10. Қазақтың ұлттық халық ойындары және спорт тізімі
Қазақтың дәстүрлі еңбек-тұрмыс, салт, ойын-сауық ойындары
|
№
|
Ойындар аттары
|
Ойынды ұйымдастыру түрі – топтық және
жекелей
|
Ойынға қажетті негізгі қимыл-қозғалыс түрлері
|
Ойынға керекті зат құрал-жабдықтар
|
1
|
Екі аяз
|
Топтық
|
Жүгіру, байқампаздық
|
Қажет емес
|
2
|
Жаяу көкпар
|
Жекелей, топтық
|
Жүгіру, лақтыру, тарту
|
Нығыздалған доп, заттар
|
3
|
Түлкі мен тауық
|
Жекелей, топтық
|
Жүгіру
|
Орындықтар
|
4
|
Қашарман
|
топтық
|
Жүгіру, лақтыру, дәлдеу
|
Доп
|
5
|
Ақ серек, көк серек
|
Топтық
|
Жүгіру
|
Қажет емес
|
6
|
Қақпан ойыны
|
Топтық
|
Жүгіру, секіру
|
Қажет емес
|
7
|
Аңшылар мен үйректер
|
Жекелей, топтық
|
Жүгіру
|
Қажет емес
|
8
|
«Алал-ай», «бұлал-ай», «солал-ай»
|
Топтық
|
Жүру, еңкею
|
Тас, бас киім
|
9
|
Арынды арқан
|
Жекелей
|
Секіру
|
Жіп, арқан
|
10
|
Тобық жасыру
|
Жекелей
|
Шыдамдылық, байқампаздық
|
Тобық сүйегі
|
11
|
Қарақұлақ
|
Жекелей
|
Секіру
|
Қап
|
12
|
Шембике
|
Жекелей
|
Секіру
|
Көмбе белгісі
|
13
|
Алтыбақан
|
Жекелей, топтық
|
Тепе-теңдік
|
Алтыбақан
|
14
|
Бұғнай
|
Жекелей, топтық
|
Сергектік, жылдамдық
|
Қажеті жоқ
|
15
|
Жілік сындыру
|
Жекелей, топтық
|
Күш
|
Жілік
|
16
|
Ақ сүйек
|
Жекелей, топтық
|
Байқампаздық, жылдамдық
|
Жілік сүйегі
|
17
|
Себет
|
Жекелей, топтық
|
Батылдық,шеберлік
|
Қоршау, от
|
18
|
Қасқұлақ
|
Топтық
|
Байқампаздық, жылдамдық
|
Ақ орамал
|
19
|
Соқыр теке
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Орамал
|
20
|
Бестас, Қақпақыл, Тоғызтас
|
Жекелей
|
Ептілік
|
Тастар
|
21
|
Құмарлық (асық ойыны)
|
Жекелей-топтық
|
Мергендік
|
Асықтар
|
22
|
Асықты тігіп ойнау
|
Жекелей, топтық
|
Мергендік
|
Асықтар
|
23
|
Хан талапай (асық ойыны)
|
Жекелей, топтық
|
Есептеу, дәлдік
|
Асықтар
|
24
|
Төрт асық
|
Жекелей, топтық
|
Санау, дәлдік
|
Асықтар
|
25
|
Алшы (асық ойыны)
|
Жекелей-топтық
|
Дәлдік
|
Асықтар
|
26
|
Асық ойындары 44
|
Жекелей, топтық
|
Дәлдік, мергендік
|
Асықтар
|
27
|
Хан ату (асық ойыны)
|
Жекелей-топтық
|
Дәлдік
|
Асықтар
|
28
|
Кетсін бір (асық ойыны)
|
Жекелей, топтық
|
Дәлдік, мергендік
|
Асықтар
|
29
|
«Көк шолақ» (асық ойыны)
|
Жекелей, топтық
|
Дәлдік, мергендік
|
Асықтар
|
30
|
Хан ойыны (асық ойыны)
|
Жекелей, топтық
|
Дәлдік, мергендік
|
Асықтар
|
31
|
Көтеріспек, Атбақыл (асық ойыны)
|
Жекелей, топтық
|
Дәлдік, мергендік
|
Асықтар
|
32
|
Асықтың алты атауы (Өлең)
|
|
|
Қажеті жоқ
|
33
|
Үштабан (асық ойыны)
|
Жекелей, топтық
|
Дәлдік, мергендік
|
Асықтар
|
34
|
Алты атар (асық ойыны)
|
Жекелей, топтық
|
Дәлдік, мергендік
|
Асықтар
|
35
|
Тас қала (асық ойыны)
|
Жекелей, топтық
|
Дәлдік, мергендік
|
Асықтар
|
36
|
Табан (асық ойыны)
|
Жекелей, топтық
|
Дәлдік, мергендік
|
Асықтар
|
37
|
Қайтып кел
|
Жекелей, топтық
|
Ептілік, дәлдік
|
Қайқы ағаш
|
38
|
Сақ етер
|
Жекелей
|
Күш, мергендік
|
Доң, тас
|
39
|
Бәкі қадау
|
Жекелей, топтық
|
Дәлдік, ептілік
|
Бәкі, пышақ
|
40
|
Атыңды ата
|
Топтық
|
Байқампаздық
|
Қажеті жоқ
|
41
|
Қара сиыр
|
Топтық
|
Сезімталдық, тапқырлық
|
Бас киім, қапшық
|
42
|
Таяқ жүгірту
|
Жекелей
|
Күш
|
Таяқтар, қар
|
43
|
Найза таяқ
|
Жекелей
|
Күш
|
Таяқтар, қар
|
44
|
Әуе таяқ
|
Жекелей
|
Күш
|
Таяқтар
|
45
|
Бөрік лақтыру
|
Жекелей
|
Лақтыру
|
Бөрік
|
46
|
Ақшамшақ (Сақина салу)
|
Топтық
|
Сақтық, жылдамдық
|
Сақина
|
47
|
Сиқырлы таяқ
|
Топтық
|
Жылдамдық
|
Таяқ
|
48
|
Қарагие
|
Топтық
|
Дәлдік
|
Найза таяқ
|
49
|
Монданақ
|
Топтық
|
Байқампаздық
|
Орамал
|
50
|
«Судыр-судыр»
|
Топтық
|
Жылдамдық, ептілік
|
Орамал
|
51
|
Бала балуан
|
Жекелей
|
Күш, айлакерлік
|
Белдік
|
52
|
Қол күрес, Білек сынасу
|
Жекелей
|
Күш
|
Стол
|
53
|
Қыз қуу
|
Жекелей
|
Батылдық,жылдымдық
|
Ат
|
54
|
Шалма тастау
|
Жекелей
|
Дәлдік
|
Жіп, арқан
|
55
|
Айгөйлек
|
Топтық
|
Жылдамдық, күш
|
Қажеті жоқ
|
56
|
Ұшты-ұшты
|
Топтық
|
Байқампаздық
|
Қажеті жоқ
|
57
|
Жасырынбақ
|
Топтық
|
Байқампаздық
|
Қажеті жоқ
|
58
|
Тымпи
|
Топтық
|
Байқампаздық
|
Қажеті жоқ
|
59
|
Бастаңғы
|
Топтық
|
Сергектік
|
Қажеті жоқ
|
60
|
Ине жасырмақ
|
Топтық
|
Байқампаздық, ептілік
|
Ине, домбыра
|
61
|
Орын тап
|
Жұптасу
|
Жылдамдық, сақтық
|
Орамал
|
62
|
Әне кетті-міне кетті
|
Топтық
|
Сақтық, жылдамдық
|
Орамал
|
63
|
Хан жақсы ма?
|
|
|
|
64
|
Доп таяқ
|
Жекелей
|
Дәлдік, ептілік
|
Доп, таяқ
|
65
|
Ағаш аяқ
|
|
Тепе-теңдік, батылдық, ептілік
|
Сырық ағаш
|
66
|
Белбеу тастау
|
Топтық
|
Жылдамдық, байқампаздық
|
Белдік, орамал
|
67
|
Жер, теңіз, ауа
|
Жекелей
|
Білім,тапқырлық
|
Қажеті жоқ
|
68
|
Мырыш
|
Жекелей
|
Тапқырлық, сезімталдық
|
Тиын
|
69
|
Көрші «Серік-серік»
|
Жұптық
|
Тапқырлық, талғампаздық
|
Қажеті жоқ
|
70
|
Дауыста, атыңды айтам
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Қажеті жоқ
|
71
|
Атқума
|
Топтық-жекелей
|
Сақтық, жылдамдық
|
Қажеті жоқ
|
72
|
Сарышымшық (Санамақ)
|
Топтық-жекелей
|
Тездік,тапқырлық
|
Қажеті жоқ
|
73
|
Қимақ
|
Жекелей
|
Дәлдік, сезімталдық
|
Қайшы, заттар
|
74
|
Үй үстінде кім?
|
Топтық
|
Сергектік, байқампаздық
|
Піскен ет
|
75
|
Ақ сандық, көк сандық
|
Топтық
|
Жылдамдық, күш
|
Қажеті жоқ
|
76
|
Ақ серек, көк серек
|
Топтық
|
Күш, жылдамдық
|
Қажеті жоқ
|
77
|
Қамшыгерлік
|
Жекелей
|
Батылдық, дәлдік, күш
|
Қамшы
|
78
|
Ауыр салмақ көтеру
|
Жекелей
|
Күш
|
Тас, гір т.б.
|
79
|
Сен тұр, сен шық
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Қажеті жоқ
|
80
|
«Көги-гөк»
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Ине, шөп т.б.
|
81
|
Үй артында қолағаш
|
Топтық
|
Жылдамдық
|
Белбеу
|
82
|
Мияу, мияу
|
Топтық
|
Байқампаздық
|
Қажеті жоқ
|
83
|
«Мыршым»
|
Топтық
|
Байқампаздық
|
Құрт, кәмпит т.б.
|
84
|
Егер...
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Қажеті жоқ
|
85
|
Отырмақ
|
Топтық
|
Жылдамдық
|
Орындықтар
|
86
|
Аттамақ
|
Топтық
|
Дәлдік, болжау
|
Заттар
|
87
|
Марламқаш
|
Топтық
|
Жүйріктік
|
Қажеті жоқ
|
88
|
Айқұлақ
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Тақия, орамал
|
89
|
Біз де...
|
Топтық
|
|
Қажеті жоқ
|
90
|
Алақан соқпақ
|
Топтық
|
Жылдамдық
|
Орамал, сүлгі
|
91
|
«Қыз доп»
|
Топтық
|
Дәлдік
|
Доптар, таяқтар
|
92
|
Бәлләй
|
Топтық
|
Жылдамдық дәлдік
|
Доп, таяқ
|
93
|
Көрші
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Қажеті жоқ
|
94
|
Жасырынбақ
|
Топтық
|
Тапқырлық, жылдамдық
|
Қажеті жоқ
|
95
|
Шілдек
|
Топтық
|
Дәлдік, ептілік, жылдамдық
|
Таяқ, таяқша
|
96
|
Теңге ілу, Күміс алу, Салма ілу
|
Жекелей
|
Ептілік
|
Теңге, ат
|
97
|
Тең көтеру
|
Жекелей
|
Күш
|
Қажет емес
|
98
|
Дәл басу
|
Топтық
|
Дәлдік
|
Орамал, заттар
|
99
|
«Етек-етек»
|
Топтық
|
Жылдамдық, ептілік
|
Қажеті жоқ
|
100
|
Қарагие
|
Топтық
|
Дәлдік
|
Бас киім, қазық, сырық-найза
|
101
|
Санамақ
|
Жекелей
|
Жаңылмау, тапқырлық
|
Қажеті жоқ
|
102
|
Дауысынан біл
|
Топтық
|
Байқампаздық
|
Қажеті жоқ
|
103
|
Жаңылма
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Қажеті жоқ
|
104
|
Қарт-құрт
|
Топтық
|
Байқампаздық
|
Қажеті жоқ
|
105
|
Шұқыма
|
Топтық
|
Байқампаздық
|
Таяқтар
|
106
|
Сиқырлы таяқ
|
Топтық
|
Жылдамдық
|
Таяқ
|
107
|
Орамалды дауыстап тастау
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Орамал, заттар
|
108
|
«Алал-ай», «бұлал-ай», «солал-ай»
|
Топтық
|
Зеректік, дауысты ажырату
|
Қажеті жоқ
|
109
|
Бөрік жасырмақ
|
Топтық
|
Байқампаздық
|
Бөрік
|
110
|
Мәлке тотай
|
Топтық
|
Жылдамдық, күш
|
Қажеті жоқ
|
111
|
Бұғнай
|
Топтық
|
Сақтық
|
Қажеті жоқ
|
112
|
Аларман
|
Топтық
|
Жылдамдық, сақтық
|
Қажеті жоқ
|
113
|
Шертпегімді тап
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Қажеті жоқ
|
114
|
Инемді тап
|
Топтық
|
Сақтық
|
Ине
|
115
|
Айдап сал
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Қажеті жоқ
|
116
|
Қарамырза
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Қажеті жоқ
|
117
|
Белбеу тастау
|
Топтық
|
Жылдамдық, байқампаздық
|
Белдік
|
118
|
Сақина жасыру
|
Топтық
|
Сақтық, жылдамдық
|
Сақина
|
119
|
Тұмақ ұру
|
Жекелей
|
Дәлдік, мөлшерлеу
|
Ат, бас киім
|
120
|
Тұсаукесер
|
Жекелей
|
Шапшаңдық
|
Жіп, қайшы
|
121
|
Тақсыр хан!
|
|
|
|
122
|
Мүңіз
|
Топтық
|
Күш, шапшаңдық
|
Су, өзен
|
123
|
Күбілік
|
|
|
Сақпандар
|
124
|
Ілекеш
|
Жекелей
|
Дәлдік, тапқырлық
|
Асық, таяқ
|
125
|
Көшүрме (он төрт) ойыны
|
Жекелей
|
Ептілік, дәлдік
|
Ұсақ тастар т.б.
|
126
|
Табақ алып қашу
|
Жекелей
|
Ептілік, шапшаңдық
|
Ат
|
127
|
Тауқыры қайдан
|
|
|
|
128
|
Серпін найза
|
Жекелей
|
Күш, шапшаңдық
|
Шыбық, қамыс
|
129
|
Шөген
|
Топтық
|
Ептілік, күш, жылдамдық
|
Таяқ, доп, ат
|
130
|
Аққала құлату
|
Топтық
|
Күш
|
Жіп, арқан, тақтай
|
131
|
Күзем алу
|
Топтық
|
Жылдамдық
|
Қой жүні
|
132
|
Құда тарту
|
Топтық
|
Күш, ептілік
|
Қажеті жоқ
|
133
|
«Тоқым қағар»
|
|
|
|
134
|
Түйілген шыт
|
Жекелей, топтық
|
Жылдамдық
|
Орамал, шыт
|
135
|
«Бастаңғы»
|
Топтық
|
Ұйымшылдық
|
Қажеті жоқ
|
136
|
«Қаһарлы-Бану»
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Қажеті жоқ
|
137
|
«Жылдырт-жылдырт»
|
Топтық
|
Тапқырлық
|
Сақина, тиын
|
138
|
«Үйімнің үстіндегі кім?»
|
Топтық
|
Шыдамдылық
|
Қажеті жоқ
|
139
|
Тұзақ құру
|
Жекелей
|
Ептілік
|
Аттың қылы, жіп
|
140
|
Қуыр, қуыр, қуырмаш
|
Жекелей, топтық
|
Шыдамдылық, тапқырлық, жылдамдық
|
Қажет емес
|
141
|
Тең көтеру
|
Жекелей
|
Күш
|
Қажеті жоқ
|
142
|
Дүмпілдек
|
Топтық
|
Бағдарлау, жылдамдық
|
Қажеті жоқ
|
143
|
«Домалақ ағаш»
|
Жекелей
|
Күш, жылдамдық, мергендік
|
басы қайқы қақпа таяғы, доп
|
144
|
Сырықпен секіру
|
Жекелей
|
Күш,ептілік
|
Сырық таяқ
|
145
|
«Ләңгі» тебу
|
Жекелей
|
Ептілік, жылдамдық шыдамдылық,
|
Ләңгі
|
146
|
Саусақ шалма
|
Екіден
|
Ептілік
|
Жіп
|
147
|
Тоспа доп
|
Топтық
|
Жүгіру, секіру, ұру, дәлдік, мөлшерлеу, қағып алу
|
Таяқ, доп
|
148
|
Күллій
|
Екіден
|
Дәлдік, ептілік, жылдамдық, сабырлық
|
Таяқ және таяқша
|
|
|
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |