Ағылшын тілінің ағымдарын жалпы негіздерін білу
Ағылшын, орыс, қазақ және өзге тілдердегі психологиялық кедергіні жеңе білу;
Үш тілде сәлемдесу, қоштасу;
Сұрақтарға жауап беру;
Табиғат құбылыстарын атай білу;
Ағылшын тілінің спецификалық кейбір дыбыстарын атау.
Болу керек:
- оқытылып жатқан тілдегі мемлекеттердің салтын, дәстүрін, мәдениетін ұғыну;
-белгілі шығармашылық іс-әрекеттегі тәжірибе;
- белгілі лексикалық қорды молайту;
- өзге тілдерді тыңдау шеберлігі;
- тыңдау (аудирования).
Білу керек:
- дыбыстар қалай дыбысталады?
- ағылшын тілін ести білу.
Болу керек:
- дыбыстарды тыңдау және дұрыс айта білу;
- вербальды ілтипат білдіру, дыбыстарды тыңдауда (шапалақтау, қол көтеру, сурет, зат т.б.) сезіне әрекет ете білу;
- тыңдау және қайталау;
- жалпы сұрақтарға жауап беру;
- тыңдау және фразаны аяқтау;
- педагог сөзін түсіну.
Білу керек:
- қазақ және ағылшын тілдеріндегі дыбыстар туралы ұғымды қалыптастыру;
- мектеп жасына дейінгі үш тілдік оқытудағы белсенді және пассивті міндетті дамытудағы мүмкіндіктерге жағдай жасау;
- мемлекеттік тілді оқытуда, ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде күнделікті оқыту әдіс - тәсілін қалыптастыру;
- ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің «Таным» саласында үнемі ойындарды қолдану;
- үш тілдегі (жұмбақ, сергіту, үш тілді рифмаларды халық ауыз әдебиет шығармаларын пайдалану) балалармен қарым – қатынас немесе тілдесу;
- күн тәртібі барысында (жуыну, тамақтану, ұйқыға дайындау, серуендеу, таңертеңгілік қабылдау және т.б.) балалармен тілдесу және қарым-қатынас жасай білу;
- күннің II жартысында үйірме, студияда, факультативтік оқу іс-әрекетін ұйымдастыру арқылы балаларға шет тілін күнделікті оқыту;
- пәндік-дамытушылық ортасында заттық объектілермен өзара іс-әрекетпен, өзара байланыспен тәжірибесін үлгілеу;
- үн таспа визуальдық материал, аудио және бейне, таспа жазба материалдары, диск және түрлі тасымалдаулар;
- лингвистикалық мазмұны бар жағдаяттық, рөлдік, театрлық ойындар;
- сурет салу, құрастыру, жапсыру;
балалар өзінің жетістіктерін көрсете алатын – ертегілерді сахналау, өлеңдер айту, мерекелер және ертеңгіліктер, ойын-сауықтар ұйымдастыру.
Бағдарлама бойынша білімнің мазмұны арнайы шеберлік деңгейде: бір тақырыпты қайталау және игеруді ұсынады. Диалогты, монологты арнайы шеберлік деңгейінде бір тақырыпты үш тілде оқытуды және фонетикалық, лексикалық және грамматикалықарнайы дағдыларды бірте-бірте күрделі түрдеигеру.
Бағдарламаның мазмұны әрбір жас деңгейіне қарай материалдың біртіндеп күрделенуімен құрылады. Күрделену келесі кезеңдерде сабақтан сабаққа күрделенуі сияқты, оқу жылы сайын күрделене өтуі тиіс. Оқытудың әр жылы лексикалық материал қосылады, жаңа грамматикалық формалар енгізіледі, диалогтік қарым-қатынастың құрамды бөлігі ретінде дамыған монологтік сөйлеуді оқыту жүргізіледі.
Басты назар фонетикалық минимумның кеңеюіне - дыбыс жазу дағдыларына, әр түрлі жанрлар және сөйлеу стилін ұсынатын аудиомәтінді түсінуге аударылады.
Оқытудың мазмұнына сөйлеуде шынайы және ойын қарым-қатынастарын бейнелейтін базалық сөйлеу үлгілері енгізіледі; ал бұл үлгілерді модельдеудің құралы атап айтқанда, заттардың негізгі әрекетін бейнелейтін зат есімдерді, негізгі әрекеттерді білдіретін етістіктерді, заттың сапасын және құбылысын білдіретін сан есімдер мен үстеулер. Оқытудың мазмұнына өлеңдер, әндер, санамақтар енгізіледі.
«Қатынас» білім беру саласы бойынша білім мазмұнын жинақтау талаптары ұстанымы бойынша тілдің үштұғырлығы бойынша оқу әрекетін ұйымдастырудың тақырыптық мазмұны жасалады.
Мектеп жасына дейінгі балалар мынадай тақырыптардың лексикалық мазмұнын білуі керек: «Таныстыру», «Сыпайылық ережесі», «Мен және менің отбасым», «Менің ойыншықтарым», «Жануарлар», «Тамақ», «Мамандықтар», «Есеп», «Апта күндері», «Гүлдер», «Жыл мезгілдері», «Ауа райы және киім», «Хобби», «Пәтер», «Менің үйім», «Жиһаз», «Тұрмыстық заттар», «Мерекелер».
Бағдарлама туған тілдің бірлігіне, екінші (орыс тілін немесе қазақ тілін) және ағылшын тілін игеруге бағытталған. Мемлекеттік туған тілге оқыту мектепке дейінгі ұйымдардың жалпы білім беретін оқу бағдарламаларының талаптарына сәйкес әр жас кезеңдік топтар бойынша өткізілу керек. Ағылшын тілін игеру «тілдің үштұғырлығын дамыту» бағдарламасының тұтастай мазмұны талаптары бойынша қарастырылады. 2-жылдың ішінде оқытудың бірінші 36 сағатын (4-5 жастағы балаларға) және оқытудың екінші жылы 72 сағатын (5-6 жастағы балаларға) құрайды.
Бағдарлама мектепке дейінгі ұйымдарда қазақ тілінде оқытылатын топтардағы балаларға ана тілін, орыс және ағылшын тілін игеруге арналған, орыс тілінде оқытылатын балаларға ана тілін, қазақ тілін мемлекеттік және ағылшын тілі ретінде меңгеруге арналған.
Қазақ және орыс тілдері бойынша оқу әрекетін ұйымдастыру мектепке дейінгі ұйымдарда тәрбиелеу мен оқыту бағдарламасы бойынша типтік оқу жоспары кестесіне сәйкес жүргізіледі.
Қазақ тілінде оқытылатын топтарда орыс тілінің оқытылуы қатар жүргізіледі, ал орыс тілінде оқытылатын топтарда қазақ тілі мемлекеттік тіл ретінде тәрбиелеу және оқыту мазмұнында оқытылады,
Бағдарламаны еңгізу қортындысында келесіндей нәтижелер алынады:
-мектеп жасына дейінгі балалармен, оларға қарап есту арқылы сөйлеуді жеткілікті түсіну;
- үш тілде қарапайым диалогқа, қабілетін дамыту;
- басқа мәдениетті түсініп, құрметтеу;
- көркем әдебиет, поэзия, фольклор, әуен, арқылы қазақ, орыс және ағылшын тілдерін оқыту;
- оқытылып жатқан тілдер елдерінің әдет-ғұрпына, салт-дәстүріне мерекелеріне танымдық қызығушылықты дамыту.
КӨПТІЛДІ ОҚЫТУДА БАЛАЛАРДЫҢ АЛҒАН БІЛІМДЕРІН БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ
«Тілдердің үштұғырлығын дамыту» бағдарламасы бойынша жоспарланған жұмыс нәтижесі балалардың тілдік қатынасудағы дағдысын болжаудыңтілдік даму индикаторлар талаптары бойынша жасалды:
Ұғыну: Мен туралы, менің отбасым және жақын қоршаған орта туралы күнделікті қатынасу жағдайда, мен таныс жеке сөздерді және сөйлемдерді түсінемін.
Дыбыс жазу: Хабарландыру, плакаттағы, немесе каталогтардағы таныс сөздерді, есімдерді, сонымен қатар жай сөйлемдерді түсінемін.
Айту:Мені қызықтыратын немесе танитын тақырыптар бойынша, жәй сұрақ беріп оған жауапты да бере аламын.
Диалог − Әңгімелесушім, менің сұрауым бойынша жәй ырғақпен өзінің пікірін айтса, сонымен қатар мен айтатын нәрсені тұжырымдап берсе, мен диалогқа қатыса аламын.
Монолог – Мен жай сөйлемдерді және фразаларды қолдана отырып өзімнің тұрған жерім және таныс адамдар туралы сипаттай аламын.
Мектепке дейінгі балалардың жазу және оқуды игеруінің деңгейі көрсетілмейді.
Орта топтағы бағдарламаны меңгеру кезеңдері
Аталған бағдарламаны іске асыру нәтижесінің тәсілі жылына екі рет өткізілетін, аралық (желтоқсан) және қортынды (мамыр), ұйымдастырылған оқу іс-әрекетін ашық өткізу барысындағы анықтау-сараптау бағасымен және мектепке дейінгі мекемелердегі балалардың мерекелерге қатысуымен анықталады.
Аталған іс-шараларда балалардың білімін келесі критерийлер бойынша бағаланады:
жаттанды лексиканы меңгеру және түсіну;
жатталған тақпақтар, өлеңдер және т.б. өзіндік орындау;
ойындарда белсенді қатысу және тапсырманы түсіну;
серіктестің сұрақтарын түсіну және оларға жауап бере алу.
Күтілетін нәтижелер (4-5 жас жастағы балалар үшін):
4-5 жастағы мектеп жасына дейінгі баланың сөйлеу икемділігіне сипаттама
арнайы икемділігі;
пассивті сөздік қор;
Балалар педагогтың айтылған сөзін амандасу уақытында жақсы түсінуі, ана тіліндегі және өзге тілдегі айтылған кейбір тапсырмаларға жауап бере білуі керек.
Диалогтік сөйлеу – қарым-қатынас кезінде серіктестің сұрақтарына жауап беру, сонымен қатар көргені және естігенінің мазмұнын этикеттік сипаттағы стандартық көріністе қолдану.
Монологтік сөйлеу–оқытудың белгіленген кезеңіне арналып қарастырылған тілдік материалы аймағында және тақырыбында меңгерілген тілдің мөлшерін өз пікірін дұрыс әзірлеп ұсынылған тақырып бойынша байланыс хабар жасау.
Тыңдау – ұйымдастырылған оқу әрекетін жүргізу бойынша педагогтың сөйлеуін түсіну, оның пікіріне және өтінішіне адекватты көңіл аударып (вербалды немесе вербалды емес), педагогтың бірінші ұсынылған немесе ауызша сөйлеудегі және тақырыптық материалды игеруге құрылған монологтік сипаттағы хабарды түсіну.
Арнайы дағдылар.
Фонетикалық – өзге тілдегі дыбыстарды саралау, сөзге екпінді дұрыс қою, тілдің үштұғырлығы бағдарламасы аясында өзге тілдегі сөздерді айту.
Лексикалық – тақырыптар бойынша ұсынылған лексикалық минимумды игеру. Бұдан басқа, балалар жеке өлеңдер, ұйқастырмалар, санамақтар, әзіл өлеңдер, әндердің мәтінін білуі керек.
5-6 жастағы балалардан күтілетін нәтижелер:
5-6 жастағы мектеп жасына дейінгі баланың сөйлеу ептілігіне сипаттама
Арнайы ептілік
Диалогтік сөйлеу - қарым-қатынас кезінде серіктестің сұрақтарына жауап беру, сонымен қатар этикеттік сипаттамадағы стандарттық көріністі қолдана отырып, көрген және естігеннің мазмұнымен байланысты қолдану.
Оқытылған тілдегі өз сөздік әрекетін дұрыс рәсімдеу.
Монологтік сөйлеу
4-5 жастағы балалардың бағдарламаны меңгеру деңгейі
Төмен. Сөздік қорының төмендігі. Баланың қарым-қатынаста белсенділігі төмен, түсіндірмеден қашқақтайды, түсіндірме сөздігін игермеген. Жайылма сөйлемдерді құруда қиналады. Оның сөйлеу тілінде грамматикалық қателер болады, міңгірлеп сөйлейді.Мазмұндауда қиындықтар туындайды, ересектің көмегін қажет етеді, оқиғаның жүйелілігін бұзады.
