Меббм қазақстан-ресей нуо казахстанско

МЕББМ ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ		НУО КАЗАХСТАНСКО-
МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ		РОССИЙСКИЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ
ГИГИЕНА ЖӘНЕ ЭПИДЕМИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ		КАФЕДРА ГИГИЕНЫ И ЭПИДЕМИОЛОГИИ

Гигиена және эпидемиология кафедрасы

Дәрістер: 15 сағат

Тәжірибелік (семинарлық) сабақтар: 60 сағат

Оқу сағатының көлемі : 225 сағат (5 кредит)

Оқытушының жетекшілігімен орындалатын студенттердің өзіндік жұмысы: 75 сағат

Тексеру үлгісі: емтихан

Алматы, 2012 ж.

1. 
   ЖОО аты: ҚАЗАҚСТАН – РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
   

2. 
   Кафедра: Гигиена және эпидемиология
   

3. 
   Пән: Жалпы гигиена
   

4. 
   Мамандықтар: медикті-профилактикалық іс
   

5. 
   Оқу сағатының көлемі : 225 сағат (5 кредит)
   

6. 
   Оқылу курсы және семестрі: 3 курс, 1, 2 семестр
   

7. 
   Оқытушылар жайында мәліметтер
   

8. 
   Байланыс мәліметі: кафедраның орналасқан орны - Алматы қаласы, Мақатаев көшесі,34 телефондар: 397-75-20, 397-75-18, электронды мекен-жайы: ncgigieny@mail.ru
   

8. 
   Пәндер саясаты:
   

- сабаққа кешікпеу керек;

- сабаққа тек қана ақ халатпен жіберіледі;

- себепсіз сабақ бостпауы керек;

- босатылған сабақтарды оқытушы белгілеген бір уақытта қайталап оқу керек;

- оқу процессіне белсенді араласу керек;

- тәжірибелік сабақтардың барлық тапсырмалары талаптарға сәйкес орындалуы және көркемделуі керек;

- СӨЖ бойынша тапсырмалар жеткілікті деңгейде атқарылуы және белгіленген мерзімде тапсырылуы керек;

- айып шаралары:

студент, барлық кезеңді тексерулерді тапсырмаған болса, емтиханға жіберілмейді.

2. БАҒДАРЛАМА

2.1 Кіріспе. Гигиена - қоғамдық денсаулық және адам ағзасына қоршаған ортаның табиғаттық және антропогендік факторларынәң әсер заңдылықтарын зерттейтін және гигиеналық нормативтерді мен санитарлық ережелерді, шараларды жасайтын, іске асырылуы аурушаңдықты ескертетін, адамдар денсаулығын нығайтуға және сақтауға, өміршеңдігіне қолайлы жағдай жасауға бағытталған медицинаның негізгі алдын алу саласы.

Гигиена көпсалалы пән болып табылады, оның әр бөлімі тәжірибе мен гигиеналық ғылымның өзіндік саласын қамтиды: коммуналды гигиена, еңбек гигиенасы, тағам гигиенасы, балалар және жасөспірімдер гигиенасы, және т.б. Сонымен қатар, қоғамдық денсаулық сақтаудың болашақ бакалаврларын дайындау жүйесінде ерекше орын алатын, гигиеналық ғылымның негізін қалаушы тарауы – гигиенаның пропедевтикасы, гигиена әлеміне студентті алғашқы болып тартатын жалпы гигиена.

