Монография «Елтаным баспасы»
жүктеу/скачать 14,19 Mb. Pdf көрінісі
|
Verstka фразеологизмдер
- Бұл бет үшін навигация:
- Бетіне қан тепті
| Бетіне қан тепті.
(Б.Мұқаи). Бірінші мысалда Аспаннан айы құлап – жолы болмау, істеген істің кері кетуі. Ал қалыптасқан тіркестер аспаннан түсу (аяғы салбырап түсу) – ойда жоқта пайда болған нəрсе, құбылыс туралы фразеологизмінің деривацияланған түрі. Мысалда фразеологизмнің мағынасы өзгерген. Екінші мысалда Бетіне қан тепті 1. ұялу, қымсыну; 2. ашулану. Көпмағыналы фразеологизмнің контекстегі қоданысы. Атына қарай тұрақты деп есептелетін фразеологиялық тіркестердің мұндай өзгерістерге түсуі заңды. Əдетте дерексіз ұғымдарды жеткізу үшін айтушының, тыңдаушының көз алдына нақты суреттілік керек екенін ескеру қажет. Адамдардың көз алдындағы жаңа бақылаулар мен жаңа ассоциациялар бұрыннан таныс көріністерді жаңа образбен беру қажеттігі туады. 98 Ұлт тіліндегі фазеологиялық қордың осындай авторлық ерекше сөз қолданыстары арқылы фразеологизмдердің жасалуындағы жаңа толықтырулар – шын мəнінде басқа мəдениет үлгілерін адамдардың өз қолымен дүниеге əкелуі, олардың қызмет етуімен ортаның өзгеше тір- шілікке бейімделуін көрсетеді. Мұндай өзгерістер алдымен лексикада көрінсе, бара-бара фразеологиялық бірліктер құрамына ауысады. Со- нымен, бұл жаңарулардың басты себептері: экстралингвистикалық жəне лингвистикалық. Экстралингвистикалық себеп – кейбір ұғым-түсініктердің ескіруі, жаңа ұғымдардың пайда болуы десек, лингвистикалық себептерге тіл- дегі түрлі өзгерістер, тіпті пуризмдердің орын алуы, варваризмдердің дендеп енуі жүктеу/скачать 14,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|