- Көпшілік жусандарда түрлі глюкозиттер, ал кейбіреулерінің алколоидтар болады. Сондықтанда жусанның кейбір түрлері улы болып есептеледі. Соның бірі – талшық жусан. Мұның тамыры жуан. Тамырдын бірнеше сабақ шығады. Биіктігі – 30-45 см. Тамыз, қыркүйекте гүлдейді.
- Таралуы. Қазақстан Каспий маңында және басқа шөлейтті, сазды сары топырақты жерлерде арам шөп ретінді кездеседі.
- Улағыш заты эфир майы болып табылады. Ол кепкен жусанда 0,6-0,9 % эфир майы алынған. Бірінші улағыш зат – лактон – таурицын. Мұндай жусанды жеген малдар бірден қозып, соңынан есенсіреген қалыпқа түседі. Таурицынның денесі қайта-қайта жиыра беретін қасиеті бар. Уланған малдың аузынан сілекей ағады, құсуы, іш бұзылуы ықтимал. Бұл жағдайда көбінесе малды 1 жерден екінші жерге айдап, орын ауыстырғанда кездеседі.
2. Ареалдардың тұрақтылығы және олардың түрлері - Ареалға тиянақты мән бермей өсімдіктер түрін, туысын, бірлестігін, алып жатқан аумағы мен көле- мін білмей географиялық та, ботаникалық та тұжырым жасау мүмкін емес. Сондықтанда ареал өсімдіктер географиясының өлшемі, объектісі, негізгі құралы деп түсінген жөн. Түр немесе тұқымдас бір ареалда немесе бірнеше түр, тұқымдас /таксон/ бірлесіп бір ареалда өсуі мүмкін.
Тықыр жусан - Ғасырымыздың қауіпті індетіне айналған қатерлі ісік аурулары жыл өткен сайын көбейіп барады. Еліміздің ғалімдары осы аурудың азабын азайтып, емдеп жазатын дәрі-дәрмек ойлап тапты.
- Бұл дәрі сіз бен біз күнде көріп жүрген кәдімгі жусаннан жасалады. Осы өсімдіктің емдік қасиеттерін ұзақ жылдар бойы зерттеген ғалымдар оның рак жасушаларына қарсы күресетін қасиеті барын анықтады. Сол себепті де дәріні «Арглабин» деп атап отыр. Ал, «Арглабинді» латыншадан аударғанда «Тықыр жусан» деген мағына береді. Әлемде 500-ден аса түрі болса, оның 81-і біздің елімізде өседі екен. Ол әсіресе еліміздің орталық өңірінде Қарқаралының Кент тауларынды көптеп кездеседі. Оның күз айларында гүлі төгілген соң теріп алады. Ғалымдардың басын біріктіріп, осы іске жұмылдырған жаңа препараттың авторы – Серғазы Әдекенов.
Достарыңызбен бөлісу: |