- тұрғындар денсаулығына қоршаған орта факторларының және әсер ету элементтерінің механизмін зерттеу;

- қоршаған орта факторларын гигиеналық бағалау әдістерін зерттеу;

- денсаулық жағдайын бағалаудың өте жылдам әдістерін зерттеу (нозологияға дейінгі диагностика);

- қоршаған орта факторларын гигиеналық нормалау принциптері және гигиенаның теориялық-әдістемелік негізімен таныстыру;

- адамның өндірістік қызметінде және тұрмыс ету жағдайында әртүрлі қоршаған орта факторларының қоғам және индивидуум денсаулығына әсер сипаты мен табиғатына түсінік беру;

- адам денсаулығына ең көп тараған қоршаған орта факторларының әсерін зерттеу әдістемелеріне оқыту;

- сауықтыру шараларының негізгі бағыттарын анықтауға үйрету;

- техника қауіпсіздігі, ауруларды алдын алу сұрақтарын қарастыратын, нормативті құқықты актілермен жұмыс ерекшеліктерін қабылдаумен студенттерді таныстыру.

4. 
   Оқытудың соңғы нәтижелері:
   

- басқа ғылымдармен арақатынасты, гигиенада қолданылатын зерттеу әдістері мен негізгі міндеттерді, мақсатты, пәнді;

- гигиена дамуының негізгі кезеңдері және пайда болу тарихы, оның дамуындағы жетекші гигиенистердің ролі;

- ағзаға қоршаған ортаның әртүрлі факторларының әсер ету заңдылықтары, біліну үлгілері және сипаты;

- қоршаған ортаның әлеуметтік, биологиялық, физикалық, химиялық факторларынын гигиеналық нормалау ерекшеліктері және принциптері;

- адам ағзасына қоршаған ортаның әртүрлі факторларының әсер етуін бағалау және оны зерттеугеәдістемелік қадамдар;

- адам денсаулығына қоршаған ортаның факторларының жағымсыз әсерінен сақтандыру бойынша шараларды ұйымдастырудың негізгі бағыттары;

- санитарлы-эпидемиологиялық қызметті ұйымдастырудың негізі. Санитарлық дәрігерлер жұмысының әдістері мен үлгілері;

- санитарлық заңдылықтар базасы болып табылатын негізгі нормативті құқықтық актілер және әдістемелік құжаттардың мәні;

- санитарлық ағартудың әдістері мен үлгілері;

- әскери уақыттағы медициналық қызметке жүктелетін санитарлық-гигиеналық шараларды жүргізудің тәртібі, көлемі және құрылымы.

Істей білу керек:

• 
  Ультракүлгінді және инфрақызыл сәулеленудің жиілігін анықтау, УК сәулеленудің бактериоцидті тиімділігн бағалау;
  

- суды коагуляциялау және хлорлауды жүргізу;

- мәзір бойынша нақты тамақтануды бағалау;

- тағамблогінің жұмысын ұйымдастыруда тексеруді жүргізу;

- жұмыс аумағындағы ауаның шаңдылығын, шаңның пневмокониозқауіпсіздігін және дисперстігін анықтау;

- жұмыс аумағының ауасындағы аммиактың, күкірт және азот тотықтарының, көмірқышқыл және улағыш газдың құрамын анықтау;

- қаіптілік жіне улулық көрсеткіштері бойынша өндірістік улардың қауіпсіздік сыныптары мен улулығын анықтау;

- топографиялық карта және жоспарлау сызбалары бойынша балалар мекемелерінің және ЕПМ жоспарлау және орналастыруды жазбалау, оның гигиеналық нормалауға сәйкестігін бағалау;

- әскерде: зертханада зерттеу жүргізуге арналған суды және дайын тамақтың сынамасын алу, тағамдық азықтарға санитарлық сынама жүргізу, сонымен қатар көлемде РЗ

мен УЗ зақымдануымен зерттеуге алу, полк (бригада) медициналық қызмет мүмкіндігінің сәйкестігі;

- әскерде аурулардың, оның ішінде жұқпалы, таралу және шиғуының қауіп факторларын анықтау және олардың алдын алу шараларын жасау;

- дала жағдайында суды залалсыздандыру және мөлдірленуіне тексеру жүргізу.

- санитарлық-гигиеналық зерттеулер жүргізуге арналған тоқымалар, дайын тағамдар, тағам азықтарын, топырақ, су, ауа сынамаларын алуды жүргізу және шығарып салу құжаттарын рәсімдеу;

- тұрғын, өндірістік және қоғамдық үйлердегі желдету және жылыту, жарықтандыру, ауа ортасының сапасы, микроклимат параметрлерін зерттеу және бағалауды және де оларды оңтайландыру жөнінде шараларды ұсыну;

- органолептикалық қасиеттеріне, тұзды құрамына және судың органикалық ластану көрсеткіштеріне зерттеулер жүргізу және оның сапасын бағалау;

- топырақтың физикалық-механикалық қасиеттеріне зерттеулер жүргізу және топырақтың санитарлық жағдайын санитарлы-химиялық, токсикологиялық, микробиологиялық, гельминтологиялық және энтомологиялық көрсеткіштері бойынша бағалау жүргізу;

- негізгі тағамдық азықтардың сапасына органолептикалық баға беру және нан, балық, ет, сүтке физикалық-химиялық зерттеулер жүргізу;

- ионды емес электромагнитті сәулелену, діріл және шуыл деңгейін бағалау және өлшеу жүргізу,;

- балалар және жасөспірімдер денсаулығының жағдайын және негізгі физикалық жетілу көрсеткіштерін бағалау;

7. 
   Тақырыптық жоспар: тақырып, әрбір сабақты жүргізу үлгісі және ұзақтығы (дәріс, практикалық, семинарлық, зертханалық, оқытушының жетекшілігімен өздігінен жүргізілетін, өзіндік жұмыс)
   

1. 
   Дәрістің тақырыптық жоспары
   

1. 
   Пивоваров Ю.П., Королик В.В., и др. Гигиена и основы экологии человека., 4-е исп. и доп. – Ростов-на-дону, - «Феникс», - 2008, - 415 с.
   

1. 
   Гигиена. /Под ред. акад. РАМН Г.И. Румянцева. – М.: ГЭОТАР Медицина, - 2000, - 608 с.
   
2. 
   Гончарук Е.И., и др. Общая гигиена: пропедевтика гигиены. – 2-е изд., перераб. и доп. – К.: Вища шк., -1999, - 652 с.
   
3. 
   Голубев В.В. и др. Практикум по основам педиатрии и гигиены детей дошкольного возраста. – М.: изд. центр «Академия», - 2000, - 200 с.
   
4. 
   Коммунальная гигиена. /Под ред. К.И. Акулова, К.А. Буштуевой. – М.: Медицина, - 2001, - 607 с.
   
5. 
   Королев А.А. Гигиена питания. – М.: изд. центр «Академия», - 2006, - 528 с.
   
6. 
   Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков. Учебник. – М.: Медицина, - 2001, - 384 с.
   

7. 
   Неменко Б.А., Кенесариев У.И. Коммунальная гигиена . – Алматы: НИЦ «Гылым», - 2003, - 464 с.
   
8. 
   Беляков В.Д., Жук Е.Г. Военная гигиена и эпидемиология. – М.: Медицина, - 1988.
   
9. 
   Рубина Е.А. Санитария и гигиена питания: Учебное пособие для студентов ВУЗов, - М.: изд. центр «Академия», - 2005, - 288 с.
   
10. 
    Кенесариев У.И., Балмахаева Р.М., Бекмагамбетова Ж.Д., Жакашов Н.Ж., Тогузбаева К.К. Гигиена: Учебник для ВУЗов /Под ред. У.И. Кенесариева. – Алматы: «Саамра-Принт», - 2009, - 688 с.
    

1. 
   Кенесариев У.И., Балмахаева Р.М., Жоламанов М.Е., Алимова М.Е. Тамақтану гигиенасы. – Алматы, - 2007, - 144 б.
   
2. 
   Абсаттарова К.С. ПЭЕМ жүмыс істеу кезіндегі енбек гигиенасы. – Алматы, - 2005, - 85 б.
   
3. 
   Неменко Б.А., Оспанова Г.К. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы. – Алматы, - 1997, - 290 б.
   
4. 
   Неменко Б.А. Коммуналдык гигиена. – Алматы, - 2004, - 277 б.
   
5. 
   Гигиена: Жоғарғы оку орындарына арналған оқулық. / У.И. Кенесариев және т.б. – Алматы, - 2010, - 656 б.
   

• 
  ауызша сұрау (студент әдістемелік нұсқаулар сұрақтары бойынша сабақтарға дайын болуы керек)
  
• 
  Тесттілеу варианттар бойынша жазбаша үлгіде немесе тесттілік орталықта жүргізіледі.
  
• 
  жағдайлық есептерді шешуді тексеру жазбаша немесе ауызша үлгіде жүргізіледі.
  

• 
  тақырып бойынша рецензия, баяндама, рефераттарды қорғау, презентация көрсету, тест тапсырмаларының орындалуын тексеру.
  

t1 = ПРор. + СӨЖор. t2 = ПРор. + СӨЖор., ондағы:

2 2
t 1 – бірінші рубежді бақылауға дейінгі ағымдағы тексеру (1 кезең)

ПР ор. – ағымдағы тексерудің орташа баллы (дәріс + тәжірибелік сабақтар)

СРС ор. – СӨЖ орташа баллы

t 2 – біріншіден екінші рубежді бақылауға дейінгі ағымдағы тексеру (2 кезең)

R1 = t1 + r1 R2 = t2 + r2 , ондағы:

2 2
R1 – 1 кезең рейтингісі, R2 – 2 кезең рейтингісі

r 1 – бірінші рубежді тексеру, r 2 – екінші рубежді тексеру

t 1 – бірінші рубежді тексеруге дейінгі ағымдағы тексеру (1кезең)

t 2 – біріншіден екінші рубежді тексеруге дейінгі ағымдағы тексеру (2 кезең)

R қос = R1 + R2

2

Жіберу рейтингісі 30 баллдан төмен болмауы керек (50%).

Тесттілеуде және ауызша жауапта 50% бойынша ең жоғарғы болінеді.

R қос. ең жоғарғы деңгейі 60 баллды құрайды немесе 0,6 қорытынды бағадан, ал емтиханға максимальды баллдар саны – 40 балл немесе 0,4 қорытынды бағадан. Бәрін қосқанда максимальды баллдар саны J бойынша 100-ге тең.

Барлық тексеру түрлерін бағалау – ағымдағы, рубежді, жіберу рейтингісі, қорытынды тексеру рейтингісі – 100 баллды бойынша жүргізіледі – 100% жүйеде.

- ТӨЖ бағалауда келесі критерийлер қолданылсын 2, 4 – 9, 11

- Лекцияларды бағалауда келесі критерийлер қолданылсын 1, 10, 120
2 Кесте

Межелік ауызша бақылау және ауызша емтихан жүргізу барысында білімді бағалау шәкілі мен критерийлері

Дәстүрлі баға	Ауызша сұрақ қоюда білімді бағалау критерийлері	Пайыздық мөлшері (баллдар)
5	Бағдарламалық материал толық меңгерілген, ешқандай қателіктер жіберілмеген, ойлау қабілеті біртума	86-100
4	Бағдарламалық материал 75%-дан жоғары меңгерілген, жауапта студенттің өзі жөндеген принциптік емес дәлсіздіктер мен принциптік қателіктер жіберілген	75-85
3	Жауапта оқытушының көмегімен студент жөндеген принциптік емес дәлсіздіктер мен принциптік қателіктер жіберілген, сұрақтың мәнін түсінбей жауап берген	50-74
2	Бағдарламалық материалдың жартысынан көбі меңгерілмеген жауаптарында принциптік қателіктер жіберілген, сұрақтың мәнін түсінбей жауап берген	50%-ден төмен

3 Кесте

Студент қорытынды бақылау бойынша да, рұқсат беру рейтингі бойынша да дұрыс баға (50%-дан кем емес) алған жағдайда ғана қорытынды баға есептеледі.