ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ, ИМПРОВИЗАЦИЯ

Балалар шығармашылығын, әрине, шын мәнінде өнер деп қарауға болмайды, ол балалардың музыкалық саладағы ізденісінің көрінісі. Іздене тырып, балалар өздері байқамаған жаңалықтар ашады. Балалардың шығармашылық әрекетінің тәрбиелік мәні зор.

Орыс ғалымы Б.Яворскийдің айтуынша, шығармашылық өнер музыканың орындалуы барысында жүзеге асады, ал мұғалім болса, оқушының музыканы түсіну, ойлау қабілетін бақылап тұруға мүмкіндік алады. Б.Асафьев: «Шығармашылық балалардың музыкалық материалдарды терең түсінуіне және музыкалық қабілетін дамуына жағдай жасайды» деп жазды.

Музыка психологиясын зерттеуші Б.Теплов болса, «шығармашылықпен айналысуды ең алғашқы күннен бастау маңызды, өйткені, музыкалық мәдениеттіліктің іргетасын өз беттерінше қалауға ықпалын тигізеді», -деп көрсетті.

Шығармашылық қарапайым ән әуендерін айтқанда, ұсынылған өлең-сөзге ән шығарғанда, Бір аспапта, мысалы металлофонда немесе дауыспен әртүрлі сипаттағы музыканы орындағанда (марш,би,полька,вальс т.б.), музыка мен оның сипатын жеткізетін мәнерлі қимылдар жасағанда, белгілі бір музыкаға ырғақ ойлап тапқанда, музыка туралы пікір алысқанда, әнді орындауда өзіндік мәнер қолданғанда ғана өмірге келеді.

Шығармашылық әрекетке жоғары сынып оқушыларын да тартуға болады.

Ол тек музыка туралы пікір алысумен, шығарманы мәнерлеп орындаумен шектелмей, шын мәнінде, шығармашылық қабілет танытатындай болу керек.

Мысалы, белгілі бір әуенге екінші дауыс немесе қосалқы дауыс ойлап табу, сөзге ән шығару, т.б.

Л.Дмитриева, И.Черноиваненко оқушылардың шығармашылық әрекетке белсене, қызыға араласуы үшін мұғалімнің мына қағидаларын есте ұстағаны жөн екендігіне тоқталады:

1. Дидактикалық құнды, белгілі бір бағытта шығармашылықты қажет ететін музыкалық материалдар таңдай білу;

2. Сабақта шығармашылықпен айналысуға жағдай жасайтын әдіс-тәсілдерді қолдану;

3. Музыкалық іс-әрекеттің әрбір түрінде қолдануға болатын шығармашылық түрлерімен таныстырып отыру;

4. Импровизация түрлерін кеңінен пайдалану;

5. Шығармашылық тапсырмалардың бірнеше серияларын әзірлеу;

6. Тақырыпқа байланысты қолданылатын іс-әрекеттерді бір жүйеге келтіріп, бір-бірімен тығыз байланыстыра білу.