Қазіргі философияның өзекті прблемалары.Табиғат пен қоғам

Табиғат пен қоғамның арасыңдағы қарым-қатынастын мен мағынасы, сипат қандай, олардын,адамдар өзін қоршаған табиғи ортамен қалаи баиланыс жасайды, олардын бұл ортадағы орны қандай ,қоғамның өмір сүруінің және дамуынын басты шарты қайсы деген сиақты сұрақтардын филасофиалық ой толғамдар жүйесінде ерекше дүниетанымдық манызы бар .Ендеше, осы мәселелер төнірегіңде ой қозғап көрелік.

Адамзат тарихында даму заңдылығын ашып көрсету барысында мынадай бұлтартпайтын өмірлік мысалға жүгінуге болады: адамдар саясатпен, ғылыммен, өнермен, дінмен, т.б шұғылданбас бұрын ен әуелі тамақтануы керек, үстіне киім, басына пана қажет, ол үшін адамдар еңбектенуі, әрекет жасап, тер төгуі, сол арқылы қажетті материалдық игіліктерді өндіруі тиіс. Аш бала тоқ баламен ойнамайды, тоқ бала аш болам деп ойламайды,-деп халқымыз тұжырымдағандай қарқыны аш, киімі жыртық үйсіз-күйсіз жағдайда адамдардын басқа тіршілікпен айналыса аламайтыны аңық. Олай болса, қоғамдық өмірдін мәні,қайнар көзі материалдық игіліктерді өңдірумен тікелей байланысты. Қоғамдык құбылыстарды материалистік тұрғыдан түсіндірудін түпкі мәні, міне, осында.Қоғам материалдық игіліктерді өндіруді, сондайақ өндірілген материалдық игіліктерді тұтынуды бір сәтке де тоқтата алмайды. Қоғамның онсыз мәні де, мағынысы да жоқ

Бірақ адамның ақыл есі , ой санасы бар, өзін өзгеге дүниеден бөліп қарай алатын ,өзінің ішкі дүниесін танып-білуге қабілетті ,қоғамнан ,ұжымнан жырық өмір сүре алмайтын әлеуметтік құбылыс екенің айырамыз .Алдынғы ұрпақтан қалған мәдери мұраға ие болып ,оларды жетілдіріп отыратың қасиет тек адамға ғана тән.Бұл айтылғандарданда қоғам мен табиғат арасындығы ажырымас бірлік ,өзара тұтастық анық көрінсе керек .Басқаша айтқанда ,табиғат барлық уақыттада адамзаттын өмір сүретін ортасы ,тіршіліктін қайнар көзі болған және солай болып қала бермек .

Адамзат қоғамыла сондай . Ендеше, географиялық орта дегеніміз-қоғамдық өмірмен тікелей байланысқа түсіп, карым-қатынас жасайтын табиғат дүниесінің бір бөлігі. Оған әуелі жер қыртысы, пайдалы қазбалар, атмосфера,су, топырық, өсімдіктермен жануарлар дүниесі жатады. Біз тәнімізбен географиалық ортаға байланыстымыз, қоғамдық өмірге қажеттінің бәрін осы ортадан өндіреміз, қоғам ілгері басқан сайын оның өңдіргіш құралдары қуаттыбола түсіп, ғылым мен техника дамыған сайын географиалық ортаның шекарасы кенейіп, ауқымы арта береді. Мәселен, ғарышқа ұшу барысында географиалық ортаны кенейттік деуге болады.

Геог-лық ортаны ұқыпты да мақсатқа сай пайд-ға қоғамдық құрылыс сипаты рол атқарады. Адамзат соңғы 2 ғасыр шамасында геог-лық ортаның байлығы қалай болса солай, стихиялы түрде пайд-дығы куә болды. Пайда қуу, қарулану табиғат байлығын талан таражға салып, зардабы тиді. Табиғат қорғау ғаламдық мәселелерге айналды. Соңғы кезде табиғат зардабын тарту барлық елге тән б/отыр.

Есептеуклерге қараған соңғы 30-40 ж өқоғамның пайдаланған табиғат өнімдерінің мөлшері, алдыңғы тарихтағы тұтынған өнім мөлгшерімен тең екен. Оның үстіне адамзаттың өз қолымен жасаған екінші табиғи ортасы. «Екінші табиғат» жер шарының бүкіл болмысының өзгеруіне себеп болды.

20 ғасырдың алғ жартысында геогр-қ детерменизмнің жалғасы сияқты кертартпа ағым «геосаясат» п/б. Геосаясат әлемдік үстемдікке ұмтылған мемлекеттің агрес-лық саясатын ақтауға ұмтылды.

Қазіргі заманда экколгогиялық проблемеларға айналып, әлемдік сипатқа ие б/отыр. Экология ұғымы герктің үй, мекен дене сөзінен құралды. Неміс биологы Геккель енгізді. Экоология мәселесі мемлекеттік мәселе.

Халық санының өсуі. Елсіз, халықсыз өндіріс те болмайды, табиғат байлығын меңгеру де мүмкін емес.Халықтың көп немесе аз екені , орналасу тығыздығы қоғамның, елдің дамуына себепші болады. Алайда халықтың көп болуы қоғам дамуын күшейтеді деп айтуға тағы болмайды. Мыс: Швецияда халық тығыздығы АҚШ қа қарағанда 26 есе жоғары , ал экон-лық жағдайы АҚШ-тан төмен екені белгілі.Демек халықтың өсуі қоғам дамуына әсер еткенмен, шешуші рол атқармайды.

18 ғ. Халықтың өсуінің қоғам дамуындағы ролін жоққа шығаратын ағым- мальтусшілдік деген ағым болды. Ол ағым осы уақытқа дейін көрініс табуда.Оның негізгі өкілі ағылшын экономисі Мальтус. Ол халық санының өсуі геометриялық прогрессиямен өседі, ал күн көріске қажетті заттар арифметикалық прогрессиямен өседі, яғни ө/с-ге қажетті заттардан халық саны тез өседі. Кедейшіліктің, аштықтың себебін осылай түсіндіріп, әлеуметтік себепті мойындағысы келмеді Сондықтан бұл ағым бала тууды тежеу к/к деді.

20 ғ. 30 жылдары қазақ халқы Голощекиннің өрескел бұрмалаушылығынан 3 млн. Адамынан айрылды. Қандастарымыздың 5 млн-ы әлемнің 48 елінде ө/с.(қытай, ресей, өзбекстан, түркия)