ПСИХОЭМОЦИЯНЫ ДАМЫТУДА АРТ-ТЕРАПИЯ МАҢЫЗЫН
ЭКСПЕРИМЕНТТІК ЗЕРТТЕУ
2.1 Психоэмоциялық саулықты анықтау шаралары
Өз жұмысымызда психоэмоциялық денсаулықтың ең таза көрінісі балалық шақ деп тауып, сыналушылар ретінде бастауыш сынып оқушыларын таңдадық.
Берілген мәселені анықтау үшін психодиагностиканың төмендегідей әдістемелері іріктелініп алынды:
Қобалжу деңгейін анықтау тесті (Р.Тэммл, М.Дорки, В.Амен)
«Ағаш» графикалық тесті
Қобалжу - салыстырмалы түрде алғанда баланың эмоционалды қолайсыздығының жұмсақ түрі. Ол оқу тапсырмаларын орындауда, топта, құрбыларымен қарым-қатынаста мазасыздану түрінде байқалады [55-56].
Эксперименталды материал - 8,5 х 11см пішініндегі 14 сурет. Олардың әрқайсысында бала өміріне тән ситуациялы оқиға көрсетелген. Әр сурет екі нұсқада орындалған: қыз балалар үшін (суретте қыз бала бейнеленген) және ұл бала үшін (суретте ұл бала бейнеленген). Суреттегі баланың беті салынбаған, тек басының сызбасы ғана салынған. Әрбір суретке сызбасы бойынша суреттегі контурге сәйкес келетін қосымша екі сурет берілген. Қосымша суреттердің бірінде баланың көңілді суреті, екіншісінде мұңлы суреті салынған.
Суреттер қатаң рет бойынша бірінен кейін бірі көрсетіліп отырды. Нұсқау бойынша бала өз пікірі бойынша сәйкес суретті таңдап отырды. Баланың таңдауы және айтқандары хаттама-кесте түрінде тіркеліп отырды (1, 2-кестелер). Тест тапсырмаларын орындау барысында балалар тараптарынан келесі пікірлер айтылды: «Оның ойнағысы келмейді», «анаммен серуендегенді ұнатамын», «оны үстелмен ұрып жібергім келеді», «ол қыдыруға кетейін деп тұр, киіну керек», «мен әрқашанда ойыншығыммен ұйықтаймын», «анасы одан кеткісі келіп тұр», «ол ойыншықтарды тартып алайын деп тұр», «анасы оны ойыншықтарын жинауға мәжбүрлеп тұр», «ол сүт ішіп отыр, мен сүтті ұнатамын».
Кесте 1
Эксперимент тобының нәтижесі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
1
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
2
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
3
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
4
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
5
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
6
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
7
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
8
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
9
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
10
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
11
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
12
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
13
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
14
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
15
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
16
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
17
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
18
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
19
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
20
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
21
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
Кесте 2
Бақылау тобының нәтижесі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
1
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
2
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
3
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
4
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
5
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
6
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
7
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
8
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
9
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
10
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
11
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
12
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
13
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
14
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
15
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
16
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
17
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
18
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
19
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
20
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
21
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
*
|
|
|
*
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
*
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |