Научная библиотек
жүктеу/скачать 14,83 Mb. Pdf көрінісі
|
bsattarov t dkenov m leumettanu
| мэдениеттщ непзп
функциясы ай- кындалады: — адам шыгармашылдыгы Озгшктж), ягни адамньщ шыгармашылык куаты онын ем!р йрмМпщн, барлык формасында дамиды (басты функция); — мэдениет таным куралы жэне когамнын, елеуметпк топтыц, жеке адамньщ езш-ез1 тануы болгандыктан, гносеологиялык (танымдык) мш- деттер аткарады; — акпараттык — бул элеуметпк тэж1рибеш хабарлап, баскаларга кара- ганда уакыт байланысын — еткецщ, бупнпш жэне болашакты камта масыз етед1; — коммуникативпк — бул езара тусшклтктщ б1рдейл1пн камтамасыз ететш элеумегпк карым-катынас (общения) мшдетЦ — кундылык-багдарлык м!ндеп, ягни мэдениет езшдж ерекше «ем1рл1к кундылыктар картасы» юпетп белгш б1р багыт жуйесш беред1, сонын непз1нде адам ем1р суред1 жэне оган багыт устайды; — нормативпк-реттеушшк (баскарушылык) м1ндет1нде мэдениет адам М1нез-кулкына элеуметок бакылау куралы рет 1 нде кер 1 нед 1 . Мэдениет угымыньщ эр турл1 тус 1 нд 1 ршу! оны элеуметтану тургы- сынан зерттеуде турл1-турл1 тургыдан карауга себепш1 болды. Мэде ниет элеуметтануы мэдениет дамуынын элеуметтж зандылыктарын жэне сол зандылыктардын адам кызмет1нде кершу формаларын зерт- теумен шугылданады. вйткеш олар когамдагы катынастарды, сонымен катар когам мен табигат арасындагы катынастарды реттеп отыратьш идея- ларды жасаумен, мецгерумен, сактау жене таратумен, тусшжтермен, медени нормалармен жене кундылыктармен, м1нез-кулык, терпп улп- лер1мен байланыскан1. Каз1рп кезенде отандык жене еуропалык елеуметтану едебиеттер1нде медениет елеуметтануы жинактаушы угым репнде колданылады. Оган кино, театр елеуметтануы, ягни алуан турл! енер елеуметтануы, медени ет аралыктарын тусшу проблемалары, ер турл! медениетт1н ымыралас- тыгы мен шиелен1стер1, медениетон елеуметпк-тарихи процеске, топ куруга, елеуметт1к стратификацияга жене елеуметт1к-саяси козгалыс- тарга ыкпал ету меселелер1 жатады. Кен магынада айтар болсак, медениет елеуметтануы влеуметтанудыц жай гана саласы емес, ол когамдык ем1рдщ букш проблемаларын кам- тып, оларды езшдж ерекше кезкараспен карастырады. Кез келген мак- сатка багьпталган елеуметак кызметтен, айталык, енбек, турмыс саясат, денсаулык сактау, бш м беру, т.с.с. медени мазмунды табуга болады. 1 Витаньи И. Общество, культура, социология. М., 1984. С. 19. 293 Мэдениет элеуметтануынын тар магынада колданылуы рухани сала- да топталган озшщ жеке пэншщ болуында. Элеуметтануда Мэдениетп зерттеу кезгаде онын аксиологиялык мэселесшщ кунды компоненттерш болт корсетудщ ерекше манызы бар, бул эр турл1 денгейде мэдениет эле- менттерш, атап айтканда, жалпы когам, элеуметок топтар, тулгалардын эзара байланысын камтамасыз етепн мэдениет элементтерш бдр жуйеге б1р1кт1руге мумк1нд)к бередд. Мэдениетп элеуметтану тургысынан зерт- теуде мына мшдеттерд! шешу керек: дурыс идеяларды аныктау, оны жасаушыларды бёлплеу, оларды тарататын эшстер мен куралдарды аныктау, идеялардын элеуметпк топтардын, институттардын жэне коз- галыстардын калыптасуы мен ыдырауына ыкпалын багалау. Нарыктык экономикага квшумен байланысты кжерлж мэдениетп зерттеудщ маны зы артып отыр. Кэсшкерлж кызметтен туындаган шкерлж мэдениет ТМД елдершде енд1 гана калыптасып келед1. Патшалык Ресейде кэсшкердщ гакерлж белсендшпнщ басты непз! сырткы рынокка шиюзат шыгару болды. Бул онын саудага ептшгш кэрсетш береди Ал ш рынокта белсендшп кэсшкерлердщ елдщ тупюр-тупйрше жеткхзш, тараткан халык тутыну заттары тошрепнде жузеге асты. Кскер адамнын максаты жеке басынын баюы гана болып кдлмады, ол взшщ енбепнен канагат алуды да мурат его. Онын кызмепнде жетекпп рэлд! енбекпн нэтижеа емес, керкннше, урддспен байланысты 1шю мо- тивтер аткарды. Онда жырткыштык, мемлекепн кобхрек талан-таражга тус1ру орын алганымен, кайырымдылык тэн болды. К,скерл1к белсендшк формасы кэбшесе вндцрктпк сипат алды. Озара эрекет тиш негашен ашык, т^лектес болды. Алайда, Ресейде кэсшкердщ тутынушылармен жэне кызметкерлер!мен озара эрекет нашар дамыды, буган басыбайлык куры- лыс ыкпалын тйпздо жэне когамдык санада орын алган онын калдыкта- ры да эсер етп. Осылайша калыптасып келе жаткан кэсшкерлердщ 1скерл1к мэдение- тш жүктеу/скачать 14,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|