191
және 2 кезеңдер) жаздық бидай күздік бидайға қарағанда арамшөптермен баяу дамиды.
Тамыр жүйесі әлсіз дамумен (әсіресе қатты бидайда) және төмен сіңіру қабілеттілігімен
сипатталады. Орташа өнімді масақ 1,22-2 аралығында ауытқиды. Астық салыстырмалы
түрде ірі. Жұмсақ бидайдағы 1000 дәннің салмағы - 35-45г, қатты бидайдағы - 40-45г
[8,9].
2019 жылы Ақмола облысы Бурабай ауданының «Ақылбай» АШК жағдайында
aуылшaруaшылық ғылыми тәжірeбиeлік cтaнцияcында,жаздық
бидайды аурулардан
қoрғaу жәнe oлaрдың дaқылдың өнімділігінe әceріне бақылау жұмыстарын жүргіздік.
1- кесте – Жаздық бидайда аурулардың таралуы мен дамуы мониторингінің нәтижелері,
2019 жыл
Ауру
Жапырақтардың,
сабақтардыңзақымдану
индексі
( %)
Сынамалардағыөсімдіктерауруларыменза
қымданған саны
Орташа
көрсеткіш
1
2 3 4
5 6 7 8
9
10
∑
ab
Септориоз
30
4
8
Р
Сп
Фитосанитарлық технологиялардың өсімдік қорғауда келесідей тәсілдері
қолданылады:
- Зиянды ағзаларға төзімді сорттары;
- Агротехникалық шаралары;
-
Биологиялық қорғау шаралары;
- Химиялық қорғау шаралары.
Бастапқы екеуі негізгі бастамасы және ұзақ мерзімді қорғау шарасы болып табыла-
ды. Бұл шаралар ЭЗШ-не негізінде жүргізіледі. Ал биологиялық және хмиялық өсімдік
қорғау шаралары жедел (оперативтік) әдістерге жатады. Мұндай қорғау шаралары ЭЗШ
негізінде жасалады.
2 - кеесте - Жаздық бидайдың даму кезеңдері барысында жүргізілген фитосанитарлық
шаралар, 2019 жыл
Жаздық бидайдың даму фазалары
Зиянды организмдер
Қолданылған қорғау шаралары
1
2
3
Тұқым
себу жұмыстары
Себер алдында тұқымды
дәрілеу
Тұқымның өнуі, егін көгі
Сымқұрттар, тамыр шірігі,
астықтың жолақ бүргесі,
тозаңды қара күйе,
тасты қара
күйе.
Түптену
Жапырақ жегілер, арамшөптер.
-
Түтікке шығу
Бидай трипсі, сары тат,швед
арпа шыбыны, жолақты дақ.
Каратэ зеон 050
инсектицидімен бүрку
жұмыстары жүргізілді.
Масақтану, гүлдену
Бидай трипсі, зиянды бақашық
қандала, сүлікше қоңызы,
астық бітесі, жолақты дақ,
қоңыр тат,
торлы дақ, ринхо-
спориоз.
-
АШК Ақылбайда («Есіл Агро»ЖШС) себер алдында жаздық бидай тұқымы Ламадор,
к.с. шығын мөлшері – 0,2 л/га болатын улағышпен өңделген болатын. Жаздық бидайдың
вегетациялық даму кезеңдері бойынша қорғау шаралары жүргізілді. Яғни, 12 – кесте-
де көрсетілгендей жаздық бидайдың түтікке шығу кезеңінде Каратэ зеон 050 шығын
мөлшері - 0,15 л/га инсектицидімен бүрку жұмыстары жүргізілді.