 Методические указания Форма
Ф СО ПГУ 7.18.2/05
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Қазақ филологиясы кафедрасы
«Тіл біліміне кіріспе» пәнінен 050117 –«Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының студенттеріне бақылау жұмысын орындауға арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
Павлодар 2008
Лист утверждения к Форма
методическим указаниям Ф СО ПГУ 7.18.1/05
БЕКІТЕМІН
ФЖжӨ факультетініњ деканы
_________ Ж.Т.Сарбалаев
« ___» ___________2008 жыл
Құрастырған: ф.ғ.к., доцент Г.К.Қажыбаева_________
Ќазаќ филологиясы кафедрасы
Єдістемелік н±сќау
Бақылау ж±мысты орындауѓа арналѓан
Тіл біліміне кіріспе» пєні бойынша 050117 - «Ќазаќ тілі мен єдебиеті» мамандығыныњ студенттері ‰шін
Ќазаќ филологиясы кафедрасының « » тамыз 2008 ж. мәжілісінде ұсынылды.
Мәжілісхат №1
Кафедра меңгерушісі: _____________ Жүсіп Қ.П. «___» ________ 2008 ж.
Филология, журналистика және өнер факультетінің 2008 жылғы «___»_______ әдістемелік кеңесінде мақұлданды. Мәжілісхат №1
ӘК төрайымы:________________
Єдістемелік н±сќау
Оќудыњ сессия аралыѓындажазылатын баќылау ж±мысы –сµз µнерініњ сырларын терењірек тануда, µз бетімен білімін толыќтыра т‰суде студент ‰шін айрыќша мањызды, жауапты іс болып табылады.
Жазылатын баќылау-жаттыѓу ж±мысы проблеманы зерттеуге арналады да, µз бетімен ѓылыми ењбекпен ш±ѓылдануѓа, алѓашќы тєжірибе, даѓды алуѓа, кµркем ќ±былысты талдаудаѓы єдіс-тєсілдерді ‰йренуге баулып, методологиялыќ, шыѓармашылыќ т±рѓыдан ќолдануѓа жаѓдай жасайды.
Баќылау ж±мысын орындау барысындаѓы єдіс-тєсілдер:
-таќырып тањдау, алѓашќы жоспар жасау;
-тањдаѓан таќырыпты терењ талдауѓа ќажет кµркем шыѓармалар мен єдеби-сын ењбектерді іздеу, дайындау;
-жинап алѓан шыѓармалар мен ењбектерді оќу, зерттеу, ж‰йелеу, міндет-маќсаттарды айќындау;
-жоспар жасау;
-курстыќ ж±мысты тиянаќты орындау ‰шін ѓылыми жетекшіден кењес алуы ќажет;
-баќылау ж±мысын жазу, дайындау.
Таќырып тањдау.
Таќырыпты студент сынаќ кітапшасыныњ соњѓы екі номеріне ќарай тањдайды, яѓни, студенттіњ сынаќ кітапшасыныњ соњѓы екі номері баќылау тапсырмаларыныњ номеріне сєйкес келу керек.
Єдебиетті іздеу, іріктеу.
Єрбір баќылау ж±мысыныњ таќырыбына байланысты оќылатын, зерттелетін негізгі кµркем шыѓармалар мен єдеби-сын ењбектер кµрсетіледі. Ал таќырыпты терењ зерттеп, жања бір ќырын кµрсету ‰шін ќажет єдебиет кµп болады. Тањдап алѓан таќырыпќа байланысты кµркем шыѓармалар мен зерттеу кітаптарды, сын маќалаларды студенттіњ µзі іздеп тауып, тізімін жасап шыѓуѓа міндетті. Ол тізім баќылау ж±мысыныњ соњында т‰гел кµрсетіледі. Б±л істі орындау ‰стінде студент кітапханалар мен кабинеттердіњ каталогтарын, газет-журнал маќалаларыныњ кµрсеткішін пайдалануды‰йренеді. Ѓылыми мекемелер, кітап шыѓаратын арнаулыбиблиографиялыќ кµрсеткіштерді де пайдаланудыњ жєрдемі зор.
Жоспар жасау.
Жиналѓан материалды м±ќият зерттегеннен кейін баќылау ж±мысыныњ баѓыт-баѓдары, негізгі мазм±ны айќындалады. Баќылау ж±мысында ќарастырылатын негізгі мєселелер жоспарда санамалаптегіс кµрсетілгені, µзекті ойлар тармаќтала т‰скені д±рыс болады. Жоспар тиянаќты болса, ењбек µнімді, ой ж‰йелі беріледі.
Жоспар ѓылыми жетекшіге бекітілуі тиіс.
Баќылау ж±мысын жазу.
Баќылау ж±мысын жазу алдында єдебиеттен, єдістемелік жєне т‰рлі зерттеулерді, сын маќалаларды оќыѓан д±рыс.
Таќырыпќа байланысты кµрсетілген зерттеулер, оќулыќтар, сын маќалалар-тек баѓыт мењзер, ой ќозѓар кµмекші ќ±рал ретінде ќолданылады. Негізінен таќырыпты єр студент µз бетімен зерттеп, µзі байќаѓанын, µзі т‰йген ойларын ортаѓа салады.
Баќылау ж±мысыныњ ресімделуіне ќойылатын талаптар.
- Баќылау ЭЕМ тєсілімен немесе ќолмен жазу арќылы А4 форматында орындалады. орындалады.
- Беттіњ тµр жаѓынан да жиек ќалдырылады. Жиектерініњ µлшемі: сол жаѓы-30мм; оњ жаѓы-10мм; жоѓарѓы жаѓы-15мм; тµменгі жаѓы-15 мм.
-Мєтінді компьютермен тергенде КZ Times New Roman, 14 µлшем. Жоларалыќ интервал –біреу.
- Мєтін ќолмен жазылѓанда жазу µте аныќ, ќара немесе кµк сиялармен орындалады. Мєтін жолдарыныњ аралыќ биіктігі 10мм-ден аспауы шарт. Азат жол -15-17мм. Бір бетте бес ќатеге дейін ќатені жµндеуге болады.
-Бірінші беті титул беті болады. Басќа беттері жоѓарѓы оњ жаќ б±рышынан араб цифрларымен нµмірленеді. Беттердіњ нµмірленуінде ќосымша литерлеуге (2а,3а,4а) жол берілмейді.
- Титул беті ‰лгідегідей ресімделеді.
15 мм
14 шрифт
Ќазаќстан Республикасыныњ білім жєне ѓылым министрлігі
С
28 шрифт
.Торайѓыров атындаѓы павлодар мемлекеттік университеті
Филология, журналистика жєне µнер факультеті
Ќазаќ филологиясы кафедрасы
Б
Абзац:
Интервал алдынан– 80 пт
соњынан– 14 пт
шрифт:
Кегль 34
Полужирный
10 мм
30 мм
АЌЫЛАУ Ж¦МЫСЫ ХХ.000000.0000.00.00.ХХ
________________________________________________ пєнінен
_________________
(баѓа)
Оќытушы ___________________ (ќызметі, ѓылыми дєрежесі, атаѓы) ___________________________ (Аты-жµні) ___________________ (ќолы) (к‰ні)
Тобы____________
Студент____________
___________________ (ќолы) (к‰ні)
15 мм
200__
Бақылау жұмыстарының тақырыптары
Тіл білімінің ғылымдар жүйесінде алатын орны.
Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы.
Тіл білімінің теориялық және практикалық мәні.
Тілдің табиғаты мен қоғамдық қызметі, тіл мен ойлау.
Тілдің шығуы мен дамуы және олардың өзара әсерлеі.
Тілдің таңбалық, құрылымдық және жүйелік сипаттары.
Грамматикалық тәсілдер мен формалар және олардың мағыналары.
Сөз топтарының шығуы мен дамуы және олардың топтастырылуы.
Дүние жүзі тілдері және олардың жіктелуі.
Жазудың шығуы мен дамуы.
Қолданылатын әдебиеттер
Негізгі:
Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973, 1977, 1993.
2 Тектіғұл Ж. Тіл біліміне кіріспе (жаттығулар жинағы) Алматы, 2000.
3 Хасенов Ә. Тіл біліміне кіріспе. Алматы, 1990.
Қосымша:
АманжоловА.С. Қазақша-орысша лингвистикалық терминдері. Алматы, 1997.
5 Аханов К. Грамматика теориясының негіздері. Алматы, 1996.
6 Баскаков Н.А. Введение в изучение тюркских языков. Москва, 1969.
7 Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы, 1999.
8 Жұмабекова А.Қ. Қазақ тілінің антонимдер сөздігі. Алматы, 2000.
9 Головин Б.Н. Введение в языкознание. Москва, 1977, 1980.
10 Кодухов В.И. Введение в языкознание. Москва, 1979, 1987.
11 Қалиев Б. Тіл біліміне кіріспе. Алматы, 1997.
12 Қордабаев Т. Тілдің стркутуралық элементтері. Алматы, 1995.
13 Сыздықова Р. Сөз құдіреті. Алматы, 1997.
14 Хасенов Ә. Тіл білімі. Алматы. 1996.
«Тіл біліміне кіріспе» пәнінен
Тіл және тіл туралы ғылым. Тіл білімінің нысаны және пәні. Тіл ғылымының міндеттері. Жалпы және жеке тіл білімі.
Тіл білімі және шектес ғылымдар.
Тілдің қоғамдық табиғаты. Тілдің қоғамдық функциялары
Тіл туралы заң және тіл мәртебесі. Мемлекеттік тіл, ресми тіл, жергілікті тіл, әлемдік тіл, аймақтық тіл.
Тілдердің қарым-қатынасы. Тірі және өлі тілдер.
Тілдің өмір сүру формалары
Ұлттық тіл және жергілікті диалектілер
Әдеби тіл және әдеби тілдің белгілері
Диалектология. Лингвистикалық география
Тілдің тарихи дамуы
Жалпы таңба және тілдік таңба. Тілдік бірліктердің таңбалылығы.
Әлем тілдерінің топтатырылуы.
Тілдердің генеологиялық топтастырлуы.
Тілдердің типологиялық топтастырылуы.
Тілдердің ареалдық топтастырылуы
Тіл – жүйе және құрылым.
Фонетика және фонология
Сөйлеу дыбыстары. Сөйлеу дыбыстарын зерттеудің аспектілері. Резонанас, тон, шу.
Дауысты дыбыстар, олардың артикуляциялық, акустикалық ерекшеліктері.
Дауысссыз дыбыстар, олардың артикуляциялық, акустикалық ерекшеліктері.
Дифтонг түрлері. Африкаттар.
Екпін және оының түрлері.
Буын, буын түрлері, буын жасайтын, жасамайтын дыбыстар
24.Фонетикалық және тарихи алмасулар. Дыбыс заңдары туралы түсінік.
Фонема туралы түсінік. Дыбыс және фонема. Фонологиялық мектептер.
Транскрипция, түрлері
Офоэпия туралы түсінік. Айтылу нормасы бұзылуының негізгі көздері.
Тілдің грамматикалық құрылысы.
Морфема, сөз формасы, сөз тіркесі, сөйлем
Морфология. Морфема және морфтар.
Морфемалардың топтастырылуы.
Сөзжасам және формажасам.
Грамматикалық мағынаны берудің тәсілдері мен амалдары.
Септік категориясы.
Шақ категориясы
Сөз таптары – сөздің лексика-грамматикалық тобы.
Синтаксис. Сөйлем және сөз тіркесі.
Сөздердің синтаксистік байланыстары
Сөйлем және байымдау, сөйлем және айтылым.
Сөйлем мүшелері. Түрлі тілдердегі сөйлем құрылымдары
Сөз-лексикология пәні.
Лексиколгия салалары: семасиология, ономасиология, этимология, лексикография
Сөз мағынасы. Сөз және зат. Сөз және ұғым. Сөз және түсінік, сөздің жалпылауыштық мағынасы
Сөздің уәжділігі. Уәжделетін және уәжделмейтін сөздер. Сөздің семантикалық құрылымы
Сөздің лексикалық мағыналарының түрлері
Ауыс мағыналарының жасалу тәсілдері
Сөз мағыналарының кеңеюі мен тарылуы.
Конверсия туралы түсінік.
Омоним типтері мен олардың жасалу жолдары.
Көп мағыналы сөздер мен омонимдер
Синонимдердің жасалу көздері, синонимия, сөздің синонимдік қатары.
Антонимдер, олардың типтері, антонимдердің стилистикалық қызметі.
Табу және эфемизм. Десфемизм
Арнаулы лексика. Термин және терминология
Стилистикалық бейтарап лексика. Кітаби лексика.
Сөйлеу және қарапайым лексика. Әдеби тіл лексикасы және диалектілік лексика.
Жаргон және арго. Сөздің экспрессивтік-эмоционалдық бояуы.
Актив және пассив лексика. Архаизмдер мен историзмдер, олардың айырым белгілері.
Жалпы тілдік және жеке авторлық қолданыстағы неологоизмдер. Окказионализмдер.
Кірме сөздер, кірігу жолдары, түрлері, белгілері.
Этимолгия, принциптері, тәсілдері. «Халықтық» этимология құбылысы.
Ономастика: топонимика, антропология.
Лексикография. Сөздік мақала. Сөз тізбесі және лемма. Сөздік түрлері.
Сөздік құрастыру типтері: алфавиттік, кері, жиілік.
Лингвистикалық сөздіктердің негізгі типтері.
Академиялық және оқу сөздіктері. Түсіндірме сөздіктер.
Сөздіктердің негізгі аспектілері (тарихи, фразелогиялық, этимологиялық, орфографиялық, синонимдік, антонимдік, неологизм сөздіктер, шетел сөздер сөздігі)
Лингвистикалық-энциклопедиялық сөздік.
Фразеология. Сөздердің еркін және фразеологиялық тіркестері. Семантикалық және құрылымдық тұрғыдан фразеологиялық бірліктердің топтастырылуы.
Жазу теориясы және тарихы.
Сурет және суреттік емес жазулар. Жазу таңбалары және олардың типтері. Жазу типтері. Пиктография. Идеография. Ежелгі Египет иероглифі. Шумер жазуы.
Буындық жазу. Консонат жазу. Алфавиттік жазу. Қазіргі әлемдегі алфавиттік жазу түрлері.
Алфавит және графика. Графема туралы түсінік. Графема және дыбыс.
Орфография. Орфографиялық принциптер, орфографиялық ерекшеліктері.
Сөзжасамның негізгі тәсілдері
Тіл білімінің негізгі салалары. Синхрондық және диахрондық тіл білімі.
Тіл біліміндегі дифференциация және интеграция: лингвистикалық семиотика, әлеуметтік тіл білімі, психолингвистика, когнитивтік лингвистика, компьютерлік лингвистика, менталингвистика.
Бұқаралық ақпарат құралдары және ғаламдастыру үрдісі.: тілді сақтап қалу мәселесі. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы тілдің қызметі.
7Тілдік семья және «макросемья». Тілдік семья, оның құрамы.
Дауысты дыбыстардың жіктелісі
Дауыссыз дыбыстардың жіктелісі
Көне түркі руникалық жазуы.
Ұлттық тіл-тарихи-әлеуметтік категория.
Морфологиялық және синтаксистік грамматикалық категориялар.
Көмекші сөздер. Интонация. Сөздердің орналасу тәртібі.
Фузия, агглютинация. Ішкі флексия, қайталаулар (редупликация)
Лексикалық және грамматикалық мағыналардың арақатысы.
Редукция, оның түрлері: аккомодация, ассимиляция, дауыстылар гармониясы, диссимиляция, диэреза, гаплология, эпентеза, метатеза.
Позициялық өзгерістер: сөз соңында дыбыстардың айтылмауы, сөз басындағы протетикалық дыбыстар, редукция.
Сөздің фонетикалық мүшеленуі: фразалар, такттар, буындар, дыбыстар.
«---» 2008 ж № мәжілісхат
Кафедра меңгерушісі Н.Қ.Жүсіпов
Достарыңызбен бөлісу: |
