептеймін. Бірлестіктердің жұмысына демеу беру үшін әлеуметтік тапсырыс арқылы қаржыландыруды жолға қою керек. Жергілікті мемлекеттік органдар этностық топтардың жалпыазаматтық сәйкестілігін қалыптастыру бағытындағы жұмысты күшейту бойынша шараларды тұрақты жүргізіп отыруға тиіс.
Елбасы айтқандай, «Үдеудің сыры – бірлікте, Жүдеудің сыры – алауыздықта». Сондықтан әр уақытта бірлігімізді сақтап, өзгелердің арамызға сызат салуына мүмкіндік бермей, алауыздықтан алшақ, бейбіт ел ретінде өмір сүруге өз үлесімізді қоса берейік дегім келеді. Ынтымағы жарасқан, ауызбіршілігі мығым, саяси ахуалы тұрақты, көп этносты мемлекетіміздің әлем мемлекеттеріне әлі де талай үлгі бола беретіні анық.
Назар салып, тыңдағандарыңызға рахмет! Қызылорда облысының әкімі Қырымбек Көшербаевтың Байқоңыр қаласы мәселелері бойынша өткен мәжілісте сөйлеген сөзі 18 маусым 2013 жыл. Байқоңыр қаласы – өзінің мамандануына орай құрылуы мен дамуы жөнінен негізінен жеке құрылған қала. Заңдылығында ірі орталықтардан айтарлықтай алыс орналасқан мұндай қалалардан әскерилердің кетуі сөзсіз бірқатар қиындықтар туғызады. Сондықтан да болар, оларда бірқатар әлеуметтік проблемалардың жинақталып қалуына таңғалуға да болмайды. Сонымен қатар бүгінде біз мұндай проблемалардың жинақталып қалмауына жол бермеуге, керек десеңіз, оны өз мүмкіндігімізге пайдалануымызға болады. Ойлап қарасаңыз, Қазақстан мен Ресей үшін екі жаққа тиімді бәрін де қалпына келтіруге бір өтпелі кезең керек. Ол бір кездері миллиардтаған қаржыға салынған бұрынғы өндірістік кәсіпорындар негізінде қазіргі заманғы өнеркәсіп кешенін салуға жол ашады. БІЗДІҢ ҚОЛЫМЫЗДА НЕ БАР? Полигонды электрмен жабдықтаудағы ішкі жүйе құралдарының шамадан тыс қуаты (жоба бойынша – 150 мВт, бүгінде барынша тұтынатыны – 65 мВт). Су қоры да жеткілікті. Өйткені өнеркәсіп кешені жанынан Сырдария өзені ағып жатыр. Қалыптасқан тұрғын үй-коммуналдық құрылымы бар. Жаңа өнеркәсіп кәсіпорындарын орналастыратын алаңдар да жеткілікті. Байқоңырдағы пайдаланылмаған нысандар тартымды инвестициялық алаңдарға айналып, біз үшін жаңа жұмыс орындарын ашуға мол мүмкіндік береді.
Мысалы, Ресей жалға беруші ретінде «Байқоңыр» кешенінің нысандарын біздің Үкіметпен келісе отырып қайта жалға бере алады. Мұнан басқа Ресей жағы пайдаланылмай жатқан нысандар мен мүліктерді және жер учаскелерін жалға алудан бас тартуға құқылы.
