МәШҺҮР – ЖҮсіптің лингвистикалық КӨЗҚарастары оқу құралы Павлодар Кереку
жүктеу/скачать 14,12 Mb.
|
| Иассауи Қожа Ахмет хикметінен,
Көңіліме төгілді нұр хош кәләми - деген. Екі данышпан ақынның жырлары діни лирикада болса, тәрбиелік мағынасы да исламды насихаттап, адалдық пен шындықтың, бейбітшілік пен бауырластықтың, сондай-ақ адам өзінің рухани болмысын тәрбиелеуге үндеу жасайды. Әдеб. : Мәшһүр – Жүсіп. Шығармалары. –Павлодар, «ЭКО». ҒӨФ. 2т. 2003. – Б. 97. ҚОРҚЫТقرقط - Кейбір зерттеушілер Қорқыт сөзінің түп төркіні «көр» және «құт» деген екі сөзден тұратындығы. Осы орайда «көр» сөзінің гор, гөр, гур сияқты фонетикалық нұсқалары болғанындай, «құт» сөзінің де гут, ғұт, хут дейтін варианттары кездесе береді. Сондықтан да әуелгіде Ғұрғұт, Гөргут, Горгуд, Көрхут, Көрғұт сияқты тұлғаларда айтылуы әбден ықтимал. Әзірбайжанша қазір де Горгут, түркіменше Горкут болып айтылады. Құт адамға желеп - жебеуші киелі күштердің, рухтардың, басқа дүние иесінің арқасында қонады. Оны кері қайтарып алатындар да сол күштер. Қатты қорыққанда «құты қашты» дейді қазақтар. Дж. тат. قوت кутъ, жизнь, счастье; сердце, храбрость, въ алт. душа, присутсвіе духа: قودي جقتي душа вышла, т.е. растерялся отъ страха. Қазақтар «құт» келді деп әр нәрсені ырым – жора ретінде тұтынған. «Құт» кетсе ырысым бірге кетеді деп түсінген. Табиғаттың құбылыстарын да: жаңбыр, қар молынан жауса соған байланысты адам өміріндегі өзгерісті «құтты» құбылыс деп ұққан. Ќ.Халид: Тарихшылар «Ќұдатғу білік» туралы осы кітап атына аса ќаныќ болмаѓаны ‰шін біраз т‰сінік жазу керек болды. «Ќұдатғу білік–ќ±тадғу білік» боп жазыла береді, екеуі бірдей білік–білу, «ќ±д»-к‰т (екеуі–ќ±т) дегені б±л арабтыњ «к‰тіб» сµзінен алынѓан, тіл–сµз. «Ќ±тыб»-єр нєрсеніњ баянды боп байыздап т±руына айтылады, сол ‰шін «ќ±тыб ж±лдызы» атауы бар (Темірќазыќ ж±лдызын айтып отыр). «Ќ±т – баќыт маѓынасында, «оѓан пєлен жерге ќ±т болды» дейді, яѓни «сонымен ол баќытты болды» демекші, ќ±ттықтаѓанда «ќ±тты болсын» деу осыдан». Осы кітапта берілген т‰сінікте: «Ќ±т» атауы арабтыњ «ќ±тыб» сµзінен алынды деу шындыќќа келмейді. «Ќ±т» - µз алдына ±ѓым беретін ертедегі т‰ркі сµзі, маѓынасы – «баќыт», «жан», «баќытты болу» - дейді. Ќ±т а. [ќ±т: пища, пропитание] – изобилие; счастье; благодать. Ќ±т зат. Баќыт, береке; ЌУТ–ќ±т, баќ, дєулет; Ќ±т>дєулет. Мәшһүр-Жүсіп Қорқыт жайлы былай деген: «Қорқыт ең алғаш бақсы болған кісі, түбі-қалмақ». Әдеб.: Тұрышев. А.Қ. Мәшһүр – Жүсіп шығармалары лексикасының этномәдени негіздері. // фил. ғылым. док., ғылыми дәреже. алу үшін дайын. диссер. – Алматы, 2005. – Б. 104. Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлы. Шығармалары. 8 том. Павлодар. «ЭКО», ҒӨФ, - 2006. –Б. 59. Ќ¦РАН قرأن – Аллаһ Тағаланың тарапынан Мұхаммед (с.а.с.) пайғамбарға дүние жүзіне Ислам мәдениетін орнату мақсатымен Жәбрейіл (ғ.с.) періште арқылы жіберілген Аллаһтың өз сөздері. Құран Кәрiм Пайғамбарымыз хазiрет Мұхаммед (с.а.с.) Алла тарапынан уахи жолымен, Миладидiң 610-632 жылдары арасында, шамамен 23 жылда аят-аят, сүре-сүре болып түскен. Құранның сөзi мен мағынасы Алланың кәламы. Пайғамбарымызға араб тiлiнде түскен. Ешқандай ауыстырылмай, өзгертiлмей қазiрге дейiн сақталған, бұдан кейiн де өзгертiлмейдi. Құранды қабылдамаған кiсi кәпiр болады! жүктеу/скачать 14,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|