Алдар Көсе туралы жазылған аңыз-әңгімелерді оқи отырып, оның іс-әрекеттерінің жобасын жасау. Алдар Көсе туралы әңгімелер арқылы құрбыларымның кітап оқуға қызығушылығын арттыру.
Егер мен Алдар көсе туралы әңгімелерді зерделесем, Алдар көсенің іс-әрекеттерінің және алдау айла-амалдарының жобасы жасалады.
Зерттеудің жаңалығы:
Барша халық жақсы көретін халық аңызындағы Алдар Көсенің алдау айла-амалдарының құпиясын ашу.
Біз XXI ғасырда өмір сүріп жатырмыз. Жаңа заман- жаңа технологиялар заманы. Әр баланың қолында не айфон, не айпад, не планшет бар. Қазір оған таңғалмайтын болдық. Көбі ғаламторда отырады. Көретіндері орысша. Кітап оқу тіптен қалып бара жатыр. Оқымайтындар жоқ дей алмаймын. Олар бар, бірақ аз. Менің көтеріп отырғаным оқушылар, менің қатарларым кітап оқып, халқымыздың бай ауыз әдебиетінен сусындап жатса, біздің тіліміз байымай ма? Пікірлеріңді айта алмайсыңдар, ойларыңды жеткізе алмайсың деп ренжіп жатқан мұғалімімнің өкпесі, шынымен де, орынды. Кітап оқымаған баланың ойлауы да басқадай боларын барлық жерде айтып жатыр. Сондықтан мен, тым құрғанда, Алдар көсе туралы әңгімелерді оқудан бастау керек деп айтар едім. Күлкілі әңгімелер бізге қызықты және өте қажет. Сондықтан мен үшін бұл тақырып өзекті болып отыр.
Көсе образы – қарапайым халықтың күлкіні сараң байларға, оның өкілдеріне қарсы жұмсау, оларды келеке – мазақ ету тілегінен туған образ. Мұны біз “Алдар көсе мен Алаша хан”, “Алдар көсе мен шық бермес Шығайбай”, “Алдар көсе мен саудагер” аңыз – әңгімелерден көреміз.
Көсе образы – қарапайым халықтың күлкіні сараң байларға, оның өкілдеріне қарсы жұмсау, оларды келеке – мазақ ету тілегінен туған образ. Мұны біз “Алдар көсе мен Алаша хан”, “Алдар көсе мен шық бермес Шығайбай”, “Алдар көсе мен саудагер” аңыз – әңгімелерден көреміз.
Алдар Көсенің бейнесі мен
іс-әрекеттері
Алдар көсе оқушыларын сөз тапқыштығымен өзіне баурайды. Оның бейнесі – ел арасындағы сараң байларды келекелеп мазақ ету тілегінен туған екен. Алдар көсе өзінің тапқырлығы, ақылы, айласының арқасында байларды, хандарды алдап соғады. Ел алдында мазақ, күлкі етеді. Оған ел қарық болып күледі.
Алдар көсе оқушыларын сөз тапқыштығымен өзіне баурайды. Оның бейнесі – ел арасындағы сараң байларды келекелеп мазақ ету тілегінен туған екен. Алдар көсе өзінің тапқырлығы, ақылы, айласының арқасында байларды, хандарды алдап соғады. Ел алдында мазақ, күлкі етеді. Оған ел қарық болып күледі.
2011 жылы Алматы қалалық Тілдерді дамыту, мұрағаттар және құжаттама басқармасы мемлекеттік мекемесінің тапсырысы бойынша “Azia animation” компаниясы “Алдар көсе туралы ертегілер” атты анимациялық топтаманы жарыққа шығарды. Онда 85 мультфильм, 50 ертегі, “Бізді қоршаған әлем атты” суретті аудио-сөздік қамтылған. Жоба продюсері – Игорь Краус пен авторы – Артур Краус. Түсіру тобының мақсаты – қазақ тілін бүлдіршіндерге мультфильмдер мен ертегілер арқылы үйрету.
2011 жылы Алматы қалалық Тілдерді дамыту, мұрағаттар және құжаттама басқармасы мемлекеттік мекемесінің тапсырысы бойынша “Azia animation” компаниясы “Алдар көсе туралы ертегілер” атты анимациялық топтаманы жарыққа шығарды. Онда 85 мультфильм, 50 ертегі, “Бізді қоршаған әлем атты” суретті аудио-сөздік қамтылған. Жоба продюсері – Игорь Краус пен авторы – Артур Краус. Түсіру тобының мақсаты – қазақ тілін бүлдіршіндерге мультфильмдер мен ертегілер арқылы үйрету.
Ата –аналардан алынған сұқбат қорытындысы
Ернұрдың анасы:
Жақсыны көрмекке дейді. Бұндай туындыларды
қолдаған абзал. Көш жүре түзеледі. Менің балам “Қазақстан
телеарнасынан беріліп жатқан осы мультфильмдерді
қызығып көреді.
Жансаяның анасы:
- Өте жақсыдер едім. Шет елдің хит боп жатқан мультфильмдерінен әлдеқайда жақсы. Олар баланы зорлық-зомбылыққа, қатыгездікке тәрбиелейді. Әрине кемшіліктері бар. Оны жүре түзейтін шығар деп үміттенеміз.
Ерасылдың анасы:
- “Алдар Көсе” мультфильмдерін бірлі-екілі сериясын көрдім. Балам Алдар көсенің қылықтарына мәз болып, күледі оған ұнайды.
Әселдің анасы:
-Қазіргі таңда балалардың көбісі шетелдің атыс-шабыс мультфильмдерінен көз алмайды. Сондықтан елімізде осындай мультфильмдердің шыға бастағанына мен қуаныштымын.
Сөзімді қорытындылай келе, еңбекші бұқараның ортасынан шыққан айлакер, ақылы сергек, мысқылшыл Алдар Көсе арқылы халық әңгімелері ханды,байды, саудагерді жағымсыз түрде бейнелейді.
Оларды Алдар Көсе қара басының пайдасын көздеп алдамайды. Халықтың намысын қорғау үішін, еңбешілерді езіп келген қанаушылардын кек қайыру үшін алдайды. Бұлардың бірінде ол халықтың ақылды-айлалы ұлы, тапқырлығына қулығы сай, ер көңілді, өжет жігіт болып суреттеледі. Осы сияқты елуге тарта әңгімемен таныстым.
Алдар көсенің өмірде болғанын, қай заманда өмір сүргенін дәлеледейтін тарихи дерек жоқ.
