Мәшһүр-Жүсіп Шығармаларындағы заттық МӘдениет лексикасы
жүктеу/скачать 6 Mb.
|
| Білезік кµбіне к‰містен, кейде таза алтыннан да жасалады. Тек к‰містен соѓылѓан білезіктердіњ µзі Ќазаќстанныњ єр µњірінде єр т‰рлі болады. Жергілікті µзгешіліктер оныњ жасалу, єшекейлеу тєсілінен де, кµлемінен де, сыртќы м‰сінінен де байќалады. Мєселен, Ќазаќстанныњ шыѓыс, оњт‰стік-шыѓыс аудандарында, негізінен, ж±марланып жєне тµрт ќырланып соѓылатын білезіктер тєн болса, солт‰стік жєне орталыќ Ќазаќстанѓа ж±ќартыла соѓылѓан жіњішке білезіктер тєн, оњт‰стік µњірде ќ±йма сом білезіктер, ал батыс пен шыѓысќа µте кµлемді сырты алтынмен буланатын кµзді білезіктер тєн. Єрине, осы келтірілген білезік т‰рлерініњ єрќайсысыныњ ішінде айтарлыќтай µзгешіліктер байќалады. Ол негізінен єр тарапта кµптеген шеберлер мектебініњ болѓандыѓының айѓаѓы. Б±ѓан ќоса бірнеше асыл тастардан т±ратын ‰збелі білезіктер де кездеседі. Олардыњ негізі к‰містен жасалады да, сырты алтындалып, єр ‰збеніњ ‰стіне єр т‰рлі тастардан кµздер орнатылады. М±ндай білезіктер жиі ќолданылатын тастар – аќыќ, перезе, аѓат, т.б. Ќазаќстанныњ батысы мен оњт‰стік-батысында жасалатын кµлемді білезіктерге арнайы таѓылатын шынжырлар ±шына 2-3 саќина, ж‰зіктер ілінеді. М±ндай білезіктердіњ сыртына сіркелеу єдісімен, негізінен, геометриялыќ µрнектер ж‰ргізіледі. Білезіктіњ бауыры топса арќылы ашылып-жабылатын да т‰рі болѓан. М±ндай білезіктерді білекке салу да оњай, олардыњ кµркемділігі де айтарлыќтай єдемі болады [58, б.63] Аталѓан зергерлік б±йымдардыњ жасалу жолына ќатысты материалдар берілген (Қ. Жидебаев. Кейбір атаулар этимологиясы. Қазақстан мектебі, № 3, 1984: 306-308). Шойбеков Р. Қазаќтың зергерлік µнеріне кµњіл бµлген [118, б.38]. Є. Марѓ±лан ќазаќтыњ зергерлік µнеріне єсіресе білезік сияќты байырѓы т‰рлерін суретке т‰сіріп алѓан [102, б.366-367]. Блезик – браслет серебряный с прикрепленными к нему двумя кольцами. Западно – Казахстанская область. Таблицаны қараңыз 35. (Казахский народный костюм, 1958); (Қазақтың зергерлік әшекейлері. – А.: Өнер, 1985). Ж.А. Манкеева да ж‰зік, саќина, білезіктерге тоќталады [52, б.39].
жүктеу/скачать 6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|