Монография оқытушы-ұстаздарға, студенттер, магистранттар, докторанттар мен ғылыми зерттеушілерге, тәрбиешілерге, спорт жаттықтырушыларына және жалпы ұлттық халық ойындары мен спорты туралы білгісі келетін көпшілікке арналған
жүктеу/скачать 481,97 Kb.
|
Е. алимханов
- Бұл бет үшін навигация:
- 8. «Алал-ай», «бұлал-ай», «солал-ай»
| 7. Аңшылар мен үйректер
Ойын алаңына радиусы – 10-15 м болатын шеңбер сызылады. Ойыншылар санына қарай 3-5 ойыншыға қолдарына доп беріп шеңбер сыртына тұрғызады, бұлар – «аңшылар» болып саналады. Қалған ойыншылар «үйрек» болып шеңбер ішіне тұрады. Ойын жүргізушінің берген белгісі бойынша «үйректер» шеңбердің ішіне жамырай жүгіріседі де, жүргізушінің «тоқта!» деген бұйрығы берілісімен «үйректер» бәрі орындарында қозғалмай тұра қалады. Осы кезде «аңшылар» қолдарындағы доптарымен «үйректерді» атқылай бастайды. «Аңшылар» атқылаған кезде «үйректерге» доптан бұлтаруға болады, бірақ тұрған орнынан жүріп кетуге болмайды. Денелеріне доп тиген «үйректер» «аңшыны» алмастырады немесе ойыннан шығып тұрады. Ойын барлық «үйректерге» доп тигенше жалғасады. Ойынды «аңшыларды» ауыстырып қайта бастайды. Бұл ойын үшін үй алдындағы әркез алаң немесе жай ғана үлкен бөлме де жарайды. Әдетте балалар мен жасөспірімдер ойнайды. Жүргізуші доптармен бірге үш ұл баланы әрбір жерге қояды – бұлар “аңшылар”. Қалғандары – “үйректер” – жүргізушінің белгісі бойынша шеңберге жүгіреді және бұйрықтан кейін орындарына тұрып қалады. Осы уақытта “аңшылар” өз доптарымен “үйректер” бойынша атады. Жерге жабысып тұрған “үйректер” оқтардан қашуға, жылжуға құқысы жоқ, олар тек денесімен, не басымен жан-жаққа бұрылып ауытқиды. “Өлген үйректер” енді “аңшылар” болады, ал тигізе алмаған “аңшылар” қайтадан атады. Сонымен қатар “аңшылар” бір минуттің ішінде қанша “үйректі” атқанын анықтайды. Кейін, аман қалған “үйректер” енді “аңшылар” рөлін атқарады. Ойын осылай ойнаушылар қажымағанға дейін жүргізіледі. 8. «Алал-ай», «бұлал-ай», «солал-ай» Ойнаушылар екі топқа тең бөлінеді. Екі жақтан бір-бір ойыншы ортаға шығады да, қолдарын айқастырып көпір жасайды. Тізбекте тұрған бірінші топтың ойыншылары бір-бірлеп: «алал-ай», «бұлал-ай», «солал-ай», – деп әндетіп көпірдің астынан өте бастайды. Осы кезде екінші топтың ойыншылары бірінші топтың ойыншыларын көпірдің түбінде кездестіріп, әрқайсысына көпірден өте бергенде бір-бір тастан ұстатады да, тастың белгіленген атын айтуды өтінеді. Ондағы тастың атауы жаңағы өздері айтып келе жатқан әуен – «алал-ай», «бұлал-ай», «солал-айдың» біреуі. Егер тастың атын тапса, онда көпірден өтіп кете береді, ал таба алмаса, жүргізуші ойыншының көзін байлап қолға түскен тұтқын ретінде қарсыластар тобына жібереді. Осылай бірінші топ көпірдің астынан өтіп болғаннан кейін, қолға түскен тұтқындар топ ортасында өнер көрсетеді. Ойын қайталанған кезде көпірдің астынан екінші топ өтеді де, тұтқындарды бірінші топ ұстайды. жүктеу/скачать 481,97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|