Мәдениаралық коммуникация
жүктеу/скачать 16,79 Kb.
|
мақала философия
|
МӘДЕНИАРАЛЫҚ КОММУНИКАЦИЯ Торайғыров университеті, Касенбаева Дильназ Жур-201 тобының студенті Мәдениаралық коммуникация деген ұғымға тоқталар болсақ, ғылыми әдебиеттерде көрсетілгендей, ол әртүрлі тілде сөйлейтін және әртүрлі мәдениет иелері арасындағы қатынастар жиынтығы. Қысқаша айтқанда әртүрлі мәдениет өкілдерінің бір-бірімен қарым-қатынас жасауы. Жаһандануға түбегейлі бет бұрған бүгінгі қоғамда әлемдік аренадағы өзара экономикалық, қоғамдық-саяси, әлеуметтік қатынастармен қатар ұлтаралық, мәдениетаралық қатынастар да аясын кеңейтіп, нығаюда. Бүгінгі таңға дейін ел қатарынан қалғысы келмегендер, ел игілігіне еңбек етіп, шет елге шығып, білім алып, тіл меңгеруде. Кез келген елдің тілі мен мәдениеті өз деңгейіне байланысты қиын болып келеді. Әлемдегі халықтар мен мәдениеттердің өзара қарым-қатынас орнатып түсінісуі мәдениетаралық коммуникация теориясының пайда болуына негіз болды. Тілдік байланыс (коммуникация) келбет түрлі қоғамдық қатынастардың нәтижесінде адамдарға тән ойлау арқылы сәулеге шыққан сөйлесімнің сөз арқасында жүзеге асуы, яки адамдардың аса маңызды байланыс құралы болу – тілдің түбегейлі әм көрнекті функциясы. Қанеки мәдениетаралық коммуникация жабайы байланыс құралы емес, түрлі мәдениет иелерінің арасындығы байланыс құралы есебінде қарастырылады, бұл - коммуникация үрдісіне культурологиялық пікip тұрғысынан қарауды тиіс етеді. Ол түрлі тілдік қауымдастықтар өкілдерінің арасында өзді-өзі түсіністікті қамтамасыз ететін болғандықтан олардың тілдік және мәдени деңгейлерінің өзді-өзі пара-пар дәрежеде әйтпесе дағы қарайлас болғаны асыл. Түрлі мәдениет өкілдері арасындағы мәдениетаралық коммуникацияның тиесілі деңгейде өтуі көбінесе жағдаяттық контекске қатысты болады. Ұлттық мәдениет, ұлттық мінез-құлықтыңкөріністері коммуникацияның арқылы өрнектеледі. Бүгінгі таңдағы шетел тілі толығымен мәдениаралық коммуникацияға бағытталған. Мұнда басты мақсат шет тілін оқып үйренушіліредің бойында басқа ұлт мәдениетін дұрыс қабылдауға дайындық, төзімділік сияқты қасиеттер мен тілдік қаблетті қалыптастыру. Адамдардың қарым-қатынас құруы осы тілден басталады. Ал мәдениаралық коммуникация жай қатынас құралы емес, түрлі мәдениет иелерінің арасындағы қатынас құралы ретінде қарастырылады, бұл-коммуникация үрдісіне культурологиялық көзқарас тұрғысынан қараған жөн. Коммуникацияның ауызекі әрі ауызекі емес символдары даңқты әлдебіреу халықты, оның сипаттарын, мәдениетін, салт-дәстүрін анық сипаттап береді. Мәдениетаралық коммуникацияда мәдени шегараның болуы негізді. Мәдениетаралық қарым-қатынасқа түскен әрбір коммуникант өзін әм әңгімелесушісін «өзінікі» әрі «өзге» деп қарастырады. Мәдениетаралық қоммуникацияда коммуникант өзін ерікті сезіну үшін өзімен тілдік қарым-қатынасқа түскен былайғы ұлыс өкілінің қой тілін қана емес, сол ұлттың (елдің) мәдениетін, салт-дәстүрін, ұлттық мінез-құлқын білуге керек. Әзіргі коммуникативтік кеңістік күрделі жүйеден тұрады, онда түбегейлі орындардың бірі коммуникацияның көрік түрлеріне сыбаға. Үйткені қаумет өзін рең түрлі жағдайларда түрліше ұстайды, сөйтіп әрбір дербес жағдайда бөтен адамдармен бірқилы байланыс орнатады. Әлқиса біргe коммуникацияның сипаты пен ерекшеліктері ақпарат беру құралдарымен, тәсілдерімен, коммуникация субъектілерімен, мақсаттарымен әлі бөлек сандаған себептермен анықталады. Мұның өзі коммуникацияның мынадай түрлерін ажыратуға мұрша береді: этника