Осы орайда біз қызығушылық танытып отырған осы мәселелерге байланысты мүліктер мен жер учаскелерінің тізімін жасап, жинақтауымыз қажет. Мұнан әрі бұл нысандарды қайта жалға берушілерді анықтау қажет. Мысалға, ол «Байқоңыр» ӘКК болуы мүмкін. Ол инвестицияларды, соның ішінде ресейліктерді де тартып, сол нысандар базасы негізінде өнеркәсіп паркін құра алады. Сонымен қатар біз Ресей жағының жалға алып, пайдаланылмай жатқан жер учаскелері мен мүліктік нысандарынан бас тартуына байланысты жұмыстарды да қолға алуды бастауымыз керек. Анығында онда көптеген нысандар пайдаланылмауда. Оны заңды түрде рәсімдеп, әрі қарай жылжуымыз қажет. Екіншіден, негізгі мақсат – Байқоңырдағы босаған нысандар базасында өнеркәсіп өндірісін құрып, оларды мемлекеттік Үдемелі индустриалды-инновациялық даму бағдарламасына енгізу керек. Бұл бағытта біз инвесторлармен жұмыс жүргізуіміз қажет. Бұл не болуы мүмкін? Технологиялық кешеннің барлық түрін монтаждау, яғни – автокөліктерді жинақтау, өнеркәсіп контейнерлерін жинақтау, тұрмыстық ғимараттарды жинақтау, қоқысты өңдейтін комбинаттарды дайындау, суды дайындау мен өнеркәсіп және тұрмыстық ағынды суларды өңдеу жүйесін жинақтау, тұрмыстық және өнеркәсіп құралдарын дайындау, өнеркәсіптік және тұрмыстық бұйымдарды тігу мен қалыпты және пластмасса құюды жүзеге асыруға болады. Мысалға, «Байқоңырэнергоның» базасында металл мен ағашты өңдеуге арналған кішігірім станок паркі бар. Мұнан бөлек, өз қуаттылығында жұмыс істемей тұрған өндірістік алаң да бар. Мамандар пікірінше бұл паркті қосымша станоктармен жарақтандырып, оны фитингілер дайындап, механикалық өңдейтін, бұйымдар түрлері мен жылу орағыш элементтерін, сондай-ақ, қазандық агрегаттарының жоғарғы жағындағы ысталған бөлігін жөндеу, технологиялық труба құбырларын дайындау, өнеркәсіптік жарақтандыру мен қондырғыларды шығаратын бүтін бір жеке кәсіпорынға айналдыруға болады. «Көркейту және коммуналдық қызмет» МУК базасы негізінде асфальт-бетон өндірісін жеке құрылымға бөліп, мақсатты түрдегі қазіргі заманғы жол пайдалану кәсіпорнын құруға болады. Ол Төретам мен Ақай қоныстарға, қалаға, полигонға, «Жосалы-Қазалы» автотрассасы учаскесіндегі жолдарға қызмет көрсетеді. Осы кәсіпорында бетон ерітінділері шаруашылығы түріндегі бетонды өндірісті дамытуға болады. Қалаға жақын жерде нақты түрде жоспарланған қуатты өнеркәсіптік кәсіпорын алаңы бар. Оның жанынан газ құбыры мен электр беруші жоғары желі тартылған. Оның өндірістік өнім үшін қуаттылығы қабылдауға және газтурбиналық электрстансадан жіберу мүмкіндігі де бар. Сонда жылуды тұтынушылар өнеркәсіп кәсіпорындарымен қатар Ақай қыстағының тұрғындары да оның игілігін көре алар еді.
Қаладағы «Бәйтерек» кәсіпорнының әкімшілік алаңы базасында электртехникалық және АТІ өнімдерін жинақтап, шығаратын кәсіпорын құруға да болады. «Водоканал» базасы негізінде экологиялық бағыттағы жергілікті жинақтау жүйесі мен тұрмыстық және өнеркәсіптік ағынды суларды бейтараптандырып дайындауды және жіберуді жүзеге асыратын өнеркәсіптік құрылым құруға болады. Бұл алғаш кезектегі бірқатар шығынды аз қажет ететін мүмкіндіктер. Сонымен қатар қазіргі заманғы ірі ғылыми түрде негізделген кәсіпорындарды құру мәселесін де шешіп алу қажет. Бұл жұмысқа «Атамекен» одағы мен ресейлік өнеркәсіп және кәсіпкерлер одағын тартуға болар. Сондықтан да ресейлік орталық машина жасау технологиясы ғылыми-зерттеу институты мен металлургиялық машина жасауды жобалау-конструкторлық институты және басқалармен келіссөз жүргізу қажет. Электр энергия, байланыс және телекоммуникация, робот құрылысы, техника жүйесі және АТІ технологиясы, сондай-ақ, экологиялық және метео-мониторинг көздері негізінде ғылыми түрдегі орталықтарды жаңғыртуды бастау керек. Үшіншіден, кіші және орта бизнесті дамыту жөніндегі қосымша шараларды жүзеге асыру қажет. Мұнда шағын несиелендіруге назар аудара отырып, қала төңірегінде азық-түліктік белдеу құру мәселесін жасау қажет. Сөйтіп, Төретам және Ақай қыстақтары тұрғындарына мақсатты түрде бағытталған бизнес идеялары мен бизнес жоспарларына «Жұмыспен қамту-2020», «Бизнестің жол картасы-2020» және басқа да бағдарламалар бойынша қаржы алуларына көмек көрсету керек. Байқоңыр қаласында қызмет көрсету жүйесін дамыту мүмкіндіктерін зерттеу қажет. Бүгінде қалада біздің елдің 5 мыңнан астам азаматы жұмыссыз. Осы мақсатта жаңа тұрақты жұмыс орындарын ашу жоспарын дайындау қажет. Мұнан басқа әлеуметтік және медициналық қамтамасыз ету бағдарламасын дайындауды бастап, Ресей азаматтарын Қазақстанның ғарыш кешені нысандарында жеңілдікпен жұмысқа орналастыру қажет. Бұл бізге білікті мамандардың бір бөлігін қабылдауға жол ашады. Төртіншіден, Байқоңырға жұмыс істеуге келетін инвесторлар үшін барынша қолайлы жағдай жасау қажет. Мысалға, Байқоңыр қаласында жүзеге асырылатын инвестициялық жобалардың басым бағыттарының тізімі бойынша мемлекет инвестициялық жеңілдіктер береді. Сөйтіп, инвесторлар әкелген қондырғылары үшін кедендік алымнан, корпоративтік табыс салығы мен мүлік пен жер салығынан босатылады. Егер де біз инвесторларға инвестициялық жеңілдіктер жасасақ, онда Байқоңыр қаласының экономикасын дамытуға ынталандыратын қосымша жақсы мүмкіндіктерге жол ашылады.
