Мұнай өңдеудін біріншілік процестері

Атмосфералық қондырғыларда терең емес мұнай айдауды жүргәзеді. Қалдығы – мазут. Процесс бұлар жоғарыға қарай, ал сұйық төменге қарай өтетін, ішінді қатынастық қондырғы орнаған цилиндірлі тік жабдықта – ректификациялы колонада пеште қыздырған мұнайды жеке фракцияларға бөлуде түйінделеді. Әр түрлі өлшемді және және пішінді ректификациялы колоналар мұнай өңдеу зауыттарының барлық қондырғыларында қолданылады, оларда тарелка сандары 20-60 арасында.Вакуумда айдау.

Вакуумда айдау қондырғылары мұнай өндеуді тереңдетуге арналған. Оларды мазуттан алынатын газойлды, майлы фракцияларда және гудронды отынды, жаққыш майларды, коксты, битумды және басқа да мұнай өнімдерін өндеу үшін шикізат ретінде қолданылады.Фракциялардың қолдану бағытына қарай біріншілік мұнай айдау қондырғыларын отынды, майлы немесе отынды-майлы қондырғылар деп атайды.Біріншілік мұнай айдаудың қондырғысы үшін мұнай және газды конденсат шикізат болып табылады.

Біріншілік мұнай айдау процесі барысында қайнау температурасының шегі, көмірсутектік және химиялық құрамы, тұтұырлық, қату температурасы және тағы басқа қасиеттері бойынша ажыралатын фракциялардың және мұнай өнімдерінің кең түрлерін алады. Егер фракциялардың қасиеттері стандарт нормаларына және техникалық шарттарға сәйкес болса, ол мұнай өнімі деп аталады.28⁰-180⁰Cқайнау шегі бар жанармайлы фракция изомеризация, жеке ароматты көмірсутектерді (бензол, толуол), автомобильді және авиациялық жанармайлардың жоғары октанды құрауыштарын өндеу мақсатымен каталитикалық реформинг процестер үшін шикізат ретінде қолданылатын тар фракцияларды (28-62, 62-85, 85-105, 105-140, 85-140, 85-180⁰C) алу үшін екіншілік айдау процесине (ректефикация) ұшырайды; этиленді алу кезінде пиролиздің шикізаты ретінде қолданылады.120⁰-240⁰C арасында қайнау шегі бар керосинді фракция реактивті қозғаушылар үшін отын ретінде қолданылады.

Қажет болған жағдайда демеркаптанизация, гидротазалауға ұшырайды. Аз кұкіртті мұнайдын 150⁰-280⁰C немесе 150⁰-315⁰C фракциясын жарықтағыш керосиндер ретінде, ал 140⁰-200⁰C фракциясын лакбояуыш өндірісі үшін еріткіш ретінде (уайт-спирт) ретәнде қолданылады.140⁰-380⁰C температуралар арасында қайнайтын дизельді фракциясы қысқы дизельді отын ретінде, 180⁰-360⁰C фракциясы жазғы дизельді отын ретінде қолданылады. Күкіртті және жоғарғы күкіртті мұнайды алғанда фракцияларды алдын ала күкіртсіздендіру процестері жүреді.

Мазут – мұнайды атмосфералық айдаудын қалдығы. Қазанды отын немесе вакуумды айдаудын қондырғысының шикізаты ретінде қолданылады. Сонымен термиялық, каталитикалық крекинг және гидрокрекинг процестері үшін қолданылады.онымен термиялық, каталитикалық крекинг және гидрокрекинг процестері үшін қолданылады.350⁰-500⁰C және350⁰-580⁰C арасында қайнайтын кең майлы фракция – вакуумды газойл – каталитикалық крекингтің және гидрокрекингтің шикізаты ретінде қолданылады.Гудрон – мазуттың вакуумды айдауының қалдығын мұнайды өндеудегі тереңдету үшін деасфальтизацияға, кокстеуге ұшырайды.