ОРТА МЕКТЕП МАТЕМАТИКАСЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЫҚТИМАЛДЫҚ-СТАТИСТИКАЛЫҚ БІЛІМІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ƏДІСТЕМЕЛІК ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Жаңартылған білім беру мазмұнына сай оқыту процесінде қолданылатын негізгі оқыту əдістері, құралдары мен тəсілдері
Ұсынылған əдістемедегі 5-6 сынып оқушыларының жоспарланған нəтижелерге жетуін бағалау мен бақылау жүйесі де жалпы бастауыш білім беру нəтижелеріне жетуді бағалау құрылымымен сабақтастыққа негізделген. Базалық қиындық деңгейіндегі тапсырмалар келесі кезеңде оқуды сəтті жалғастыруүшінқажеттіберілгенпəнбойыншабілімнің,қабілеттердіңжəнеоқу əрекеті əдістерінің қалыптасуын тексереді. Тапсырма шарттарымен саналы түрде жұмыс жасай білу қабілетін бағалауға ерекше назар аударылады.
Стохастикалық бағыттың барлық үш компонентімен біртіндеп жəне біркелкідайындауықтималдықтартеориясыменстатистикаэлементтеріноқып- үйренуге бөлінген оқу сағаттарының жетіспеушілігі мəселесін шешуге жəне 5-9 сыныптарғаарналғанқолданыстағыматематикаоқулықтарыныңкез-келгенінде сабақ беру кезінде оқу материалын игеру сапасын арттыруға мүмкіндік береді.
Ұсынылған əдістеме бойынша оқытудың мазмұнын таңдау үшін біз 5-9 сыныптарда стохастикалық бағытты оқытудың жоспарланған нəтижелерінің жүйесін құрдық, онда қалыптасатын дағдылар жүйесі көрсетілген.
кестеде5-сыныпүшіносыжүйеніңүзіндісікөрсетілген.
Кесте7–Жоспарланғаннəтижелерүзіндісі
6-бөлім.Жиын
|
1-тақырып.Жиын.Жиынныңэлементтері.Жиындардыбейнелеу Жоспарланған нəтижелер:
жиын,оныңэлементтеріұғымдарынбіледі;
босжиынныңанықтамасынбіледі;
⊂,∪,∩,∅,∈,∉,⊄символдарыныңмағынасынтүсінеді;
жиындарғаберілгенесептердішешкенде⊂,∪,∩,∅,∈,∉,⊄символдарынпайдаланады.
|
2-тақырып.Жиындарарасындағықатынастар.Ішкіжиын Жоспарланған нəтижелер:
ішкіжиын ұғымын біледі;
жиынменішкі жиындыажыратабіледі;
жиындарарасындағықатынастардыңсипаттамасынтаныпбіледі;
қиылысатынжəнеқиылыспайтынжиындардытабуғаберілгенесептерді шешеді.
|
3-тақырып.Жиындардыңбірігуіменқиылысуы Жоспарланған нəтижелер:
жиындардыңбірігуіанықтамасынбіледі;
жиындардыңқиылысуыанықтамасын біледі;
жиындардыңбірігуін,жиындардыңқиылысуынсуретбойыншаажыратады;
жиындардыңбірігуінтабаалады;
жиындардыңқиылысуынтабаалады;
жиынменішкі жиындыажыратаалады;
жиындардыңқиылысуыменбірігуінəтижесін∪,∩символдарынқолданыпжазаалады.
|
7-кестеніңжалғасы
9-бөлім. Диаграмма
|
1-тақырып.Шеңбер.Дөңгелек.Дөңгелексектор Жоспарланған нəтижелер:
шеңберұғымынбіледі;
дөңгелекұғымын біледі;
шеңбердің(центр,радиус,диаметр)элементтерін біледі;
дөңгелексекторұғымын біледі;
циркульменжұмысістейалады;
циркульдіңкөмегіменшеңбердісала алады;
шеңбер,дөңгелекжəнедөңгелексекторғаберілгенесептердішығарады.
|
2-тақырып.Диаграмма
Жоспарланғаннəтижелер:
диаграммаұғымынбіледі;
дөңгелекдиаграмматуралытүсінігібар;-сызықтықдиаграмматуралытүсінігібар;
бағандыдиаграмматуралытүсінігібар;-диаграммалардыңтүрлерінтаниды;
дөңгелекдиаграмманысалаалады;
сызықтықдиаграмманысала алады;
бағандыдиаграмманысалаалады.
|
3-тақырып.Статистикалықдеректердікөрсетутəсілдері
|
Жоспарланғаннəтижелер:
кестетүріндеберілгенстатистикалықақпараттыалаалады;
диаграмматүріндеберілгенстатистикалықақпараттыалаалады;
статистикалықақпараттыкестетүріндебереалады;
статистикалықақпараттыдиаграмматүріндебереалады.
|
Стохастикалық бағыттың ықтималдық, комбинаторикалық жəне статистикалық компоненттерінің өзара байланысы.
Біздің əдістемеде ұсынылған стохастикалық бағыттың үш компонентінің байланысыбіріктірілгентапсырмалар(мысалы,ақпараттыжеткізудіңəртүрлі формаларын салыстыру), сондай-ақ ықтималдық теориясы, комбинаторика мен статистикатеорияларыныңішкібайланыстарынескерукөмегіменжүзегеасады. 5-сыныптанбастапжаратылыстанупəніауа-райына,климатқа,табиғат зоналарынажəнет.б.байланыстымəселелердіқарастырады,деректердіөңдеудің статистикалықəдістеріжəненақтықұбылыстардысипаттаудағыықтималдық идеялар жаратылыстану пəндерін табиғи түрде біріктіруі керек. Осыған байланыстыұсынылғантапсырмалардаЕжелгіəлемтарихы,жаратылыстану жəнегеографияпəндеріненалынғанақпараттарқолданылады,бұлмектеп
оқушыларыныңтанымдыққызығушылығыныңартуынаықпалетеді.
Стохастикаға қатысты ықтималдық теориясының жəне статистиканың басқа ғылымдармен өзара əрекеттестігі екі жақты байқалады.
Бірінші – əдіснамалық. Ықтималдықтар теориясы мен математикалық статистика шын мəнінде əртүрлі ғылымдарға тиесілі құбылыстың теориялық модельдерін құруға қатысады, осылайша олардың жаратылыстану жəне əлеуметтік ғылымдардың жалпыға ортақ негізгі заңдарына жататындығын анықтайды.
Екінші – əдістемелік. Ықтималдықтар теориясы мен математикалық статистика кез-келген эксперименттің теориясын қамтиды. Олар тəжірибеде қажетсізден «тазарту», оның нəтижелерін, сенімділігін бағалау, дұрыс тұжырымдар жасау, сонымен қатар оның өткізілуін (экспериментті жоспарлау) анықтау мүмкіндігін ұсынады. Ғылымаралық байланыстардан ықтималдықтар теориясыменстатистиканыңпəнаралықбайланыстарытуындайды.Математика курсында теориялық - ықтималдық цикл басқа пəндерді өздерінің заңдарын ашуға арналған құралдармен қамтамасыз етуге арналған.
Қарастырылғанəдістемегесəйкес,стохастикалықматериалдызерттеуоқу жылыбойы,үздіксізжəнереттітүрдетапсырмаларжүйесіжəнееңазтеориялық материал көмегімен, қажет болған жағдайда тапсырмалардың мазмұнын мектептегі қатар өтіліп жатқан тақырыптармен байланыстырып жүргізу керек, бұл əдістемені құрастырудың келесі қағидаларына алып келеді (7-сурет).
Сурет7–Стохастикалықматериалдардыоқытудыңқағидалары
Біз осы білім жиынтығын жүйелеуді психологиялық-педагогикалық, дидактикалық талаптар негізінде дамытушылық жəне тəрбиелік білімнің тұтастығы, ғылымилық жəне қолжетімділік, жүйелілік пен тізбектілік жəне т.б. дидактикалық қағидаларға сүйене отырып жүзеге асырамыз.
Достарыңызбен бөлісу: |