Бесінші. Біз Байқоңыр қаласындағы жоғары оқу орындарын, оның ішінде Мәскеу авиация институтының филиалын сақтап қалуға және дамытуға тиіспіз. Мәскеудің авиация институты Ұлттық зерттеу университеті мәртебесін алған Ресейдің 12 жоғары оқу орындарының біріне саналады. Мұнда 450-ден астам ғылым докторлары жұмыс істейді! Зымырандық және ғарыштық жүйелерден басқа, азаматтық және көліктік әуе күштерінің, тікұшақ техникасының, пилотсыз ұшу аппараттарының, барлық әуе техникалары күш-қуат қондырғыларының, сондай-ақ ақпараттық телекоммуникациялық технологиялардың (байланыс жүйелері, мәліметтерді беру, телеметрия, навигация, интеллектуалдық басқару, радиолокация, оптикалық және оптикалық электронды жүйелер) мамандарын дайындайтын басым бағыттағы институттың бірінен саналады. Бұл технопарктің бірегей жүйесі болып табылады, онда оқу аудиторияларымен бірге ғылыми білім беру орталықтары, ресурстық орталықтар, конструкторлық бюролар, көптеген зертханалар, тәжірибе экспериментальды зауыт, т.с.с. шоғырланған. Осының барлығы институтқа әлемдік деңгейдегі кадрлар дайындауға мүмкіндік береді. Демек, біз өзіміздің мүддеміз үшін университетпен ынтымақтастықты дамытып, Мәскеудің үздік ғалымдарын тартуымыз қажет. Себебі, осында дайындалған кадрлар экономиканың көптеген салалары үшін жоғары сұранысқа ие болады. Институттың филиалы қазіргі уақытта Байқоңыр кешенінің және аймақтың кәсіпорындары, ұйымдары мен сынақ орталықтары үшін зымырандар мен ғарыштық аппараттарды ұшыру, оларды пайдалану мен дайындау жөніндегі басым бағыттар бойынша мамандар дайындайды. Мәскеудің авиация институтының филиалы бүгін біз үшін мамандардың қаншасын дайындай алады? Олардың көпшілігінің Ресей мен Қазақстанның ірі қалаларына кетіп қалатыны неліктен? Университет Байқоңыр қаласындағы өз филиалын дамытуды қалай жоспарлайды? Біз институтқа өзара ынтымақтастықтың қандай үлгісін ұсына аламыз? Міне, осы және басқа да сауалдарға қажетті жауап алу үшін біз осы бастан тыңғылықты жұмыс істеуіміз қажет деп санаймын. Сонымен бірге колледждерді дамыту мәселесі барынша маңызды болып табылады. Олар өңірге қажетті, әзірге жетіспей отырған білікті мамандарды дайындауы қажет. Сондай-ақ Байқоңыр аумағын және облысты тұтастай алғанда оқу орындары түлектерінің жергілікті жерде тұрақталуы жөнінде Жоспар жасау қажеттігі туындайды. Мысал үшін, айталық, Мәскеу авиация институты филиалының Б2 факультетінің түлектері ғылыми бағыттағы мамандар дайындауға бейімделген. Олардың білімдерін өңір экономикасының салаларын дамытуға пайдалану маңызды мәселе болып табылады.
Алтыншы. Байқоңыр – жас қала. Сондықтан ол ауылдан гөрі қалада өмір сүруге құштар біздің жастарымызды өзіне тартатын орталыққа айналуы тиіс. Бұл жерде қаланың бүкіл инфрақұрылымы орналасқан, олардың қатарында 600-ге жуық бос пәтер, балалар бақшалары, мәдениет мекемелері, ойын-сауық орындары бар. Мектеп бітіруші түлектер арасында кәсіби бағдар жөнінде әңгіме жүргізгенде Байқоңыр қаласындағы жоғары және арнайы мамандандырылған орта оқу орындарының мүмкіндіктерін насихаттау барынша ескерілуі қажет. Бұл жерде аймаққа қажетті кадрлар дайындалуы тиіс. Байқоңыр көпмақсатты ірі мүліктік кешен болып табылады. Қаланың инфрақұрылымы қазіргі уақытта Ресейдің әскери қатысуының қысқаруы және әскери қалашық нысандарының қайта құрылуына байланысты біршама босап жатыр. Сондықтан ол Қызылорда облысының өңірлік экономикасын дамыту мақсатына пайдаланылуы қажет деп есептеймін. Выступление акима области К.Кушербаева на встрече В. Школьника с местными товаропроизводителями 19 июня 2013 года в Шиелийском районе Уважаемые участники встречи ! Уважаемый Владимир Сергеевич! Как известно, национальная атомная компания «Казатомпром» входит в число ведущих уранодобывающих компаний мира. Является национальным оператором по импорту-экспорту урана, редких металлонв, ядерного топлива для атомных электрических станций, специалього оборудования, технологий и материалов двойного назначения. По итогам 2012 года, АО «НАК «Казатомпром» сохранило мировое лидерство в производстве урана. Объемы Компании на мировом рынке природного урана с учетом доли во всех дочерних и зависимых предприятиях составляют более 20%.
По итогам I квартала т.г. объем добычи урана группой предприятий АО «НАК «Казатомпром» составил 4 979 тонн. На сегодня в компании работает свыше 25 000 человек. Только недавно мы торжественно отметили 30 лет деятельности известного в нашей области и атомной промышленности предприятия - Рудоуправления № 6, являющегося дочерним предприятием АО «НАК «Казатомпром». Сегодня здесь работают около 400 человек и получают стабильную заработную плату. За первый квартал 2013 года объем произведенной продукции составил свыше 2, 0 млрд. тенге и внесено налогов на сумму свыше 211,0 млн. тенге. В сравнении с соответствующим периодом прошлого года заметен рост данных показателей. Также предприятие оказывало поддержку социальному развитию поселка Шиели. За эти годы построены интернат для детей-инвалидов на 50 мест, оснащенный необходимым оборудованием, стадион на 150 мест с действующим футбольным, волейбольным, теннисным и другими полями, оказана помощь в ремонте ряда социальных объектов района. Учитывая результативный итог работы, предприятие всегда отмечалось наградами, медалями, грамотами. И вот сегодня на базе данного предприятия и при поддержке АО «Национальная Атомная Компания «Казатомпром» проводится встреча с предприятими области и организована выставка продукции местных товаропроизводителей. Сама тема встречи «Диалог между «Казатомпром» и предпринимателями Кызылординской области» предполагает совместную работу предприятий нашей области с потребителями их товаров, работ, услуг. Как вы знаете, Главой государства поставлена глобальная задача по вступлению Казахстана в ВТО. А также действующий Таможенный союз между тремя государствами требует соответствия продукции наших товаропроизводителей требованиям стандарта качества продукции, евростандартам и другим международным стандартам, чтобы товары, работы, услуги были востребованы крупными компаниями, в том числе и предприятиями, входящими в национальные компании. Мы сердечно благодарим за участие в сегодняшнем мероприятии руководство АО «Национальная Атомная Компания «Казатомпром» и лично Владимира Сергеевича Школьника.
Учитывая эту уникальную возможность, предлагаем участникам встречи, нашим производителям заполнить нишу потребности своими качественными товарами, работой и услугами высокого уровня. Кроме того, мы надеемся что в дальнейшем будут рассмотрены варианты сотрудничества и с простаивающими предприятими региона. В целом данное мероприятие позволит наладить долгосрочные взаимовыгодные отношения. Сегодня мы ознакомились с продукцией местных товаропроизводителей, необходимых предприятиям разной сферы, начиная от спецодежды, постельных принадлежностей и до готовых строительных материалов - труб, стеновых материалов, железобетонных изделий и других, а также продуктов питания местных производителей. Также очень важно отметить, что впервые в Кызылординской области проводится такая встреча, когда участвуют все дочерние и зависимые предприятия компании «Казатомпром». При этом немаловажно отметить, что компания добывает более 70 процентов от общего объема уранового сырья в Кызылординской области. Кроме того, в области работают сервисные компании, оказывающие транспортные услуги, услуги в исследовании скважин, проводят горно-подготовительные и другие работы. Также хочу проинформировать, что на базе предприятий находящихся в Шиелийском и Жанакорганском районах специализирующихся на производстве различных металлов (месторождения ванадия и сопутствующих продуктов и свинцово-цинкового рудника Шалкия) мы планируем создание металлургического кластера. Учитывая специализацию и новые направления работы Вашей компании в последние годы, работы по редкометалльному и редкоземельному направлению, а также проводимые научно-исследовательские работы, предлагаю принять активное участие в реализации данных проектов. Мы можем совместно инициировать отдельную программу по извлечению новых продуктов на базе разрабатываемых месторождений, по некоторым проектам по ванадиевому направлению уже налажено сотрудничество с вашими компаниями, например по созданию ванадиевых аккумуляторов. Для нас важным направлением является развитие предприятий химической отрасли, и реализация проектов на основе месторождений соли, предлагаем компании принять участие в реализации проекта «Производство кальцинированной соды». Данный проект можно рассмотреть в рамках реализуемого вами химического кластера. Мы бы хотели иметь более широкое сотрудничество и по другим направлениям. В этой связи, нами проводится масштабная работа по поддержке новых производств, ведется работа по созданию индустриальных зон в целях повышения инвестиционной привлекательности региона, со стороны акимата проводится работа по подведению внешней инженерной инфраструктуры. Так, на сегодняшний день в городе Кызылорда создана индустриальная зона общей площадью 760 гектаров.
В данное время к индустриальной зоне подведена автомобильная дорога, на стадии завершения строительство систем водоснабжения, канализации, электроснабжения, линии связи. В текущем году планируется завершить строительство объектов газоснабжения. Прорабатываются вопросы строительства железнодорожной ветки и теплоснабжения. На территории индустриальной зоны планируется разместить ряд промышленных объектов, таких как стекольный завод, новая ТЭЦ и другие объекты промышленности. Также, в Жалагашском и Шиелийском районах создаются индустриальные зоны. На сегодняшний день отведены земельные участки под индустриальную зону, разрабатывается ПСД для обоснования бюджета на проведение инженерной инфраструктуры к индустриальным зонам. Здесь должны активно работать акимы Шиелийского, Жалагашского районов, где создаются индустриальные зоны. По другим районам области рассматриваются возможности создания индустриальных зон. Со своей стороны акимат области выражает готовность полностью обеспечить создаваемые индустриальные зоны всей необходимой инженерной инфраструктурой. В этой связи, Владимир Сергеевич, просим Вас рассмотреть возможности создания совместных или смежных производств на базе действующих предприятий, которые мы можем разместить также в создаваемых индустриальных зонах. К примеру: рассмотреть возможность налаживания производства сульфата аммония на базе завода по выпуску серной кислоты, мы знаем, что у Вас такие планы есть и мы готовы всячески содействовать продвижению данного проекта. На сегодняшний день, мы в недостаточной мере используем имеющиеся возможности удовлетворения потребностей предприятий АО «НАК «Казатомпром» силами местных производителей. Изучение данного вопроса показало, что между заказчиками, в лице градообразующих предприятий региона, входящих в группу компаний АО «НАК «Казатомпром» и представителями малого и среднего бизнеса региона, способными обеспечивать своей продукцией, отсутствует необходимая диалоговая площадка. И сегодняшнее мероприятие послужит подспорьем в решении данных вопросов. В этой связи, для изучения потребностей АО «НАК «Казатомпром» просим предоставить информацию по необходимой номенклатуре товаров, работ и услуг для более глубокого изучения и внесения предложений по сотрудничеству. И сегодня же мы предлагаем подписание меморандумов между предприятиями Кызылординской области и предприятиями АО «Национальная атомная компания «Казатомпром». Разрешите пожелать вам всем удачи и больших достижений в нашей совместной работе. Спасибо.
Облыста күріштің 40 мың гектардан астамы немесе жалпы егіс көлемінің 60 пайызы 500-ден 3000 гектарға дейін егетіндердің ірі күріш шаруашылықтарының үлесіне келеді. Осы шаруашылықтар көктемгі дала жұмыстарына қажетті қаржыны фьючерстік негізде 4-5 күріш өңдеуші компания арқылы әр тоннасын 30 мың теңге есебінен қаржыландырады. Бұл баға күріштің өзіндік құнына теңдес. Сондықтан шаруашылықтар пайдасыз жұмыс жасап, әрі қарай дамуына мүмкіндік болмай отыр. Көктемгі дала жұмыстарына қажетті қаржыны әр гектарына 70 мың теңгеден есептегенде бұндай келісімшарттың жалпы құны 2 млрд. 800 млн. теңгеге жетіп, күріш салысына есептегенде 90 мың тонна құрап, облыс орталығында өңделеді. Күріш салысының әр тоннасынан ақталып сатылғаннан кейін орташа 8,0 мың теңге пайда болса, өңдеуші кәсіпорындар 720 млн. теңгеге жуық пайда көреді, басқаша айтқанда оның тиімділігі 30-40 пайызды құрайды. Бұл қаржының саланы немесе әлеуметтік саланы дамытуға ешқандай пайдасы болмай отыр. Шаруашылықтар бұл қаржыландыру жүйесінің тиімсіздігіне қарамастан, амалсыздан осы қадамға баруға мәжбүр. Себебі: 1. Екінші деңгейлі банк талаптарының жоғарылығы, кепілдік мүліктің жетіспеуі, сұранысты қарау мерзімінің ұзақтығы және банктің 3 жылдық оң балансты талап етуі; 2. Өңдеуші кәсіпорынмен фьючерстік келісімшарты бойынша кепілдіктің қажеті жоқ, қаржыландыру мәселесі тез шешіледі және келісілген кестеге сәйкес қаржы қолма-қол беріледі.
3. Басқа қаржыландыру көздерін іздеуде белсенділік байқалмайды. Себебі шаруашылықтарда қаржы мамандарының біліктілігі және ақпараттануы төмен деңгейде қалып отыр. Көп жағдайда шаруашылық басшысы өз еркімен бірыңғай шешім қабылдайды. *** «Агрохолдинг «Байқоңыр» ЖШС элеваторын жоспарлы 35-40 мың тонна күрішпен қамтамасыз ету жағдайында, бұл егістің 10 мың гектар алқабын қамтиды немесе жалпы егістің 15 пайызы ғана. Өздеріңіз көріп отырғандай, бұл барлық күріш нарығына қатысушыларды ығыстыруға ықпал жасай алмайды. Дегенмен, «Агрохолдинг «Байқоңыр» ЖШС бәсекелестік жағдай тудырып, қалыптасқан күріш салысының бағасына оң ықпал етіп, шаруашылықтарға тиімді бағаны ұсынады,олардың қосымша табыс табуына жағдай жасайды. *** Көптеген шаруашылық басшылары мен мамандары фьючерстік негізде қаржыландырып отырған кәсіпорындарды «инвестор» деп атайды. Негізінде оларды «инвестор» деп атауға болмайды. Себебі «инвестор» өндіріске,оның дамуына инвестиция тартады және пайдасын бірге көреді. Өкінішке орай, көп жағдайда пайданы тек өңдеуші кәсіпорын көруде. *** Облыс көлемінде 2001-2010 жылдары мысалға екі ірі күріш компаниясы жұмыс істеген. Олар жыл сайын 25 мың гектар егін еккен «Дихан» және «Шапағат» компаниялары. Түрлі себептермен осы қос компания жұмысын тоқтатып,15-тен астам шаруашылық, қаржыландыру көзінен айырылып, егін егу, өндірістік қызметін жалғастыру мүмкіндігінен шектелді. Агрохолдингтің құрылуы осындай жағдайда көптеген шаруашылықтар үшін тиімді жұмыс жасауына және дамуына зор мүмкіндік береді. *** Осыған орай біздің бренд «Ақ Маржанның» республика көлемінде отандық тұтынушылар арасында сапасы мен маркетингтік әлеуеті әлі де жоғары деп есептеймін. Өңірлердегі тұтынушылар ең жақсы күріш – «Ақ Маржан» деп біледі, сондықтан брендті одан әрі дамытуға болады. «Қазақстан нені мақтан тұтады – ол «Ақ-Маржан» күріші !!!» Бізде негізінен «Маржан» сортының элитасын «Түгіскен» тұқым шаруашылығы шығарады. Алайда бүгінгі таңда шаруашылықтың қаржылық жағдайы өте төмен. Осыған байланысты облыс әкімінің орынбасары Р.Нұртаевқа Т.Дүйсебаев, А.