З дыбысын қою дәл С дыбысындағыдай тәсілмен жүзеге асады, тек дауысты қосу керек. З дыбысын айтқанда, қолды мойынға қойып, өңештегі дірілді сезіну қажет.
Машықтандыру:
За-за-за- заман
за-за-за-қазан
оз-оз-оз-қозы
оз-оз-оз-боз
З дыбысын қоюда қолданылатын артикуляциялық жаттығулар:
«Түтікше»
«Ожау»
«Сағат»
«Тоқылдақ»
13
Ии,Йй дыбысы
Й дыбысының айтылу кемшілігі мектепке дейінгі бала ларда кездеседі , көбінесе Л дыбысымен алмастырып айтады.Қарапайым жағдайда кемшілікті түзету үшін Й орнына лайықты И қолданылады.
Егер нәтиже болмаса С дыбысынан Х дыбысын алғандай , 3 дыбысынан И дыбысын алатын механикалық әдіс қолданылады : Балага за буынын дауыстап созып айтқызамыз Осы кезде шпательмен тілдің ең ұшын басып қаламыз , Сонда 3 ' А мен Ж А буындары арасындағы дыбыс алынады . ЙА дыбысы алынғанға дейін шпательді тереңдете береміз . Яғни , осындай әдіспен аза буынынан ай , а тіркесі алынады . Сондай - ақ зо , зе , зу тіркестерінен йо , йе , йу тіркесі алынады . Бала артикуляцияны механикалык көмексіз игерген кезде әуелі ( ûа ) яма , ( йо ) елка , ( у ) юбка сияқты қарапайым сөздер , күрделі сөздер айтылып үйретіледі .
