Мемлекеттік бағдарламалардың тиімділігін бағалау Сарапшылардың белгілі бір бөлігі тұтастай алғанда Қазақстандағы егде жастағы
адамдардың қажеттіліктері мен өмір сапасына байланысты мемлекеттік бағдарламаларды
іске асырудың тиімділігіне төмен баға береді. Сарапшылар бұған мемлекеттік
бағдарламалар бойынша халықтың қартаю проблемасына жүйелі, кешенді көзқарастың
болмауы себеп деп санайды, бұл мемлекеттік бағдарламаларда егде жастағы адамдарға
назар
аударылмайды.
Осылайша,
бірқатар
сарапшылар
қарттарға
арналған
бағдарламаларда жеке бөлімдер жоқ, олардың өмір сүру сапасын жақсартуда тиімділік жоқ,
ал жүзеге асырылып жатқан шаралар формальды және үзінді деп санайды:
«Бағдарламалар мен тұжырымдамалар аға ұрпақтың мүдделерін ескермейді, олардың мәселелерін арнайы бағытталып шешпейді. Барлық жеке қажеттіліктерді ескере отырып, егде жастағы адамдарға бағытталған нақты іс-әрекеттері бар нақты бағдарламалар көптен бері қажет болып келеді. Мәселе іске асыру сапасында емес, басымдық мәселесінде. Шаралар бар, бірақ олар формальды және фрагментті». Кейбір сарапшылар, керісінше, бағдарламаларда аға ұрпақтың күтімі, егде жастағы
азаматтардың өміріне әсер етуі мүмкін шаралар қарастырылған деп санайды.
«Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі зейнетақы жүйесін одан әрі жаңарту туралы» тұжырымдама зейнеткерлік жасқа жеткен адамдардың өмір сүру деңгейін қолдау үшін тиімді екендігі бағаланған. Тұжырымдаманы әзірлеудің мақсаты - зейнетақы жүйесін жаңарту, ол зейнеткерлік жаста лайықты өмір деңгейінің сәйкестігін қамтамасыз етуі керек. Тұжырымдама аясында 2018 жылдың 1 шілдесінен бастап базалық зейнетақы төлемін тағайындау тәртібі қайта қаралды. Бұрын бұл барлығына бірдей базалық зейнетақының 54% мөлшерінде зейнетақы тағайындау болса, енді зейнетақы адамның еңбек өтіліне байланысты тағайындалады, оның ең жоғары мөлшері ең төменгі күнкөріс деңгейінің 100% құрайды, қайта есептеу жүргізілді және қазір базалық зейнетақының мөлшері екі есеге жуық өсті. Зейнетақы төлемдерінің жыл сайынғы өсуі инфляция деңгейінен 2% дейін индекстеледі. Жұмыс берушіден алынатын міндетті зейнетақы жарналары 2023 жылдың қаңтарынан бастап енгізіледі, зейнетақы жүйесін модернизациялау шеңберінде жалақы жарналарының 10% қосымша, зейнетақы жарналары жұмыс берушінің есебінен әр қызметкердің жеке шотына аударылады, бұл олардың жинақтарын көбейтеді. Тағы бір жақсарту, базалық зейнетақы үшін еңбек өтілі 1998 жылдың қаңтарына дейін, ал 1998 жылдың қаңтарынан кейін зейнеткерлікке шыққанға дейін ескеріледі, зейнетақы тағайындау кезінде адамның бүкіл еңбек өтілі ескеріледі, сондықтан сіздің еңбек қатынастарыңыз жұмыс берушімен толығымен рәсімделуі керек». «Денсаулық сақтау саласында жүйелі түрде скринингтер өткізіліп, дәрі-дәрмектер тегін беріледі, қажет болған жағдайда ауруханаға жатқызу жүзеге асырылады. Медициналық технологиялар айтарлықтай алға жылжыды, емдеу, бюджет қаражаты есебінен операциялар жасауға мүмкіндіктер бар. Әрбір мемлекеттік бағдарламаның өзіндік жетістік идентификаторлары бар, олардың көпшілігі іске асырылуда және тұтастай алғанда олар оң нәтиже беруде». Сондай-ақ, сарапшылар мемлекеттің қолдауымен қарттар азаматтық сектордан
шыққан адамдардың өмір сүру сапасын жақсартуды белсендіруді атап өтеді:
«Қазір әлеуметтік салада өзгерістер болып жатыр, пандемия жағдайында зейнеткерлердің жағдайы ең тұрақты және қорғалған, және оларды қолдауға еріктілер мен меценаттар қолдауға қосылды. Ақпараттық шаралар өткізілді, зейнеткерлер жергілікті дәрігерлерден тегін дәрі-дәрмектер алады, ... әр емханада ұзақ ғұмыр сүру клубтары ашылды». Сұхбаттасқан сарапшылар