МәШҺҮр-жүсіп шығармалары тілінің морфологиялық ерекшеліктері
жүктеу/скачать 1,25 Mb.
|
| Көніркеп ішін жарып - деген тіркестегі бір қарағанда көзге елеусіз көрінгенімен /көн іреп/ малдың терісін пышақсыз іреп алуды айтады. - Пат қосымшалары арқылы: күлпат, ұлпат, зияпат, сияпат сөздері де ара - тұра кездеседі. Тәуелдік жалғаулы І жақтағы есім сөз, жіктеу есімдігімен ауысып, ілік септігінде тұруы мүмкін: тәнім менің, күнім менің, денім менің негізінде тиянақты конструкциясыз матаса байланысқан түрінде болуды мәтін қалайды. Мысалы: менің тәнім, менің күнім, менің денім (денім) сөзі «денем» деген сөзден ықшамдалып барып жасалған. М-Ж. Көпеевтің тіліндегі «ой» сөзі де өзгеше реңкіде ыңғайланып, басқадай мағынада жұмсалады. Мысалы: терең ой, ұзын ой, бұзылған ой т.б. «Жал - құйрығын бір сапар созып тұрмын» деген жыр жолындағы «сапар» сөзі де мезгіл ұғымында алған, әуелінде тура мағыналы /сапар // жолға// сапарға аттандым/ тіркесіндегі сапардан ауытқып барып жаңа ұғымда қолданылған. Жалпы, Мәшһүр - Жүсіп «сапар» сөзін жаңа ыңғайда жұмсап сөз түзуде қырағылық танытады. Сақалын саудалап – деген әдеттегі тіркес М-Ж. Көпеевте «саудама сақал» сындық мағынада қолданып, метонимиялық құбылуға дейін барғандығын көреміз.
жүктеу/скачать 1,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|