Монография түркістан, 2010 жыл Пікір жазғандар: Ә. Жолдасбеков- педагогика ғылымдарының докторы,профессор

Кітапта педагогиканың әдіснамалық негіздері өрнек тапты, шәкірттерді баулу, оларды тәлім жолына салып, біліммен қаруландырудың әдістері, принциптері және педагогикалық құрал-жабдық шараларын пайдаланудың жолдары кеңінен баяндалды. Педагогикалық үдерісте қолданым табатын дәстүрлі және жаңашыл технологияларға көңіл бөлініп, олардың психологиялық-педагогикалық ерекшеліктері айқындалды.

Еңбек толығымен тұлғалық бағытты педагогика арнасында өз баянын тапты. Дәстүрлі педагогика терминдері сын тұрғысынан талданып, бір мәнді нақты мазмұнға ие сөздермен ауыстырылды.

Еңбек ЖОО тәлім-тәрбие мамандығын таңдаған болашақ педагогтарға, мектеп мұғалімдеріне және барша педагогикалық қызметпен айналысатын оқырман қауымға арналады.

Республика Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанның әлемдегі ең алдыңғы қатарлы дамыған елу елдің қатарынан көрінуін межелеп отыр. Ол үшін өмірдің қай саласында да бәсекеге негізделген халықаралық стандарттарға сай келетіндей дамуға қол жеткізуіміз қажет. Мектептердің он екі оқу жылдық білім бағдарламасына көшу мақсаты да осы халықаралық талаптардан туындайды. Ол үшін алдымен өнегелі тәрбие және сапалы біліммен қаруланған өнегелі тәрбиеші және білікті мұғалімдер дайындау міндеті тұрады.

Мұғалімге балаларға болған үлкен жаупкершілік жүктелінеді.Осыған ол өз қызметіне орай келесідей міндеттерді атқаруы шарт:

- оқу-үйретім пәнін талапты деңгейде ұсына білу;

- шәкірттермен адамгершілік-инабаттылық негізінде қарым-қатынас түзу;

- тәлім, тәрбиелік ортаны шәкірттердің оқу-үйретім еңбегіне үйлестіру;

- дәстүрлі және жаңалықты педагогикалық технологияларды ғылыми- әдістемелік бағытта пайдалана білу;

- өзін-өзі ұстаздық деңгейде көрсете білу.

Аталған міндеттерді атқарудың басты шарты-мұғалімнің кәсіби шеберлігі, оқу-үйретім әдістемелері мен педагогикалық технологиялары. Дәстүрлі емес, яғни жаңалықты технологиялар балаларды мектепке болған ынтасы мен қызығуларын арттырады, шығармашылық қызметтестік пен бәсекелестік жағдайлар қалыптастырады, баланың тұлғалық болмысына дем беріп, іске қосады, балаларды өз қадірін сезінуге баулып, ұлттық құндылықтар және мәдени айырмашылықтарды құрметтеуге тәрбиелейді, оларға шығармашыл еркіндік ләззатын танытып, ең бастысы - қуанышқа бөлейді.

Келтірілген технологиялық амалдарды іске асыру, әлбетте, ең алдымен мұғалімнің тұлғалық деңгейіне, ептіліктері мен дағдыларына, өмірлік тәжірибесіне байланысты. Мұндай тәжірибелік қор күнделікті отбасылық тәрбие міндеттерін, тәлім және тәрбиенің нақты сәттегі қажеттерін орындауға әрине жеткілікті. Алайда, бұл тұрмыстық тәлім –тәрбиелік білімдердің, ептіліктер мен дағдылардың жүйелілігі, ғылыми тереңдігі мен негіздемелігі жоқ. Әрбір мұғалімнің тәлім, тәрбие мәселелерін шешудегі табиғи мүмкіндіктері, қызметтік ой-өрісінің қанат жайюы оның өз әрекет-қылығы мен іс-әрекетінде ғылыми тұлғалық педагогика тағылымдарына арқа сүйеюіне, тәлім мен тәрбиенің озат идеялары мен әдістемелерін пайдалана білуіне тәуелді. Осыдан әрбір бүгінгі мұғалім де, ЖОО қабырғасындағы бүгінгі студент – болашақ мұғалім де ғылыми, жаңалықты педагогика негіздерін шаршамай, талмай меңгеруі міндетті.

Адам өмірінің барша саласына нарықтык жүйенің енуімен «Педагогика» пәнінің мазмұны түбегейлі өзгеріске түсті. Бұдан 10-15 жыл бұрын мектеп тәжірбиесінде қолданылып жүрген педагогикалық теориялар бүгінгі таңда өз қажеттелік маңызың жойды.

Ғұлама бабамыз Әль-Фарабидің өз дәуірінен қалдырған – «Бірінші мәселе – білім емес, тәрбие. Тәрбиесізге берген білім адамзатқа апат әкеледі» – деген өсиетінің іске асу заманы енді туды.

Бүгінгі педагогика – «білім беру» емес тұлға қалыптастыру бағытындағы ғылым.

Оқырман назарына ұсынылып отырған теориялық еңбек аталған бағытты ұстанымға алып, өз негізіне профессор Н.Д. Хмельдің біртұтас педагогикалық үдеріс жөніндегі ғылыми-педагогикалық тұжырымдамаларын, Р.Р.Масырованың жаңалықты (инновациялық) тәлім, тәрбие идеяларын, В.С.Кукушиннің оқу-тәрбие үлгілерін (парадигмаларын), озат тәжірибешіл-педагогтар Құмаш Нұрғалиевтің, Архимед Ысқақовтың, Құсайын Айтқалиевтің т.с.с. басқа да Отандық және шет елдік ғалым-педагогтар мен мектеп ұстаздарының ғылыми-теориялық, тәжірибелік ұсыныстарын пайдаланды.

Тәлімдік пәнді қолайлы меңгерту мақсатында бағдарламалық тақырыптар бірнеше дербес, нақты мақмұндық ауқымға ие сұрактарға жіктеліп берілді.

Такырыптардың ізбе-ізделік баяны оқырман үшін жаңалықты болған мәселелер ауқымын қабылдау қисынына (логикасына) сай орындалып, педагогикада қалыптасқан үдерісті мемлекеттік тәлім, тәрбие стандартына және жаңа заман талаптарына сәйкес ескеру мен пайдалану берік назарға алынды.

Автордың өз алдына қойған маңызды мақсаттарының бірі - «Педагогика» бағдарламасындағы бұрыннан белгілі тақырыптарды мүмкіндігінше толықтай ұсынып, осы күнге дейін қазақ тіліндегі оқулық, оқу құралдарына енбеген жаңалықты, тұлғалық педагогика, инновациялық педагогика, педагогикалық технологиялар мен біртұтас педагогикалық үдеріске байланысты терминдік, теориялық материалдарды жаңаша көзқараспен заман оқырмандары назарына жеткізу. Оның қалай іске асқанын оқырман өзі бағалар.