Мұғалімнің қызметі және оны түсіндіріңіз

 • Білімді жинақтау: Оқушылардың білімді жинақтауына және есте сақтауына басымдық 
берілді. 
Қазіргі мектептер: 
• Дайындық және өмірге бейімделу: Оқушыларды қазіргі заманғы әлемге бейімделуге және 
өзгермелі жағдайларға бейімді болуға дайындау. 
Бұл айырмашылықтар оқушылардың білім алуына және жеке дамуына қалай ықпал ететінін 
түсінуге көмектеседі. Өзгерістер оқу ортасының тиімділігін арттыруға және оқушылардың 
болашақтағы мүмкіндіктерін кеңейтуге бағытталған. 
1 
3 
8 
Тәрбие берудің мақсаты мен мәні неде көрсетіңіз. 
Тәрбие берудің мақсаты мен мәні әр қоғамда және тарихи кезеңде өзгеруі мүмкін, бірақ 
оның негізгі идеясы білім беру арқылы жеке тұлғаны дамыту және қоғамға пайдалы 
мүшелерді тәрбиелеу болып табылады. Тәрбие берудің негізгі мақсаттары мен мәнін 
келесідей баяндауға болады: 
Тәрбие берудің мақсаттары: 
1 Азаматтық қасиеттерді дамыту: Тәрбие беру арқылы жастардың патриотизм сезімін, 
азаматтық жауапкершілікті және құқықтық сананы қалыптастыру. 
2 Әлеуметтік дағдыларды үйрету: Әлеуметтік қарым-қатынас дағдыларын, топпен жұмыс 
істеу қабілетін және қоғамдағы рөлдерді меңгерту. 
3 Мәдени дәстүрлерді сақтау: Ұлттық мәдениетті, тілді және дәстүрлерді насихаттау және 
сақтау. 
4 Өзін-өзі тануға көмектесу: Жеке тұлғаның өзіндік қабілеттерін ашуға және дамытуға 
көмектесу. 
5 Адамгершілік құндылықтарды қалыптастыру: Этикалық, рухани және адамгершілік 
қасиеттерді дамыту. 
Тәрбие берудің мәні: 
• Тұлғаны жан-жақты дамыту: Тәрбие беру жеке тұлғаның интеллектуалдық, 
эмоционалдық, физикалық және рухани өсуіне ықпал етеді. 
• Өзара сыйластық пен түсіністік орнату: Тәрбие арқылы жастар арасында өзара түсіністік 
пен сыйластық мәдениетін қалыптастыру. 
• Қоғамдық интеграция: Жеке тұлғаны қоғамның белсенді мүшесі ретінде интеграциялау, 
олардың қоғамдық өмірге қатысуын ынталандыру. 
• Адам құқықтарын құрметтеу: Жастарды адам құқықтары мен бостандықтарын 
құрметтеуге тәрбиелеу. 
• Өмірлік дағдыларды үйрету: Өзін-өзі басқару, шешім қабылдау және мәселелерді шешу 
дағдыларын меңгерту. 
Тәрбие беру – бұл ұзақ мерзімді процесс, ол ұрпақтардың болашағын қалыптастыруда 
маңызды рөл атқарады. Ол қоғамдық дамудың негізгі факторы ретінде қызмет етеді және 
жастарды қоғамдық өмірге белсенді түрде қатысуға дайындайды.
 

1 
3 
9 
Тәрбие мақсатының даму тарихын талдаңыз. 
Тәрбие мақсатының даму тарихы – бұл әр түрлі мәдени және тарихи контексттерде 
қалыптасқан оқу-тәрбие процестерінің эволюциясын зерттеу. Тәрбие мақсаттарының дамуы 
адамзаттың әлеуметтік, экономикалық және мәдени өзгерістеріне байланысты өзгеріп 
отырады. Мысалы, көне дәуірден бастап бүгінгі күнге дейінгі тәрбие мақсаттарын 
қарастырайық: 
Көне Дәуір 
• Ежелгі Греция: Тәрбиенің мақсаты – азаматтық жауапкершілікті және демократиялық 
құндылықтарды нығайту. Платон мен Аристотель сияқты ойшылдар адамның 
интеллектуалдық және этикалық дамуына баса назар аударды. 
• Ежелгі Қытай: Конфуций философиясы арқылы тәрбие – қоғамдық тәртіпті және 
моральды құндылықтарды сақтауға бағытталды. 
Ортағасырлар 
• Еуропа: Христиандық дінтанымға сүйене отырып, тәрбие діни ұстанымдарды 
қалыптастыруға және рухани білім беруге бағытталды. 
• Ислам әлемі: Діни білімнің маңыздылығы, араб тілін үйрену және ғылыми білімді тарату 
арқылы мүсілман қауымдастығын нығайту. 
Жаңа Заман 
• Ағарту дәуірі: Рационализм мен жеке басының дамуына көңіл бөлу, білім берудің 
қолжетімділігін арттыру. 
• 19 ғасыр: Индустриализация кезінде техникалық және кәсіби білімге деген сұраныс 
артты, бұл білім беру жүйелерінің кеңейуіне әкелді. 
Заманауи Кезең 
• 20 және 21 ғасырлар: Глобализация және технологиялық прогресс салдарынан тәрбие 
мақсаттары халықаралық білім беру стандарттарына, шығармашылық пен инновацияларды 
қолдауға бағытталды. Сонымен қатар, тұрақты даму, экологиялық сана-сезім және 
азаматтық белсенділік сияқты мәселелер басым болды. 
Қазіргі Қазақстандағы тәрбие мақсаттары ұлттық идентичностьті нығайту, патриотизмді 
қалыптастыру және жастарды заманауи әлемдік аренада бәсекеге қабілетті тұлғалар ретінде 
дамытуға бағытталған. Бұл мақсаттар қоғамдық және экономикалық өзгерістерге бейімделу 
үшін жас ұрпақты дайындауға көмектеседі. 
1 
3 
10 
Материалдық және рухани мәдениет айырмашылығын көрсетіңіз. 
Біз «мәдениетті» деп тәрбиелі үлкендерді сыйлайтын, таныс адамдармен кездескенде 
амандасатын, өзінің киім киісі мінез-құлқын бақылай білетін адамдарды айтамыз. Ал, 
шындығында мәдениет ұғымы көп қырлы және көп мағыналы. Адам өзі жасаған ортада 
өмір сүреді. Бұл ортаға өзгерген табиғат, материалдық өндіріс, адамдар қарым-
қатынасының сипаты, сондай-а қоғамның материалдық және рухани байлығы енеді. 
Осының бәрі мәдениет деп аталады. Жануарлар табиғатқа бейімделеді. Ал адамдар екінші 
табиғат, яғни мәдениетті қолдан жасайды.
Көбіне адамдар адамдар мәдениет деп рухани аяны ұғады; көпшілігі мәдениет деген 
ғылыми білім, өнер, әлемі деп біледі. Неміс философы және қайраткері И.Г. Гердерицам 

мәдениетті игергенде ғана адам болады деп есептеді. Ол мұны «адамның генезисі» деп 
атады. Әр қоғам өз мәдениетін жасайды, адамзат тарихында мәдениет сансыз көп.
Мәдениет философия, социология, культурология, антропология, этнография, т.б. 
ғылымдардың басты назарында. рология, антропол 
Мәдениет ұғымы көбінесе білімділік, білім тарату ұғымымен салыстырылалы. Мәдениет 
барлық кезде бірдей болмайды. Ол бірде тұрақты, бірде өзгермелі қозғалыссыз және 
іргелмелі жағдайда болады. 
Материалдық мәдениеттің ерекшеліктері және оның рухани айырмашылықтары 
 
Белгілі бір адамдардың материалдық мәдениеті: дәстүрлі киім, бұйымдар, қару-жарақ, 
тұрғын үй, зергерлік бұйымдар және түрлі бейімделулер кіреді. Материалдық мәдениет кең 
мағынада екі негізгі элементті қамтиды:
Адам қолынан жасалған заттар (сәулет, аспаптар, тұрмыстық элементтер). Бұл жағдайда 
мәдениет адамның қоршаған ортаға бейімделу актісі және қоршаған орта - адамға. Қазіргі 
заманғы ақпараттық мәдениет әртүрлі құрылғылардың негізінде құрылған: телефон, 
интернет, теледидар.
Адам жасаған технологиялар. Технология материалдық мәдениетке қатысты емес, рухани 
емес, өйткені оларда нақты тірі нұсқа бар. Мысалы, «touch» технологиясы жаңа буынның 
телефондарында, планшеттерінде және ноутбуктерінде қолданылған.
Кәсіби дағдылар мен дағдылар тек теориялық білімдер ғана емес, олардың нақты іске асуы 
болып табылады. Олар физикалық имиджге ие болғандықтан, дәл осы санатқа енеді. Бұл 
ретте сіз рухани және материалдық мәдениетті көре аласыз, бірақ шеберліктің нақты 
нұсқасы ретінде материал туралы жай сөйлесу дұрысырақ.
Тиісінше, материалдық пішінді сипаттауға сай келмейтін мәдениеттің барлық элементтері 
руханиге жатқызылуы мүмкін.

жүктеу/скачать 3,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: