Мәшһүр-Жүсіп Шығармаларындағы заттық МӘдениет лексикасы
жүктеу/скачать 6 Mb.
|
| Жезде. Кигені жездемнің жасыл шапан, Бір кезі бес теңгелік асыл шапан (М-Ж. ҚШ, 18);
Жезде // зерде шығу төркіні бір сөздер болуы мүмкін. Өйткені, jäs / jäz – s` erä которая возможно, отражает булгарский r – вариант слова и свидетельствует о раннем возрасте *zer и его прототипах (ЭСТЯ, 169); Каз. кир. жез желтая мдь, каз. кир. жезде мужъ старшей сестыры (Будагов, 1 том: 448). Қазақ тілінде зерде (ақыл-ой), зерделі (ерте есейген) сияқты ұғымды береді. Ал, зергер, зер араб-парсы тілдерінде алтынмен байланысты сөздер. Ә. Қайдар жез түбірінен туған сөздер металдың мықтылығына байланысты болуы мүмкін екендігін жазды (Қайдар, 2003: 136). Жез, қола, мыс еріту үшін бақырды қолданған: Бақыршы жетіп келді Садық бала (М-Ж. 2003: 296). Түйін. Жезде сөзі отпен – судан өткен жездей мықты деген ұғымнан пайда болуы мүмкін. Zеs монғ. `жез`. Жез > жезде. Жезде сөзіне қатысты «әкенің жақсылығы жездедей-ақ» – деген мақал қалыптасқан. Ер адам көбіне түзде жүреді де бала тәрбиесімен анасы айналысады. Соған байланысты ғана айтылса керек. Әйтпесе, әкенің орны қыз бала үшін, әсіресе ұл бала үшін жөні бөлек. жүктеу/скачать 6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|