2. Өзгеретін күштің жұмысы.
Өзгеретін күштің жұмысын
есептеу үшін элементар жұмыс ұғымы енгізіледі.
Элементар жұмыс төмендегідей анықталады (16.20-сурет):
(16.96)
(16.96) да
мен
күштің нүкте траекториясына
жүргізілген жанамадағы проекциясы белгіленген. Ал,
нүктенің элементар көшуі.
болғандықтан
(16.96) ны төмендегідей жазу мүмкін:
(16.97)
16.20-сурет
(16.97) ден көрініп тұрғандай, күштің элементар жұмысы скаляр шама болып, ол күштің
нүкте траекториясына жүргізілген жанамадағы проекциясы мен материялық нүктенің
элементар көшуінің көбейтіндісіне тең.
күштің
шектелген аралықтағы жұмысын анықтау үшін (16.95) немесе (16.97) ні
осы аралықта интегралдаймыз:
`(16.98)
өрнектен
, сондай-ақ
теңдіктерді жаза аламыз:
деп (16.97)-ні
(16.99)
түрінде өрнектеу мүмкін.
Демек
, күштің элементар жұмысы күш векторы мен нүкте радиус-векторы алған
элементар көшу векторының скаляр көбейтіндісінен тұрады.
(16.99)-дан пайдаланып, элементар жұмыстың аналитикалық өрнегін төмендегідей
көріністе жазу мүмкін:
(16.100)
Бұнда
,
,
z
күштің координат өстеріндегі проекциялары;
көшу
векторының проекциялары.
3.Қуат.
Күштің уақыт бірлігіндегі жұмысы қуат деп аталады:
, (16.101)
немесе
. (16.102)
Демек,
қуат күштің нүкте проекцясына жүргізілген жанамадағы прекциясы мен нүкте
жылдамдығының көбейтіндесіне тең.
(16.99)-ді назарға алсақ, қуаттың
скаляр көбейтінді арқылы өрнегін аламыз.
СИ-де қуат бірлігі үшін ватт алынады.1вт =1кг\с.
Техникада қуат бірлік өлшемі етіп ватт қабылданған:
1 ватт күші =
75 кгк.м 736вт.
|