дагы низам», «Казакша оку жайынан», «Оку жайы», «Мектеп керектер!», «Согысушы патшалар», «Казак халкын билеу туралы 1868
жылы шыккан уакытша положение», «1891
жылы 25
-гш мартта шыккан степной поло жение, ягни осы кунп положение. Сайлау Нем партия пелеа», «Осы кунп соттын терт1бшдеп кемш1Л1ктер» жене т.б. Реформатор релнде демокра- тиялыкой-пшрлерш А. Байтурсынов оку Ю1, мектеп жумысымен байла- нысгырады. Онын пшршше, мектептщ жумысына катан бакылау кою дурыс емес. Мектеп автономия болып, езш-ез1 баскаруы тшс. Мектеп басшылары мен устаацары жогарыдан тагайындалмауы, олар дауыска салу аркылы сайлануы керек. Сонда гана окыту мен тербие жумысы демокра- тиялык принциптер непз1нде »ске асады. Ол бастауыш мектептерде оку процес1Н тек ана тшнде журпзуш талап етп. Ана тшнде окытуды патша ук1мет1н1н казактарды орыстандыру саясатына карсы колданылатын курал, жас буын урпакты орыстандырудан аман сактап калудын бтрден- бдр жолы деп багалады. Мектепт1 дшнен белуд» усынды. Мектептщ мем- лекетт1н идеялык каруы болудан калып, тек бшм ордасы болуын талап еткен ед1. А. Байтурсынов дши окулардын кемш1л1ктер1н керсете келш, оны окыган балалардын басым кепшшп узак окыганына карамастан хат танымай кетепщн жене джи окудын гылыми-техникалык про феске улес коса алмайтындыгын атап керсетт1. Казак даласындагы оку жайын зерттей отырып, онын елеумегпк-61- Л1мд1к курылымын аныктады. Мысалы, бгр гана Костанай уезщде 1909
жылы 12
657
казактын 6065
ер адамы казакша окыганын, ал 690
-ы орысша 95
