Айран. Қымыздың құнын саба білсін қайдан, Оған бір бас – қымыз бен іркіт, айран (М-Ж. 2003: 7); – Байқаймын айран ғой деп іші беріп (М-Ж. 85); Айран (кислого молока, простокваши) (Ә. Қайдар, 2003: 22). «Айран» сөзі көптеген түркі тілдерінде тұлғасын өзгертпей қолданылады. Мысалы, ққалп., түркм., әзір. «айран», монғол тілдерінде «айраг», «аарг». «Айран» тұлғасын М. Қашқари сөздігінде «айыр» етістігінен пайда болған туынды сөз деп келтіреді. А. Дульзонның пікірі бойынша, түркі тілдеріндегі «айран», «айирағ» тұлғаларының шыққан негізі ғұн дәуірлерінде жатыр (Севортян, 111 бет) [28, б.13]. Ащы (ашытќы) сµзіне байланысты «ќ±рт», «айран», «ќатыќ» сµздерініњ этимологиясы сµз болады (ЭсТЯ) [22, б.208]. Қазақ тілінде айран-топыр болды, айран-асыр қылды қылды дейді. М. Қашқари IPRҮК: ІПРҮК – қатық пен сүтті араластырған сусын+++; айран – (қатық, айран); Ұйытқан қатықтай ұйып жатқан жағы сенде қалды (М-Ж. 1 том: 190);
Достарыңызбен бөлісу: |
