Мәшһүр-Жүсіп Шығармаларындағы заттық МӘдениет лексикасы
жүктеу/скачать 6 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тарантас арба
| Тегершік > дµњгелек заттыњ домалаќ, домалауынан ±ќсатып барып туѓан сµз. Т. Жан±заќов арба сµзініњ шыѓуы жµнінде: Средневековые учение Рашид-ад-дин Абулгазы и Махмуд Кашкари этноним канглы связывали с названием телеги. Они ограничивались тем, что в древнетюркском языке телега назывались кан, а мастера, делавшие телегу-кангшы, а отсюда народ – канглы (Основные проблемы ономастики казахского языка // автореферат на соискание ученой степени доктора филологических наук. Алматы, 1976. С. 100). Єбілѓазы: Б±рын арбаныњ µзі де, аты да жоќ еді. Ж‰ргенде ќањќ-ќањќ еткен дыбыс шыѓарѓанына ќарай, оныњ атын «ќыњќ» – деп атады, оны жасаѓан кісіні ќањлы деді. Б‰кіл ќањлы елі осы адамныњ балаларынан тарады (Әбілғазы, Түрік шежіресі. 1991: 18-19). Грек тарихшысы Эфор да арбаныњ саќтардыњ µміріндегі орнын атап µткен [54, б.24]. ¤. Жєнібеков арбалы баспана осыдан шамамен ‰ш мыњ жыл б±рын пайда болѓандығын жазды [82, б.23].
Осы орайда, тµрт дµњгелекті арбаларды саќ ж±рты біздіњ дєуірімізден б±рынѓы ХV ѓ. т±сында пайдаланѓан (Ѓасырлар терењінен т±нѓан сыр // Лениншіл жас, 1974). С. М±ќанов Тарантас арба жектім ќарамайлап, Ќойды ѓой бір жаманѓа басты байлап) – деп тарантас арба барлыѓын айтады [53, б.124]. Х. Арѓынбаев арбаныњ жасалуынан сыр шертеді [58, б.47]. М. Фасмердіњ де арба туралы жазѓаны ќатысты деп ойлаймыз: 1. «длинная четырехколесная телега», южнорусск. 2. «двухколесная повозка», крымск., средазиятск., кавказ. Заимст. Из тур., крым тат., кыпч., азерб., чагат. Araba «телега»; см М: TE 1. 248; Радлов 1, 261; и сл. [Из. Тат. Арба; см. Дмитреев, Лексикогр. Сб. 3. 1958, стр. 16. Т.] [114, б.85]. Күйме, повозка, тарантас, бричка туралы айтып өтеді. С. Мұқанов «күймені» орыс саяхатшылары арқылы келген дегенге саяды (С.М., – Б. 124). жүктеу/скачать 6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|