Мәшһүр-Жүсіп Шығармаларындағы рухани мәдениет лексикасы


Түйін. Мәшһүр-Жүсіп жасаумен



бет70/88
Дата06.02.2022
өлшемі3,93 Mb.
#34029
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   88
Түйін. Мәшһүр-Жүсіп жасаумен қоса берілген бес жетім немесе бас жетім лексикаларын қолданған. Олжа < > жесір > жетім > құн. Құн мұның алдында айтылған ақ сүйек, қара сүйек әлеуметтік бөлініске байланысты да бөлінген. Ақ сүйекті өлтірсе қанға-қан жұмсалған, қолданылған жаза қатты болған т.б.
Құн. Б±ќарѓа сыймай жалањ аяќ, жалањ б±т келген сарт, Сарыарќаѓа сыймайын деп ж‰р ме, Ботаќанныњ ќ±нын берсін (М-Ж., ЌШ-68); Абылай «‰ш нєрсе арман болып, ќолымнан келмей, ќ±р ойымда кетті,-деген екен. –Бірі – аќ боз аттыњ ќ±нын ердіњ ќ±ны ќылмадым. Мылтыѓын ќ±ралайдыњ кµзінен µткізет±ѓын мергенніњ ќ±нын екі ердіњ ќ±ны ќылмадым. Бірі етікші мен ±станыњ ќ±нын ќатын ќ±ны болсын деп б±йрыќ ќылмадым...» (М-Ж., ЌШ-70); Т‰ріктер тоѓыз атаѓа шейін хандыѓым ‰зілмей келді деп, киіт те тоѓыз... ќ±н да тоѓыз, осы тоѓыз-тоѓыздан бµлет±ѓын жол-жоба сол Уыз ханнан ќалѓан (М-Ж., ЌШ-13). Сол себепті б±л Сарыарќа біздіњ ќазаќќа атасыныњ ќ±ны болып олжа болып еді. Біреу біреуге соњынан ќалмастай атањныњ ќ±ны бар ма еді дейді ѓой. Сондай-аќ атамныњ ќ±ны болѓаны ‰шін жер судан айрылып, ќањѓып, ќоныссыз ж‰ргеніме ішім к‰йіп ауылым ойымнан кетер емес..., Жете ќадірлі жандарына, жайсањдарына кµп кісі жиылып кµп тас ‰йіледі екен де орта ќадірлісіне µз шамасынша, онан тµменгісіне µзініњ ќ±ны п±лына ќарай жиылѓан кісініњ шамасынша тас ‰йіледі екен. Баѓзы бір ќадірлісіне адам сорты сыќылдандырып сын тас ќояды екен (Сарыарқа кімдікі екендігі?. 1907, 2-4 б.); Матайдан ел жиылып ќ±н с±раѓан (Шєкєрім, 330); Ќатын алсањ, балалы болсањ, сенен туѓан бала меніњ ќ±нымды к‰ндердіњ к‰нінде бір алмай ќоймайды, деп батасын беріп, баласын ќайырып жіберіп µзі ќалды (М-Ж., ЌШ, 36);


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   88




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет