МөЖ №2 Тақырыбы: «Қазақстанда кездесетін жусанның түрлері, ботаникалық сипаттамасы. Жусанның түрлерінің Қазақстанда таралуы және адам өміріндегі маңызы. Жусан түрлерінің емдік мақсатта қолдану тәртібі және формалары»



бет7/7
Дата09.05.2023
өлшемі2,04 Mb.
#176334
1   2   3   4   5   6   7
Байланысты:
МӨЖ№1 Флора

Ареалдардың құрылымы.



Жусан
Түрлері

Биіктігі

Гүлдейді

Құрамы

Емдік қасиеті

1

Талшық жусан

30-45 см

Тамызда, қыркүйек

Улағыш зат лактон, таурицин

Улы, емдік қасиеті жоқ

2

Дәрмене жусан

50-70 см гүлінің ұзындығы 2-3 мм

Тамыз, қыркүйек

Сантонин, парфмерияда пайдаланатын эфир майы алынады

Ішек құрттарына қарсы емге қолданылады

3

Ермен жусан

1-2 м

Сәуір, мамыр

Глюкозид, 0,5% эфир майы

Тәбет ашуға

4

Тамыр жусан

30 см

Тамыз-қазан

Белоктар, көмірсулар, майлар

Мал азығы, мал шаруашылығына пайдалы

5

Іле жусан

50-80 см

Тамыз

Парфмерияда пайдаланылатын эфир майы алынады

Мал шаруашылығына пайдалы

6

Қара жусан мен Бөрте жусан

30 – 45 см

Шілде – тамыз

7 – 8% нәруіз,
4 - 5% май,
26 - 28% клечатка

Мал шаруашылығында асқазан – ішек жұмыстарын жақсарту, ішектегі құрттарды жоюға көмектеседі.

7

Ақбас жусан

70 см

Шілде күз айлары

ахиллеин алкалоиді, эфир майлары, камфора, туйон және құмырсқа, сірке, валериан, аконит, аскорбин қышқылдары, С,К дәрумендері, фитоцидтер, спориттер

өсімдікті жатырдан, өкпеден, ішектен, мұрыннан, геморрой түйіндерінен қан кеткенде және асқазанға жара түскенде пайдаланады.

Қорытынды

  • Жусан өсімдігін Жапония мен Құрама штаттардағы сияқты шетел ғалымдары қолдан өсіруге тырысты. Бірақ оларынан ештеңе шыға қойған жоқ. Себебі олардың құрамында сантонин заты табылмаған.
  • Жоғарыда кестеге сүйене отырып зерделесек жусан түрлерінің ішіндегі ең пайдалысы дәрмене жусаны. Шипалық шикі зат ретінде екі мерзімде жинап алады. Дәрмене жусанның гүлі ашылмаған гүлшанағынан 2,5 % - ке дейін сантонин заты табылған. Оның құрамы кейде 4-7 %-ке жетеді. Шөпті шикізатында 1,75-5,4 % - ке дейін сантонин заты бар. Жемісі мен тамырында ол зат болмайды. Гүлінде цинеол, терпен және сесквиартемизол заттарынан құралатын 2 пайыздай эфир майы бар. Сантонин ішек құртына қарсы емдік үшін қолданылады.

Пайдаланылған әдебиеттер

  • Ж.Ж.Дәуренбекова. Әлемнің флорасы мен фаунасы. Оқу әдістемелік құрал. – Алматы: “Alem book” баспасы, 2018.-368 б.
  • Мухитдинов Н.М., Мамурова А.Т. Дәрілік өсімдіктер: Оқулық. – Алматы: 2013. – 400 бет.

Интернет ресурстары:

https://bilim-all.kz/article/5368



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет