Түйін. Гöнъ (көн) > тері > көнек > көйлек > қанар > тағар > дағар (тері ыдыс). Мәшһүр-Жүсіп көнтері және баскөнек сияқты формада қолданған. Мәшһүр-Жүсіп қымыз құятын ыдыстың бір түрін «сүйретпені» атайды. Сүйретпелерін керегенің басына іліп қоятұғын қылады екен (М-Ж., ҚШ. – Б. 29).
Қанар – тағар – дағар. Дағар (дорба) – көптеген түркі тілінде қап деген мағынада қолданылады. 1. қап, дорба, үлкен қап, мешок холщевый – тув. (для процеживания кислого молока при изготовлении творга), тұқым салатын қап, аттың екі жағында ілулі тұратын қап, қой мен ешкінің жүнінен тоқыған қап т.б. мағынасы бар. Будагов дағар // тағар сөзін парсы сөзі дейді. Г. Дёрфер жоғалып кеткен тіл дейді. Монғ. Қап; халх. Мұрын ормал; чағ сөмке; койб тұрпайы сөмке т.б. Қазақ тілінде тағаршық болуы мүмкін. Оның түбірі тағар етістігі. Серб тілінде дагара, қазақ тіліндегі даңғарадай сөзінің шығу тегі бір болуы мүмкін. Дағар ~ тағар: мешок, торба, большой мешок, мешок для зерна, мешок холщевый (для процеживания кислого молоко при изготовлении творга) (Севортян, 121).
Тагар - мшокь изъ грубого холста, вм щающій въ себ вь Туркестан около 4 пудовъ, въ батманъ входитъ три тагара (по объясненію о. *Iоканинөа батманъ содержитъ 5 3/10 мшка или 21 путъ 12 фунть. См. Земелевд. Риттера, стр. 198 и 409 прим. Григорьева. Въ закавказскомъ кра в съ тагара бываеть различный по роду зерна, напр. Для ячменя тагаръ содержитъ 30 пудовъ; ауыч тыгариы (ауыз тағары) занчитъ: мра земли, засваемой теремя тагарами или 90 путами ячменя) (Будагов, 2 т. 397). Будаговтың *Iоканинөа – деп отырғаны Никита Яковлевич Бичурин, Иакинф монахтың атымен әйгілі болған. Оны Ш. Уәлиханов жақсы білген – А.Қ.
Достарыңызбен бөлісу: |
