3.12 Тотықсыздандыру үрдістерін пайдалану. Осы топтағы әдістердің ішіндегі ең әйгілісі метал қосылыстарын сутектік әдіспен алу. Металдардың қосылыстар (гидрооксид, хлорид, нитрат, карбонаты) вступают в реакцию восстановления в потоке водорода при температуре порядка 500 К. Химическую реакцию восстановления на примере хлорида металла можно записать в виде:
MeCl2 + H2 ↔ Me + 2HCl.
Бұл әдіспен әдетте темір, никель, рений, молибден, мыс, кальцийдің ұнтақтарын алады. Алынған метал ұнтақтары қоспалары аз және ұнтақ өлшемдері бірдей болуымен ерекшеленеді. Бұл топқа химиялық металургиялық әдісті жатқызуға болады.
Наноқұрылымды денелерді жасаудың ең бірден бір әдісі компактілеу әдісі. Осындай әдістің мысалы ретінде Fe-Cu нанқұрылымын алу жолдарын қарастырайық. Мыстың және темірдің ұнақтарын Fe85Cu15 қосылысымен шарлы диірменде 15 сағат бойы араластырады, 1 Гпа қысымда 24 сағат бойы престейді. . Бұл қысымнан кейін 30 мин бойы 400оС температурада 870 Мпа қысыма күйдіріледі. Соңғы тығыздығы мүмкін болатын максимал тығыздықтың 99,2% құрайды. Мұнда материал өлшемдері 20 дан 70 нмге жететін наноұнтақтардан тұрады.
Материалдың Юнг модулі темірдің мәніне жақын болады, ал беріктілігінің шегі өлшемі 50-150 мкм болатын темірден 5 есе көп болады.
3.21 сурет. Fe-Cu нанобөлшектерініңкомпактілеуәдісіменалынғандағытаралуы
Бақылау сұрақтары Нысандарды «жоғарыдан– төменге» және «төменнен – жоғарыға» принциптері бойынша жасау.
«Жоғарыдан– төменге» нанотехнологиясы.
Контаксыз кластрлердің жүйесі.
Күшті өзара әсерлескен түйіспейтін кластерлердің жүйелері.
Механикалық химиялық айналымдар.
Екпiндi - толқындық синтездеу.
Наноұнтақтарды алу әдістерін және түрлерін атаңдар.
Ультрадисперстік ұнтақтарды алу әдістерін түсіндіріңдер.