. Эр сынып бойынша лексикалың минимум мөлшерін  атау. 152

2
. Коммуникативтік таңырыптарын аиқында.
3. Қазақ тілі сабағына қатысып, сөздік жұмысының түрлерін
байқа.
4. Бір мөтін бойынша сөздік түрлерін өткіз.
5. Бір фразеологизммен жүмыс өткіз.
Әдебиет:
1 
.Н. Оралбаева, К. Ж ақсылыңова. Орыс тіліндегі мек- 
тептерде қазақ тілін оқыту өдістемесі. - А.: А натілі, 1996.
2. Б . Қ ұлм ағам бетова. Қ азаң тілін үйретуш ілерге
көмекш і ңүрал. - Алматы, 1990.
3. Б. Қүлмагамбетова. Қазаң тілі сабағына техника-
лық қүралдарды пайдалану. — Алматы, 1984.
4. Пассов Е.И. Коммуникативный метод обучения ино­
язычному говорению. — М., 1991.

1 0 -Т А Р А У
Г Р А М М А Т И К А Н Ы ОҢЫ ТУ
Ж оспар:
1
. Грамматикалы ң материалды сүрыптау принцип-
тері; 
Р '•в - Щ
щ
ИЯИНН 
_
3. Грамматиканы тілдің басңа салаларымен байланыс- 
ты раоңы ту.
4. Морфологияны оқыту.
5. Синтаксисті 
ОҢЫ Ту.
10
.
1
. Г р а м м а т и к а л ы ң м а т е р и а л д ы сұры п тау
п р и н ц и п т е р і
Қазаң тілі грамматикасын оқытуда ол екінш і тіл бол­
тан дыңтан , маш ьщ тьщ бағыт басым болады. Граммати- 
калы қ мөліметтің бәрін сөйлеуде дүрыс ңолдануға үйре- 
ну керек. Үлт мектебінде грам м атиканы оңыту дұрыс 
сөйлеу үш ін керек деп түсінуге болмайды, ол ойын дүрыс 
ж аза білу үш ін қаж ет. Оқуш ының ң азақш а тілді меңге- 
РУІ ауы зш а да, ж азбаш а ңатар дамуы міндетті болып са- 
налады . Ж азуд а үлкен орын алаты н ты ны с белгілері 
гр а м м ати к а м е н б ай л ан ы сты . Г р ам м ати к ан ы оқы ту 
оқуш ы ны ң логикалы қ ойлауын дамытатынын есте сақ- 
тау ңаж ет. Оңушы ана тілінде сөйлегенде, ж азғанда өз 
ойын ңалай білдіруді ойланып ж атпай автоматты түрде 
ж еткізеді. Оңушы грамматиканы оңуды өз ойын ңазақ- 
ш а ж еткізу үш ін ңолданумен ш ектеліп ңалм ауы тиіс. 
Ол басқаның сөзін білуі керек, ң азақш а сөйлеп, оңып 
түсінуі ңаж ет. Сөйтіп грамматиканы оқыту оқуш ының
оз ойын басқаға ж еткізу үш ін ғана қолданылбай, баска-
154

ның ояын түсіну үшін де маңызы зор екені дөлелденді. 
Қазаң тілін орыс мектебінде оңытңгінда грамматиканы 
сөйлеу, ж азу, оқу кезінде атқаратын тәжірибедегі ңыз- 
метіне ңарай бағыттап оқыту үнемі м үғалімнің есінде 
болу керек. 
. 
-
Қ азақ тілін екінш і тіл ретінде оқытқанда, граммати­
калы к материалды сүрыптап алу қаж ет. Орыс тілін үлт 
мектептерінде оңыту әдістемесінде грамматикальщ ма­
териалды сүрыптаудың 4 принципі көрсетіліп ж үр.
Олар грамматикалы к көрсеткіштердің:
— ңызметі; 
г
— ж еке өзіндік мөні;
— ана тілінің материалын ескеру;
— омонимдік ңүбылысты ескерту.
Грамматикалык көрсеткіштерді тілде атңаратын ңыз-
метіне қарай таңдап алу дегенді екінш і сөзбен айтңан- 
да, тілдің қолданылу ж иілігіне ңарап таңдау деуге де бо­
лады. Орыс тілінде заттың жекеш е, көпше мағыналары 
сеп тік ж ал ғау л ар ы ар кы л ы беріледі. Қ азаң тілінде 
септік ж алғаудың көпше түрі жоң. Затты ң көптік мағы- 
насын білдіру керек болса, түбірге септік ж алғауы ны ң 
алдынан көптік ж алгау ж алғанады. Мысалғы: оңушы-
ларга, балаларғат.б. Ал грамматикалы к көрсеткіштерді
талдауда негізгі принциптердің бірі косы м ш аларды ң 
сөйлемдегі қы зм еті саналаты н болса, ж алғауларды ң
ңызметі сол принципке сай. Тілдің грамматикасы - өте 
күрделі ңүбылыс, оның ішінде тілді оңыту үш ін алына- 
тын объектілер өте көп, бірақ оның бөрін бүл арада атау 
мүмкін емес. Қазаң тілінің грамматикасын оқыту үшін 
грамматикалың көрсеткіштерді талдау, олардың сөйлеу- 
де қаж еттілігі арңылы гана шешіліп қоймайды. Төуелдік 
ж алғауы н меңгерген адамға дөл осы мағы наны білді- 
ретін 

жүктеу/скачать 11,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: