Негіздері

266 
3. 
Проприорецептор
– буыннан, бұлшық еттен, сіңірлерден,
шандырдан импультер таратады.
Тітіркендіргіштің белгілі түрін қабылдайтын ерекшеліктеріне байланысты 
барлық рецепторлардың сезімдік ұштары келесілерге бӛлінеді: 
-
механорецепторлар 
-
барорецепторлар 
-
хеморецепторлар 
-
терморецепторлар т. б. деп ажыратады.
Құрылыс ерекшелігіне қарай сезімдік ұштар тӛмендегілерге бӛлінеді:
-
жалаң немесе капсуламен қоршалмаған жүйке ұштары, олар орталық 
(ӛстік) цилиндрдің терминальдық бұтақшаларынан ғана тұрады; 
-
капсуламен қоршалған жүйке ұштарына, олардың құрамында жүйке 
талшығының барлық компоненттері - орталық цилиндр бұтақшалары мен 
глияның жасушалары бар. 
Капсуласыз жүйке ұштары эпителий ұлпасына тән. Миелинді жүйке 
талшықтары эпителий қабатындағы жасушаларға жанасып, миелинінен 
айырылады. Жүйке ұшындағы орталық цилиндр эпителийге ӛтіп, жасушалар 
арасында жіңішке терминалді бұтақтарға бӛлінеді. 
Кӛп қабатты эпителийдің құрамында жүйке жасушаларының терминалді 
ӛсінділері мен ерекше ӛзгеріске ұшыраған эпителиальді жасушалары бар 
жүйке ұштары болады. Оларды сипауды сезетін 
менисклер
немесе 
Меркелдің
жасушалары деп атайды. Бұл жасушалардың басқа жасушалардан 
айырмашылығы цитоплазмасы ақшыл түсті болып келеді, диаметрі 65—80 
нм болатын осмиофильдік гранулалары бар. Терминалді жүйке бұтақшалары 
осы жасушаларға жанасып, оларды шырмап, қоршап алады. Дискілер 
сипауды сезетін терінің ӛте сезгіш бӛліктеріндегі эпителийде орналасады. 
Дәнекер ұлпасындағы рецепторлар алуан түрлі. Оған жататындар 
пластинкалық денешіктер немесе Фатер-Пачини денешіктері, Гольджи-
Мацциони денешіктері, Мейснер денешіктері, Краузенің ұштық колбалары, 
Руффинидің денешіктері, генитальдық денешіктер немесе Догельдің де-
нешігі т. б.
Адам денесінде Фатер-Пачини денешіктері ең кӛп тараған, бұлар 

жүктеу/скачать 8,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: