0,3х0,5-1,0 мкм. В. parapertussis шамалы iрiлеу - 0,3-0,5×0,6-2,0 мкм.Бордетеллалардың
талшыктары жок, спора түзбейді, капсуласы немесе микрокапсуласы болуы мумкін.
Бордетеллалардың бəрi катал аэробтар.Əсiресе B. pertussis дакылдандыру жағдайы талғамды:
оларды белiп алу үшiн курамында пролин, метионин, никотин кышкылы, глютамин жəне цистеин
бар күрделi коректік орталары пайдаланылады. Тіршілік ету барысында бордетеллалар өзiнiн
есiп-өнуін тежейтiн каныкпаган май кышкылдарын, сульфидтер жəне сутектiн аскын тотыгын
белiп шығарады, сондыктан оларды дакылдандыру үшін колданылатын күрделі коректік орталарга
сорбенттер (белсендірілген көмір, кан,альбумин) косады. Əдетте бордетеллаларды (бөлiп алу үшiн
казеинді-көмiрлi агар (КУА) немесе Борде-Жангу ортасына (25-30% дефибринделген адам каны
жəне пенициллин косылған картофелді-глицириндİ агар) колданады. Себiндiнi ылғалды ауада,
мысалы жаксы жабылған пластикалык пакетте 35-37 °С-та 3-7 күн бойы инкубациялайды.
Борде-Жангу ортасында В. pertussis майда (диаметрі 1 мм-дей) сфера пiшiндi томпакша, рені
күмістей сұр түсті колониялар түзеді, олар сынап тамшысына немесе маржан туске ұксас,
вируленттi штамдарынын
колониялары айналасында, шамалы гемолиздік аймақты табуға болады.
B. parapertussis колониялары шамалы iрiлеу (диамерті 1,5-2 мм) жəне олардын айналасында
коректік орта карангыланады. Стереомикроскоппен караған кезде «комета кұйрығы» деп аталатын
коректік ортанын бетiнде конус пiшiндi колониялар келеңкесi көрінеді.Бордетеллалар ушiн
R-S-трансформация тəн. Наукастан жаңадан бөлiнiп алынган бактериянын таза дакылы токсин
өндіретін вирулентті S-пiшiндi болады (I фаза). Дакылдандыру барысында коректік орталарда
бордетеллалар бiркатар аралык сатылардан (II жəне III фазалардан) етедi жəне авируленттi
R-пiшiндi түрге (IV фаза) айналады, ол наз көкжөтел коздырғышына тəн патогендiлiк факторлар
түзбейдi.
Достарыңызбен бөлісу: 