пышқы, ісшеңдік, әлеуметтік, халықаралық, тұлғааралық, бұқаралық, мәдениетаралық әрі басқалары. Аталған түрлердің ішінен мата мақалада мәдениетаралық коммуникация қарастырылады. Тіл өлсе, ұлттың де жалған сүруі кәдік емес. Сондықтан сіз қай ұлттың өкілі болмаңыз, сөз үшін күресуге борыштысыз. Сол тілде сөйлейтін ақырғы кici болсаңыз дағы, тіліңіз тарапты тапсырма қалдыруға, мирас қалдыруға тырысуыңыз тиіс. Өйткені сіздің тілде жазылған татымды тарихи деректер, ақтық әулет үшін үлкен рөл ойнауы бәлкім. Айталық кезіндегі орхно жазулары, руна жазулары бүгінгі сандаған түрік халықтарына тұлға тарихи деректердің көзін ашып беріп отыр. Демек сіздің да тіл өлмесе, таңертеңгі тұяқ үшін, жалпы адам баласы үшін үлкен мәнге қожа болары шүбәсіз. Жалпы айтқанда, мәдениаралық коммуникация әр түрлі елдердің байлансы,яғни мәдениаралық коммуникациясыз ел арасындағы достық көпірі бұзылады. Мұның бәрі қалған бағыттарға,жоспарларға өз салдарын тигізеді. Демек, бұл көпірді бұзбас үшін, елдер арасындағы достық қарым-қатынас жоюлмау керек. Халық бекер отырмауы тиіс,бір-бірлерінің тіл, дін, мәдениеттерін, әдет ғұрыптарын білу керек. Қарапайым демалысқа шет елге барғанда,біз ол елдің тілі туралы,мәдениетін,ділін біліп баруымыз қажет. Себебі,сол елдің адамына біздің әдеттегі қылықтарымыз өте жаман болып көрініуі мүмкін немесе бұл қылық осы халықтың ділінде тыйым салынуы мүмкін. Ал бұл керісінше сол елдің азаматының намысына тиіп кетуі де жақсылыққа әкелмес. Әр елге деген құрмет әрі сыйластық болған жөн. Осындай ұстаныммен біздің достығымыз да күшейеді, көптеген келенсіз жағдайлардан да аулақ боламыз. Ұлтаралық қатынастың әжептәуір жолға қойылуы, халықтар достығының нығаюы, әсiресе, бiздiң Қазақстан тақылетті мол ұлттың өкiлi тұратын, демократиялық жолмен дамып келе жатқан республика үшiн тіптен тиіс. Ұлттар бір-бірімен араласып жақсы қарым қатынаста болуы әр мемлекетке үлкен әсерін тигізеді, бір-бірімізді біртіндеп түсіне бастаймыз. Яғни, осылай біз келешек ұрпаққа бар жақсылықты қалдырамыз. Елдер арасындағы тығыздық, әлемдегі көп шешілмей қалып қойған немесе шешілу дағдысындағы жаһандық мәселелердің жауабын табар еді. Бірліктен асқан күш жоқ, араздасудың орнына күштерімізді біріктіріп, әлемді жақсарту,бір-бірімізді жақынырақ тану тек біздің қолымызда. Сол мәдениаралық коммуникация арқылы елдер неғұрлым тығыз болса, елдер де, халықтар да риза болып қалады. Әлем бойынша бүкіл хауз жойылады. Дегенмен, осыдан жеке жаңа мәселелер туындауы мүмкін. Мәселен, тек өздерінің араларында жақсы араласатын елдер қосылып басқа мемлекеттерге жабылуы мүмкін. Сонда да, басқа жағынан қарасақ мәселе қай жерде болмасын туындайды, бұл норма болып есептеледі. Сол себепті, мемелекеттер арасында сыйластық, сыбайластық қажет. Қорыта айтқанда, лингвомәдениеттану пен мәдениетаралық коммуникация сөз үйренушілерге шежіре ғана емес, сол елдің тарихын, мәдениетін салт-дәстүрін білдірту арқасында шешен меңгертудің маңыздылығын жоғары тартатын лингвистикалық тарам. Мәдениаралық коммуникациның қаншалықты мәнді екенін түсіндік. Сол себепті әрқашанда еліміз тыныш болсын, қасымызда сенетін адамдарымыз болсын, ең бастысы сыйластық, құрмет және достық қарым қатынас. Қолданылған әдебиеттер тізімі: Жұмағұлова А.Ж., Мамаева М.Қ. «Мәдениетаралық коммуникация- түрлі мәдениет иелерінің арасындағы тілдік қатынас құралы» https://stud.kz/ https://zhangbyrzhan.ucoz.ru/publ/stati/lichnye/m_denietaraly_arym_atynas_teorijasyny_damu_tarikhy/13-1-0-28 жүктеу/скачать 16,79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|