Сүлейменовпен бірлесіп осы шаруашылықты сауықтыру жөнінде ұсыныс әзірлеуді тапсырамын. Біз «Түгіскен» тұқым шаруашылығын жетелеуге дайынбыз. *** Қазақстан жылына орта есеппен 100 мың тонна күріш жармасын пайдаланады, оның ішінде 20 мың тонна өзге елдерден импортталады. Әрі қарай республикада күріштің жалпы өнімінің есебі 330-350 мың тонна болса, тиісінше жарма шығысы орташа 45 пайызды құрайды немесе 150 мың тонна жарма, жарманың профициті шамамен 50 мың тоннадай. Осы қалыптасқан жағдайда саланың ахуалы, сатылу динамикасы жарманың экспорттық бағасына тәуелді. Сыртқы және ішкі нарықта басты және басым бәсекелес Ресей күріші. *** Дүниежүзілік сауда ұйымына кіру қарсаңында күріш саласының бәсекелестігін арттыру мақсатында: Күріштің егіс көлемін оңтайландырып, орнына басқа (жүгері, мақсары) дақылдарын ауыстыру және агроөнеркәсіптік кешеннің оң әсерін тигізетін өзге (мал шаруашылығы, өсімдік майын өндіру, құрама жем) салаларын дамытуды, сонымен қатар күріштің өнімділігін көтеру бағытында су пайдалануды азайту, басқаруды жетілдіру мақсатында күріш егіс көлемдерін оңтайландыру, агротехнологиялық операциялардың саны мен сапасын жақсартып, шығындарды оңтайландыру бағытында кешенді шаралар қабылдауды тапсырамын. 2008-2010 жылдар аралығында облыс әкімдіктерінің өкілдерімен, ӘКК, ірі сауда компанияларымен, трейдерлермен үш рет «Күріш жәрмеңкесі» өткізіліпті. Жәрмеңке барысында тауар өндірушілер трейдерлермен қарым-қатынас жасап, өнім түрлерімен танысыпты. Неге жақсы идея жалғассыз қалған?! Зауыттарда технологиялық өңдеу жұмыстарының барысында басқа облыстардың кәсіпорындарымен облыстық ауыл шаруашылығы басқармасы арасында меморандумдар, келісімшарттар жасалған. Жәрмеңкеде көтерме сауда жеткізушілердің нарық талаптарына сәйкес талап тілектері тыңдалады. Бүгінгі күні сауда өкілдері арқылы көршілес мемлекеттер нарықтарының шеңберінде экспорттық әлеуеттілікті, елшіліктер мен консулдықтардағы экономикалық кеңесшілерді ортақ іске тартуға болады.
Мемлекеттік органдар қызметінің тиімділігін бағалаудың маңызды талаптарының бірі мемлекеттік қызмет көрсету сапасының көрсеткіштері болып табылады. Яғни, мемлекеттік қызмет көрсетудің бүгінгі деңгейін анықтау барысында қызметтің сапасы, оның уақытында орындалуы, қолжетімділігі, шағым жасау шаралары, электрондық форматта көрсетілуі сынды тұстар қаперге алынады. 2013 жылғы 15 сәуірде «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Заң 6-тарауды, 31-бапты қамтиды. Заң шеңберінде мемлекеттік қызметтер субъектілерінің тиімді өзара іс-қимыл жасауына, сондай-ақ, жалпы мемлекеттік қызметтер сапасын арттыруға бағытталған түрлі құралдарды енгізу көзделген. Атап айтқанда, мемлекеттік қызмет стандарт жобаларын жария талқылау, мемлекеттік қызметтер стандарттары мен регламенттерін әзірлеу мен бекітудің тәртібі, сондай-ақ мемлекеттік қызметтерді Халыққа қызмет көрсету орталықтары арқылы және электрондық нысанда көрсету тәртібі қарастырылған. Бұдан басқа, мемлекеттік қызметтер мәселелері бойынша мемлекеттің азаматтармен кері байланысын қамтамасыз ететін жеке тұлғалар мен үкіметтік емес ұйымдардың катысуымен мемлекеттік қызметтер сапасына қоғамдық мониторинг алғашқы рет енгізілді. Заңның мақсаты – тұрғындардың мүдделері мен сұраныстарына бағытталған сапалы әрі қолжетімді мемлекеттік қызметтер көрсету.  
Заң шеңберінде мемлекеттік көрсетілетін қызмет ұғымы айқындалды, яғни мемлекеттік көрсетілетін қызмет – көрсетілетін қызметті алушылардың өтініші бойынша жеке тәртіппен жүзеге асырылатын және олардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін іске асыруға, оларға тиісті материалдық немесе материалдық емес игіліктер беруге бағытталған жекелеген мемлекеттік функцияларды іске асыру нысандарының бірі. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет Тізілімге енгізіледі, содан кейін 3 ай ішінде оның стандарты бекітіледі. Стандарт бекітілгеннен кейін 1 ай мерзім ішінде регламент бекітіледі. Мемлекеттік көретілетін қызмет стандарт пен регламент шеңберінде көрсетіледі. Заңда стандарт пен регламент ұғымдары нақты айқындалды. 
Сонымен қатар, Заңда қызметті алушылардың құқықтары да нақты айқындалған. Негізгілерін атап айтқанда, ол – тиісті жергілікті атқарушы органның, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің, қызметті берушінің және (немесе) олардың лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымдану, толық және анық ақпарат алу. Сондай-ақ, мемлекеттік көрсетілетін қызметтер стандарттарының жобаларын жария талқылауларға қатысу құқықтары айқындалды. 
Жалпы мемлекеттік қызметтер саласын дамыту және үйлестіру үшін уәкілетті орган болып ҚР Экономикалық даму және сауда министрлігі белгіленді. ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігі – мемлекеттік қызметтердің сапасын бағалауды және бақылауды жүзеге асыратын уәкілетті орган. Ал, электрондық форматтағы қызметтерді көрсетуді бағалайтын және «электрондық үкімет» порталының қызметіне басшылық жасайтын – ҚР Көлік және коммуникация министрлігі белгіленді. 
Заң аясында Халыққа қызмет көрсету орталықтары арқылы мемлекеттік қызметтерді көрсету тәртібі анықталды. Яғни, ХҚКО арқылы қызмет көрсету кезінде құжаттардың қабылданған күні мен беру күні есепке алынбайды. ХҚКО қызметкері тұтынушыда тек толық құжаттар топтамасы болған жағдайда ғана оның өтінішін қабылдауға міндетті. Егер құжаттар толық болмаса өтінішті қабылдаудан бас тартады. Бұдан басқа, мемлекеттік қызметтердің сапасын ішкі және сыртқы бақылау, қоғамдық мониторинг жүйесі енгізілген. Бұл ретте, әрбір қызмет көрсетуші орган өз тарапынан қызметтер көрсету процесіне ішкі бақылау жүргізеді. Ал, коммерциялық емес ұйымдар, басқа да жеке тұлғалар өз бастамасы бойынша және өз есебінен қоғамдық қызмет көрсету сапасына мониторинг жүргізіп, нәтижесімен тиісті ұсыныстарымен қорытынды жасайды. Қорытындыны қажетті шаралар қабылдау үшін ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігіне және қызмет көрсетуші органдарға жолдайды. 
Сонымен қатар, мемлекеттік қызметтер саласындағы заңнаманы бұзу фактілері жауапкершілікке әкеп соғады. Атап айтқанда, қызметтердің белгіленген мерзімдерінің сақталмауына орай, негізсіз қызметтен бас тарту фактілері орын алса, қызмет көрсетуге қатысты шағымдар қарау тәртібі бұзылса, тисті лауазымды тұлғалар жауапкершілікке тартылатын болады. Жалпы, осы Заңның қабылдануына орай 2013 жылғы 15 сәуірде «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік көрсетілетін қызметтер мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданып, Қазақстан Республикасының 10 заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. 
«Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының толық мәтінін www.zakon.kz сайтында, сондай-ақ «Егемен Қазақстан» газетінің 2013 жылғы 20 сәуірдегі № 111 және «Казахстанская правда» газетінің 2013 жылғы 20 сәуірдегі № 139-140 сандарында көруге болады. VІ. Кадрлық тағайындаулар 
2013 жылғы 6 мамырында: Облыс әкімінің өкімімен: -«Қызылорда облысы әкімдігінің іс басқармасы» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің директоры болып Абдуалиев Айдар Сейсенбекұлы тағайындалды. **** 2013 жылғы 10 маусымда: Облыс әкімінің өкімімен: -Қызылорда облысының табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасының басшысы Бекжанов Еркебұлан Маратұлы тағайындалды 
VІІ. Заңнамалық база 2013 жылдың І тоқсанында қабылданған Қызылорда облысының әкімдігі мен Қызылорда облысының әкімі актілерінің ТІЗІМІ
бойынша редакциялық алқа құрамы
Қызылорда облысы әкімдігі 120001, Қызылорда қаласы, Жақаев көшесі, 76 e-mail: oblakimat@orda.gov.kz Жаршының электронды нұсқасын облыс әкімдігінің ресми интернет-ресурсындағы мына мекенжай бойынша алуға болады: http://www.e-kyzylorda.gov.kz/kk/content/aymak ОБЛЫС ӘКІМДІГІНІҢ ЖАРШЫСЫ/ №2/2013 жүктеу/скачать 4,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||