Қоғамдық денсаулық сақтау кафедрасы Кафедра общественного здравоохранения жалпы гигиена және экология курсымен с курсом общей гигиены и экологии

Кафедра: қоғамдық денсаулық сақтау кафедрасы жалпы гигиена және экология курсымен

Семестр 4

4 семестр -«Тіс емдеу»

• 
  Сабаққа кешікпеу керек:
  
• 
  сабаққа және дәріске тек қана ақ халатпен жіберіледі;
  
• 
  себепсіз себептермен сабаққа кіргізілмейді
  
• 
  жіберілген сабақтарды оқытушымен белгіленген белгілі уақытта тапсыру;
  
• 
  оқу үрдістерінде белесенді қатысу;
  
• 
  машықтану сабақтарының барлық тапсырмаларын талаптарға сәйкес көркемделіп және орындалу керек;
  
• 
  СӨЖ бойынша тапсырмалар жеткілікті дәрежеде орындалып және оларды бекітілген мерзімде тапсыру;
  
• 
  Барлық аралық бақылауды тапсырмаған студенттер емтиханға жіберілмейді.
  

Гигиенаның зерттейтін тақырыбы (нысаны) - іс жүзінде дені сау адамдар, олардың жеке басының, ұжымының, қоғамның денсаулықтары, сондай-ақ белгілі бір әлеуметтік жағдайларда адам ағзасына әсер ететін қоршаған ортаның физикалық, химиялық, биологиялық және психогендік (ақпараттық) факторлары.

Қазіргі кездегі гигиена көп салалы пән болып табылады, оның құрамына коммуналдық гигиена, тамақтану гигиенасы, еңбек гигиенасы, балалар мен жасөспірімдер, емдеу-алдын алу мекемелерінің гигиенасы, әлеуметтік гигиена, радиациялық гигиена, әскери гигиена және басқалар кіреді.
2.2 Пәнді оқытудың мақсаты: Медициналық қызметкерлерге, олардың келешектегі кәсіптік жұмыстарының барлық аспектілеріне қажетті аурудың алдын алу жөнінде ойлауын қалыптастыру.

Тек қана жұқпалы және жұқпалы емес аурулардың біріншілік және екіншілік алдын алу сұрақтарын шешуге мүмкіндік беретін ғана емес, сонымен қатар, дұрыс диагноз қою, ауруларды адекватты емдеу және қалпына келтіру, халықтың гигиеналық салауаттылығын арттыру үшін де қажетті гигиеналық білімдерінің негізін қалыптастыру.

1. 
   Адамның тіршілік жағдайлары мен өндірістік іс әрекетіндегі қоршаған ортаның әртүрлі факторларының жеке адамның денсаулығы мен қоғам денсаулығына әсер ету сипаты және табиғаты жайлы түсінік беру;
   
2. 
   Аурудың алдын алу, дені сау адамдардың денсаулығын сақтау және нығайту үшін гигиенаның білімдерін қолдану үйрету.
   
3. 
   Аурудың этиологиялық немесе қатерлі факторлары ретінде болу мүмкін қоршаған орта факторларының рөлін анықтауды және осыған сүйеніп дұрыс диагноз қоюды, дұрыс емдеуді, аурудың қайталануы мен асқынуының алдын алуды, сондай-ақ, науқастардың денсаулығын қайта қалпына келтіруді үйрету.
   
4. 
   Гигиеналық сұрақтар бойынша жаңа ақпарат табуды және оны нақтылы кәсіптік мәселелерді шешу үшін қолдануды үйрету.
   
5. 
   Халықтың гигиеналық сауаттылығын көтеру үшін гигиеналық білімді қолануды үйрету.
   

1. 
   Гигиенаның даму тарихын. Гигиена ғылымының негізін қалаушыларды. ҚР-н көрнекті ғалымдарын - гигиена мамандарын. Гигиеналық зерттеулердің әдістерін. Қоршаған орта факторларын гигиеналық нормалаудың ғылыми негіздерін.
   
2. 
   Ауаның гигиеналық маңызын. Ауа райы, климат және микроклимат жағдайларының, сонымен бірге атмосфералық ауаның және жабық бөлмелердегі ауасының табиғи және антропогендік химиялық және биологиялық ластануының адам ағзасына әсерімен байланысты аурулардың алдын алу жөніндегі шараларды.
   
3. 
   Жұқпалы және жұқпалы емес аурулардың пайда болуы мен таралуындағы су сапасы мен топырақтың санитарлық жағдайының рөлін және бұл аурулардың алдын алу жөніндегі гигиеналық шараларды.Қазақстанның табиғи және антропогенді биогеохимиляық провинциялары. Елді мекендерді санитарлық тазартуға бағытталған іс-шаралар негіздерін.
   
4. 
   Жеке және ұжымдық рационалды тамақтану ұйымдастырудың және оған медициналық бақылау жүргізудің гигиеналық негіздерін.
   
5. 
   Балалар мен жасөспірімдердің дене дамуы мен денсаулық жағдайларының қоршаған орта факторларымен әрекеттесуінің гигиеналық мәселелерін. Жеке бас гигиенасы мен салауатты өмір салты негіздерін.
   
6. 
   Өнеркәсіп кәсіпорындары мен ауыл шаруашылығындағы жұмыс үрдістері мен жұмыс ортасының ең көп таралған зиянды факторларының (физикалық, оның ішінде, иондаушы және иондаушы емес сәулеленулердің, химиялық, биологиялық, өндірістік шаңның) гигиеналық сипаттамасын. Өндірістегі кәсіптік патологиялардың, өндірістік жарақаттанулардың алдын алу және жалпы ауру-сырқауды төмендету жөніндегі шараларды.
   
7. 
   Елді мекендерді жоспарлаудың гигиеналық негіздерін.
   
8. 
   Емдеу-алдын алу мекемелерінің орналасуына, жоспарлауына, жабдықталуына және абаттандыруына қойылатын гигиеналық талаптарды. Аурухана ішілік инфекцияларды алдын алу жөніндегі шараларды.
   
9. 
   Соғыс уақытында медициналық қызметке жүктелетін санитарлық-гигиеналық шаралардың мазмұнын, көлемі мен жүргізудің тәртібін.
   

1. 
   Тұрғын және қоғамдық үйлердегі микроклимат параметрлеріне, ауа ортасының сапасына, желдетуіне, жылытуына, жарықтандыруына бақылау жүргізуді.
   
2. 
   Жұқпалы және жұқпалы емес аурулардың дамуындағы су факторының және топырақтың рөлін бағалауды және бұл аурулардың алдын алу жөнінде шаралар жүргізуді. Суды зарарсыздандыру үшін құрамында хлоры бар препараттардың дозасын есептеуді және зарарсыздандыру жүргізуді.
   
3. 
   Жеке адамның және халықтың ұйымдастырылған топтарының тамақтануының ұйымдастырылуын, құндылығын және қауіпсіздігін бағалауды және оларға медициналық бақылау жүргізуді.
   
4. 
   Кәсіптік зияндылықтардың (өндірістік шаңның, шудың, дірілдің, иондаушы және иондаушы емес сәулеленулердің) адам ағзасына әсер ету қауіпін бағалауды, қажетті алдын алу шараларын ұсынуды.
   
5. 
   Балалар мен жасөспірімдердің денсаулығы мен дене дамуының жағдайына, күн тәртібінің және оқу-тәрбиелік үрдісінің ұйымдастырылуына, тұрған орындары мен оқыту жағдайларына медициналық бақылау жүргізуді.
   
6. 
   АІИ-ң алдын алудағы шараларды жүргізуді, аурулардың ауруханада болу жағдайына және аурухананың санитарлық режиміне бақылау жүргізуді.
   
7. 
   Әскерлерде - зертханада зерттеу үшін дайын тағам мен суға сынама алуды, тағамдық азықтарға санитарлық сараптама жүргізуді, сонымен қатар, оларға радиоактивті және уландыратын заттармен ластануы кезінде, полктың (бригаданың) медициналық кызметінің мүмкіншіліктеріне тиісті көлемде зерттеулер жүргізуді.
   
8. 
   Аурулардың, соның ішінде жұқпалы аурулардың, әскерлерде пайда болуының және таралуының қауіп-катер факторларын анықтауды және олардың алдын алу шараларын ұйымдастыруды. Дала жағдайында суды зарарсыздандыруға және түссіздендіруге бақылау жүргізуді.
   
9. 
   Гигиена саласынан алған білімдерін халықтың әр түрлі контингенттеріне санитарлық ағарту жұмыс жүргізу үшін қолдануды.
   

Келесі сұрақтарды оқу: гигиенаға кіріспе, жалпы гигиена негіздері, ауыз су және сумен қамтамасыз ету сапасын гигиеналық бағалау, атмосфералық ауа сапасын гигиеналық бағалау, балалар мен жасөспірімдер гигиенасы, халықтың тамақтану гигиенасы, емдеу-профилактикалық мекеме гигиенасы, тіс дәрегерлерінің еңбек гигиенасы.

Ауызша сұрау, сұхбат, жағдаяттық тапсырмаларды шешу, іскерлік ойындар.

Ағымдық бақылау:

- тестілеу жазбаша түрде вариант бойынша жүргізіледі

- ситуациялық есептерді жауаптарын тексеру жазбаша түрде жүргізіледі және оқытушыға тексеруге өткізідеді.
СӨЖ

Рефераттарды қорғау, баяндамалар, тақырыптар бойынша пікірлер, презентацияларды көрсету, экология бөліміне сәйкес келетін, оқылып жатқан тақырыпқа тестілік тапсырмаларды тексеру бір аптадан кеш емес.

• 
  Тәжірибелік сабақтар :
  

• 
  ауызша сұрау (әдістемелік нұсқау сұрақтары бойынша студент сабаққа дайын болуы міндетті);
  
• 
  вариант бойынша жазбаша немесе тест орталығында тестілеу;
  
• 
  өзіндік жұмыс бойынша тапсырмалардың орындалуын жазбаша немесе ауызша түрде тексеру;
  

• 
  СӨЖ:
  

ТС о.ш. –дәрістер мен тәжірибелік сабақтарда ағымдық бақылау кезінде бағаланған білімінің орташа балы

СӨЖ о.ш. – СӨЖ-дің орташа балы

t 2 – 1-ші рубеждік бақылаудан 2-ші рубеждік бақылауға дейін жүргізілетін ағымдық бақылау кезінде бағаланған білімінің орташа бағасы ( 2 кезең)

2. Ағымдық бақылаудың 1-ші және 2-ші кезеңдеріндегі білімінің рейтінгі:

R1 = (t 1+ r1) / 2; R2 = (t 2 + r2) / 2,

бұл жерде:

t 1-, t 2-нің анықтамасы жоғарыда келтірілген

Емтихан тапсыруға жіберілу рейтингі 50 балдан ( 50%) аз болмау керек.

Тестілеу мен ауызша жауапқа ең көбі 50%-дан беріледі.

5. 
   Қорытынды баға - J - 5 кезеңде келесі формула бойынша анықталады:
   

Қорытынды бағаның (J) максималды баллы 100-ге тен. R жіб.-нің максималды шамасы қорытынды бағаның 0,6 ( немесе 60 балл) құрайды, ал емтихан бағасының максималды шамасы – 0,4 ( немесе 40 балл) құрайды.

Білім бақылауның барлық түрінде білімді 100 балдық-100 %-дық жүйе бойынша бағалайды.

1. 
   кесте
   

*- бағалау кезіндегі бірінші дәрежелерге жататын критерийлер: № 2,4,5,6,8

- СӨЖ бағалау үшін 2, 4-9, 12 критерийлерді қолдану керек

- дәрістерді бағалау үшін 1, 10 критерийлерді қолдану керек

Қорытынды баға студенттің R жіб. мен қорытынды бақылау бойынша бағалары 50%-дан кем болмаған жағдайда ғана есептеледі.

1. 
   Авдулова Т.П. Менеджмент: учебное пособие/ Авдулова Т.П. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2011. – 208с.
   
2. 
   Дорошенко Г.В., Литвинова Н.И., Пронина Н.А. Менеджмент в здравоохранении: учебное пособие. – М.: Форум, 2010. – 158с.
   
3. 
   Леонтьева И. Основы менеджмента и маркетинга: учебник/ Леонтьева И. – 2-е изд. – Астана: Фолиант, 2010. – 320с.
   
4. 
   Камынина Н.Н. Менеджмент и лидерство: учебник + СД/ Камынина Н.Н., Островская И.В., Пьяных А.В. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2009. – 528с.
   
5. 
   Рахимбаев А.Б. Менеджмент: учебное пособие. – Алматы: Юридическая литература, 2007. – 164с.
   
6. 
   Управление и экономика здравоохранения: учебное пособие/ ред. Вялков А.И. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2009. – 664с.
   

1. 
   Менеджмент в здравоохранении / Петрова Н.Г., Вишняков Н.И. – М.: Медпресс – информ, 2009. – 256с.
   
2. 
   Стародубов В.И. Управление персоналом организации: учебник/ Стародубов В.И., Сидоров П.И., Коноплева И.А. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2006. – 1104с.
   
3. 
   Шумбалов Н.М. Менеджмент в здравоохранении: учебное пособие/ Шумбалов Н.М., Кенжебаева И. – Актобе, 2008. – 58с.
   
4. 
   Вялков А.И. Управление и экономика здравоохранения: учебное пособие/ Вялков А.И., Райзберг Б.А., Шиленко Ю.В. – 2-е изд., стереотип. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2004. – 328с.
   
5. 
   Артамонова Г.В., Богомолова Н.Д. «Менеджмент и маркетинг в здравоохранении. Психология управления», Часть 1-я.: Учебное пособие для студентов медицинских ВУЗов, под редакцией Царин Г.Н. – Кемеровская государственная медицинская академия Федерального агентства по здравоохранению и социальному развитию, 2006. – 122с.
   

1. 
   Биғалиева Р.К. Менеджмент және денсаулық сақтауды ұйымдастыру: оқулық/ Биғалиева Р.К. – Алматы, 2010. – 226б.
   
2. 
   Шомбалов Н.М. Денсаулық сақтау менеджменті: оқулық/ Шомбалов Н.М., Кенжебаева И.Б. – Ақтөбе, 2009. – 64б.
   
3. 
   Менеджмент негіздері./ Ахметов К.Г., Сагындыков Е.Н., Байжумартов У.С., Жүнісов Ж.Ж. – Ақтобе – Орал, «А-Полиграфия», 2005. – 519б.
   
4. 
   Бердалиев К. Менеджмент. – Алматы: Экономика, 2005 – 240б.