| Тербелмелі қозғалыс.Гармониялық тербелістер
Табиғат пен техникада дене қозғалысы белгілі бір уақыт аралықтарында ұдайы қайталанып отыратын жағдайлар жиі кездеседі. Мұндай қозғалыстарды тербелмелі қозғалыс немесе периодты тербелістер дейді.Әрбір тербеліске кеткен уақыт аралығын Т период дейді.
Тербелмелі қозғалыстардың ішінде ерекше орын алатын гармоникалық тербелістер. Олардың ең қарапайым мысалына серпінді пружина мен математикалық маятник тербелістері жатады.
Доғалық координаттары синустық немесе косинустық заң бойынша өзгеріп отыратын тербелістерді гармоникалық тербелістер дейді.
x ;
A ; (18)
Т 2Т t Тербеліс периодына кері шаманы тербеліс
жиілігі деп, әрпімен белгілейді.
. (19)
Тербеліп тұрған дененің тепе-теңдік қалыптан ең көп ауытқуының шамасын тербеліс амплитудасы дейді. (18) теңдеудегі шамасын тербелісфазасы дейді әрпімен белгілейді. Тербеліс фазасы тербеліп тұрған дененің тепе-теңдік қалыптан қандай бұрышқа бұрылғандығын көрсетеді.
(20)
(18), (20) теңдеулердегі дөңгелектік немесе циклдік жиілік деп аталады.
Гармоникалық тербеліс кезіндегі нүктенің жылдамдығы мен үдеуі.Тербеліп тұрған нүктенің ығысуының өзгеруі синусоидалық заң бойынша жүрсін:
(21)
Осы функциядан алынған туынды нүктенің жылдамдығын береді:
, (22)
мұндағы жылдамдық амплитудасы.
(22) теңдеуі уақыт бойынша дифференциялдап, үдеудің өзгеру заңын табамыз.
, (23)
мұндағы -үдеу амплитудасы.
болғандықтан (23) теңдеуі мына түрде жазуға болады:
(24)
Достарыңызбен бөлісу: | 
