Негізгі мақсаты – биологиялық ірі молекулалар (ақуыздар, нуклеин қышқылдары) құрылымын барлық деңгейде зерттеу.
Қазақстанда молекулалық биология саласындағы ғылыми зерттеулер XX ғасырдың 50-жылдарының аяғында Қазақстан Ғылым Академиясының Ботаника институтында басталды.
Ақуыз — молекулалары өте күрделі болатын аминқышқылдарынан құралған ор-ганикалық зат. тірі организмдерге тән азотты күрделі органикалық қосылыс.
Ол жасуша протоплазмасын құрумен қатар, организмдегі көптеген тіршілік құбылыстарына – тамақтану, өсу, көбею, тітіркену, қозғалу, тыныс алу процестеріне тікелей қатысады.
Адам тәулігіне, шамамен, 100 г ақуыз қабылдауы керек.
Табиғатта 20 түрлі амин қышқылы кездеседі.
Ақуыз классификациясы:
күрделілік дәрежесіне қарай (қарапайым және күрделі)
молекула пішініне қарай(шар тәрізді және жіп тәрізді);
құрылымына қарай;
атқаратын қызметтеріне қарай;
Химиялық қасиеті:
ҚАРАПАЙЫМ
(протеиндер):
Құрамы амин қышқылдарынан ғана тұрады
Альбумин, глобулин, гистон
КҮРДЕЛІ
(протеидтер):
Глобулярлы ақуыздан және ақуызды емес бөліктен тұрады
Гемоглабин, гликопротеидтер, фосфопротеидтр
Физикалық қасиеті:
Жалпы сипаттама:
Қызметі:
Фибрилярлы
Суда ерімейді; ұзын талшық тәрізді; 2. реттік құрылым маңызды; төтеп беру механикасы жоғары
Құрылымдық қызмет атқарады
(организмде, жасушада);
Глобулярлы
Суда ерігіш; тізбек шар тәрізді домалақ ; 3. реттік құрылым маңызды;
Ферменттердің, антидене, кейде гормондардың да қызметін атқарады;
Ақуыздардың екінші және үшінші реттік құрылымдарына жауапты байланыстар (сутектік, дисульфид көпіршесі, т.б.) әлсіз болғандықтан, оңай үзіліп, ақуыздардың кеңістік құрылымдарының қайтымсыз бұзылуы ақуыздың денатурациясы деп аталады.
Әсер ететін факторлар: жоғары температура, ауыр металлдар, жоғары концентрация
