Мотивацияның іс жүргізу теориясы. Іс жүргізу теориясы адамдар әр түрлі мақсатқа жетуі үшін өзінің күш-жігерін қалай
бөлетіндігін бөлетіндігін
және мінез-құлықтың және мінез құлықтың
нақты нақты
түрін түрін
қалай қалай
таңдайтындығын талдайды..
жүргізу әділдік
теориясы былайша бөлінеді: теориясы және Портер-Лоулер
Мотивацияның іс үміттену теориясы, моделі.
Үміттену теориясы. Теория мынадай қағидаға негізделеді: белсенді қажеттіліктің болуы адамдардың мақсатқа жетуінің бірден бір себебі – мотивациясы болып саналмайды. Адам өзінің таңдап алған мінез-құлық типі өзін қанағаттандыратындығына және ойлаған мақсатына жеткізетіндігіне сенеді.
Үміттену – бұл жеке адамның белгілі бір оқиға ықтималдығын бағалауы. Көпшілік адамдар, мәселен, жоғарғы оқу орнын бітіргеннен кейін жақсы жұмысқа араласатындығына жәнеде, егер жақсылап жұмыс істейтін болса қызметі жоғарылайтындығына үміттенеді.
Үмiттену
теориясындағы
мотивацияны
айқындайтын валенттiлiк
үшiншi немесе
мадақтаудың
фактор – бұл
не
көтермелеудiң
құндылығы.
Валенттiлiк –
белгiлi бiр көтермелеуге ие болғаннан кейiн
пайда болатын қанағаттану
қанағаттанбау дәрежесi. Егер
немесе жоғарыда
аталған үш фактордың да мәнi шамалы болса, онда мотивация әлсiз, еңбек нәтижесi төмен болады.
Әдiлеттiк теориясы.Әдiлеттiк теориясы бойынша, адамдар жұмсаған күш-жiгерiне тиiстi көтермелеудi субъективтi бағалап, осы тектес жұмысты басқа адамдар қалай қабылдайтындығын салыстырады. Олар көтермелеудi әдiлетсiз бағалаған жағдайда психологиялық шиеленіс пайда болады. Тұтастай алғанда, егер адам өз еңбегi дұрыс бағаланбады деп санаса, онда ол күш-жiгер жұмсауын кемсiтедi. Егер ол өз еңбегiн асыра бағалады деп санаса, онда ол керiсiнше, күш- жiгерiн жұмсауды бұрынғы деңгейде қалдырады немесе тiптi арттыра түседi.
Портер-Лоулер моделi.Портер-Лоулер моделi кеңiнен қолдау тауып отыр. Мұнда мотивация жұмыскерлердiң қажетсiнуiнiң, үмiттенуiнiң және әдiлеттi көтермеленуiнiң басты функциясы
болатындығына негiзделген.
еңбегiнiң нәтижелiгi олардың
Жұмыскерлер күш-жiгер
жұмсауына, жеке басының өзiндiк ерекшелiктерi
мен мүмкiндiктерiне, сондай-ақ өз
бағалануына байланысты. Жұмсалатын
ролiн күш-
жiгер көлемi жұмыскерлердiң көтермелеудi қаншалақты бағалайтындығына және өзiне деген мадақтауға сенiмдiлiгiне байланысты. Портер- Лоулер моделi бойынша, еңбек нәтижелiгi қанағаттану сенiмiн туғызады.