Сипаттаманың баяндау мазмұны бойынша заттың ерекшеліктерін көріністі беріледі. Кейбір айтылуы қиын дыбыстар айтылуында бұрмалаудың болуы.
Орта. Айтарлықтай үлкен сөздік қорының иемденген орнын ауыстыру, бірақ кейде заттардың атын «Мынау», «Мына зат» сөздерімен ауыстыру. Бала ауызша қарым-қатынаста белсенді, сұрақтарға жауап береді. Түсіндірме сөйлеуде көмек қажет етеді. Тілде грамматикалық қателер жиі қолданылмайды: дыбыстық жағынан сөйлеуі түсінікті, айтарлықтай қатты, эмоциналды. Әңгімелерді мазмұндауда және сипаттама құрастыруда көмекті қажет етеді. дыбыстарда қателер жібереді.
Жоғары. Жоғары белсенді сөздік, сөйлеуде заттардың нақты атауын қолданады. Бала сөйлеуде ынталы, барлық сұрақтарға жауап береді, үстеме сұрақтар қояды. Түсіндірмелі сөйлеудің түсіндіру түрін қолдануда дербестік және қызығушылық танытады. Барлық дыбыстарды таза айтады, эмоционалды және сөйлеу мәнері әдістерін қолданады. Әңгімелер мен ертегілерді өзіндік мазмұндайды, ересектердің азғантай көмегімен сипаттау және сюжеттік әңгімелер құрастырады, жұмбақтар жазады.
5-6 жастағы балалар бағдарламаларды меңгеру деңгейлері
Төмен. Бала белгіленген байланысты орнатуда қиналады, сондықтан мазмұндауда, өзіндік әңгімелеуде мазмұнды және мағыналы қателер жібереді. Әңгіме айту барысында ересектің көмегін қажет етеді. Хабарлы әңгіменің құрылымдық компоненттерін тастап кетеді. Шығармашылық әңгімелеуде дербестік танытпайды (қатарластарының әңгімелерін қайталайды). Сөздік қоры аз.
Орта. Сөйлеу кезінде бала логиқалық қателіктерге жол береді, бірақ оны үлкендердің және қурдастарының көмегімен түзейді. Жеткілікті деңгейде белсенді болмаса да сөйлеп араласуға қызығушылығын білдіреді. Сөйлем құрастыруда қиналмайды грамматикалық қателіктерді аз жебереді. Пікірлерді дәлелдейді және үлкеннің көмегімен сөйлеу-дәлелдеу түрін пайдаланады. Сөйлегені таза дурыс бала жеке дыбыстарды айтқан кезде қиындықтарды сезінуі мүмкін. Дауыс мықтылығын қадалағанымен сөз мәнерлілігі жеткіліксіз.
Жоғары. Балаға сөйлеу шеберлігі таныс. Өздігінен ертегі, әңгімелер құрастыруда жігерлілік білдіреді, өзгелердің әңгімелерін қайталамайды, әр түрлі мәнерлілік тәсілдерін пайдаланады. Дәлелдемелерге қызығушылықпен қарап, оларды пайдаланады. Қарым-қатынаста жигерлілік танытып алған әсерлерімен өз құрбыларымен бөліседі, сұрақтар қоя отырып балаларды қарым-қатынасқа тартады. Өз құрбыларының сөйлеу барысындағы қателіктерін байқап, оларды жөндейді. Бай сөздік қорға ие. Жалпылама сөздермен және түсініктемелермен ешбір қателіксіз пайдаланады. Сөзі таза, грамматикалық тұрғыдан дурыс, мәнерлі.
Қосымша
Ересектер тобына арналған ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің технологиялық картасы
Білім беру саласы: «Қарым-қатынас»
Бөлім: «Тіл дамыту», «Тілдің үштұғырлығын дамыту»
Тақырыбы: «Тілдің үштұғырлығын қолданатын елдермен танысу».
Қазақстан туралы, ондағы тұратын адамдар туралы, мемлекеттік рәміздер туралы әңгімелесу. Ресей туралы, оның мемлекет ретінде туы, ән-ұраны мен адамдары және оның іс-әрекеттері жайлы әңгімелесу. Ұлыбританиямен, оның ата-бабалық салт-дәстүрлерімен танысу. Балаларды мемлекеттермен және оның картадағы орналасқан жерімен және сыртқы пішінімен таныстыру.
Мақсаты: үштілдікке кірген тілдерде сөйлейтін адамдар тұратын мемлекеттер туралы балаларда түсініктерді қалыптастыру.
Білім берушілік міндеті: тілдің үштұғырлығына кірген мемлекеттердің сыртқы түрі бойынша мемлекеттік рәміздерін ажырата білуге, ол мемлекеттегі сөйлеу тілдерін атауға; түстері мен жер аумағы бойынша картадан тауып алуға үйрету.
Дамытушылық міндеті: мемлекеттер атауын сыртқы түрі бойынша көру арқылы, сөйлеу тілдерін есту арқылы ажырата білу іскерлігін дамыту, басқа мемлекеттің сөйлеу тілін қайталап, сол елдің белгілерін білдіретін сөздерді атау арқылы балалардың сөздік қорын байыту.
Тәрбиелік міндеті: тілдің үштұғырлығына кірген тілдерді үйренуге деген қызығушылықты тәрбиелеу.
Алдын ала жұмыс: мемлекеттер бойынша материалдарды әзірлеу, мемлекеттің картасын безендіру, мемлекеттік рәміздер үлгілері, тілдің үштұғырлығын қабылдаған мемлекеттер бейнеленген суреттер, көрсетілімдер.
Сөздік жұмыс: Қазақстан, Ресей, Ұлыбритания (Англия), қазақ, орыс, ағылшын тілдері. Мемлекет, ту, ән-ұран, мемлекет рәміздері.
Іс-әрекет кезеңдері
|
Тәрбиеші іс-әрекеті
|
Балалар іс-әрекеті
|
Мотивациялық-
қозғаушылық
|
Тілдің үштұғырлығына кірген тілдерді меңгеру үшін ұйымдастырылған оқу іс-әрекетіне балалар шақырылады. Ортаға өзі барып келген мемлекеттің адамдарымен, олардың сөйлейтін тілдерімен таныстыру үшін саяхатшы кейіпкер - Білгішсымақ келеді.
|
Тілдерді меңгеру бойынша сабаққа қызығушылық танытады, олар үшін бұрын таныс емес мазмұнды карталар мен суреттерді қарастырады.
|
Ұйымдастыру-
шылық-ізденістік
|
Мемлекетің өзіне тән ерекшелігі бойынша әр елде әр түрлі тілде сөйлейтіндері жайлы, мемлекеттер мен тілдер туралы түсініктер беріледі. Оларды атап, картада көрсетеді, әр мемлекетке тән сөйлеу тілінің айтылу ерекшеліктерімен таныстырады.
Әрбір мемлекеттің астансымен таныстырып, ондағы танымал құрылыстар мен ғимараттарды көрсетеді - «Бәйтерек», «Кремль», «Биг Бэн».
Тәрбиеші балалардан бұрын оларға таныс болмаған сөздерді атауларын сұрап, басқа мемлекеттер жүйесінде олардың орналасқан орнын картадан тауып көрсетуді ұсынады.
СаяхатшыБілгішсымаққа жаңа мемлекеттер туралы, олардың танымал жерлері туралы танымдық әңгімесі үшін рахмет айтады.
|
Тәрбиешіні тыңдап, сұрақтарына жауап береді.
Мемлекет белгілерін атайды.
Үстел қасына тұрып мемлекеттердің ең белгілі деген белгілері бейнеленген суреттерді қарастырады. Тәрбиеші соңынан оларды қайталайды.
Суреттер бойынша мемлекеттер туралы суреттеуші әңгімелер құрастырады.
|
Рефлексивті-түзетушілік
|
Саяхатшы-Білгішсымақ өзінің суреттерін жинап, балалармен қоштасады.
|
Саяхатшы-Білгішсымақтың мазмұнды әңгімесі үшін алғыстарын айтады.
|
Күтілетін нәтиже
Нені білу керек:
- әлемде көптеген мемлекеттер бар екенін, ондағы адамдардың ана тілдерінде сөйлесетін;
- бұрын оларға таныс болмаған сөздерді және тілдерді (ағылшын) үйрену керектігін;
- жаңа атаулар мәнін.
Нені игереді:
- жаңа мемлекеттер мен тілдер жайындағы түсініктерді.
Нені біледі:
- сөйлеу тілінде мемлекеттердің, тілдердің атауларын қолданады, есту арқылы біледі;
- омеңгерілген мазмұн бойынша педагогтың сұрақтарына жауап береді.
Ересектер тобына арналған ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің технологиялық картасы
Білім беру саласы: «Қарым-қатынас»
Бөлімі: «Тіл дамыту», «Тілдің үштұғырлығын дамыту»
Тақырыбы: «Сәлемдесу»
Мақсаты: жаңа меңгерілген тілдерде сөздердің ерекшеліктерімен таныстыруды жалғастыру.
Білім берушілік міндеті: балаларды тәуліктің әр бөлігінде адамдармен қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде қалай сәлемдесу керек екенін үйрету.
Дамытушылық міндеті: меңгерілген тілдерде сәлемдесуді есту арқылы ажырату, тәуліктің әр бөлігінде (таңертең, күндіз, кешке) сәлемдесудің және мектепке дейінгі ұйымнан үйге қайтарда немесе үйден шығарда қоштасудың айырмашылығын түсіну икемділіктерін дамыту.
Тәрбиелік міндеті: әр түрлі тілдерде (қазақ, орыс және ағылшын тілі) сәлемдесу және қоштасу формаларына деген қызығушылыққа тәрбиелейді.
Сөздік жұмыс:Сәлеметсіз бе, сәлем, қайырлы таң, қайырлы қүн, қайырлы кеш, здравствуйте, привет, доброе утро, добрый день, добрый вечер, hello, hi, goodmorning, goodevening, goodafternoon.
Іс-әрекет кезеңдері
|
Тәрбиеші іс-әрекеті
|
Балалар іс-әрекеті
|
Мотивациялық-қозғаушылық
|
Сөйлеу тілінде олардың сәлемдесудің жаңа формаларын қолданып және сәлемдесуді қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде ажырата алуға үйренетіндерін хабарлайды.
Адамдар бір-бірімен жолыққан кезде сөйлеу тілінде міндетті түрде сәлемдесу сөздерін қолдану керектігін балаларға көрсету үшін жұмыста қазақ, орыс және ағылшын ертегілерінің кейіпкерлері қолданылады.
Әр тілде сәлемдесу әр түрліше естіледі. Амандасуда олар бір-біріне барынша жақсы тілектерді қолданады.
|
Педагог пен қуыршақ қонақтардың артынан әр түрлі тілде сәлемдесуді қайталайды, оларды айтылу формасы бойынша ажыратады.
|
Ұйымдастыру-шылық-ізденістік
|
Қонақтардың соңынан сөздерді қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде қайталайды.
Ағылшын тіліндегі «Goodmorning» тақпағы мен осы тақпақтың әнін тыңдауды ұсынады.
Қонақтардың өз ана тілдерінде ән айтатындықтарын хабарлайды.
1. Балаларға тапсырма: таңертең, күндіз, кешке «Дұрыс амандас».
2. Балаларға тапсырма: Попрощайся правильно на казахском, русском и английском языке.
3. Тапсырма «Good morning» тақпағынжатта.
4. Тапсырма «Қонақтарғасәлемдесудітаңда».
Балаларменбіргеқазақ, орысжәнеағылшынтілдеріндесәлемдесуформаларынтаңдайды.
5. Тапсырма. Қонақтармен қоштасайық.
|
Жаңа сөздерге қызығушылық танытады, өлеңдер тыңдайды, жаңа сөздердің айтылуына еліктейді.
Сұрақтарға жауап береді.
Тақпақтарды тыңдайды.
Жаңа сөздерді айтады.
Хормен «Goodmorning» тақпағын айтады.
|
Рефлексивті-түзетушілік
|
Қонақтар (қуыршақ) атынан тапсырманың жақсы орындалғаны үшін балаларға рахмет айтады.
Қонақтар балаларға тосын сый — тәттілерге толған қобдишаны береді.
|
Қонақтарға алғыстарын айтады.
|
Достарыңызбен бөлісу: |