36
2. спириллалар
- ұзынша келген, бірнеше ірі (5-6) иірімдері бар
бактериялар;
3. спирохеттер
-
ұзын жіңішке бактериялар, кӛптеген майда иірімдері
бар, пішіні штопорға ұқсас.
Бактериялардың пішіндері 17 суретте келтірілген.
17 – сурет. Бактерия жасушаларының пішіндері
Паразиттарлық бактериялар токсиндер бӛліп шығарады (белгілі бір
мүшелер жүйесіне әсер кӛрсететін улы заттар бӛледі). Мысалы, бациллалар
- дифтерияны, іш сүзегін, туберкулезды
және алапес ауруларын қоздырса,
кокктар - гонореяны, спириллалар – тырысқақты қоздырады. Ал, ішек
бактериялары ас қорыту жүйесінің қалыпты
қызмет атқаруын қамтамасыз
етеді. Бактериялар қолайлы жағдай туған кезде ӛте тез әрбір 20-30 минут
сайын бӛлініп, кӛбейеді.
1.4.3 Эукариоттар
Э
укариоттарға жасушасында
ядросы қалыптасқан ағзалар (грекше
‗‘eu‘‘-нағыз, ‗‘karion‘‘-ядро) жатады. Олардың
ядросы мембрана арқылы
цитоплазмадан шектелген. Эукариоттардың генетикалық материалы ядрода
орналасқан күрделi құрылысты, ДНҚ тiзбегi
мен ақуыз молекуласынан
тұратын
хромосома
. Эукариоттар митоздық жолмен бӛлiнедi.
Эукариоттық жасушалардың жалпы құрылымы мен компоненттері 18
суретте кӛрсетілген. Эукариоттар жасушаларының диаметрі 10-100 µм
болады, бұл кӛрсеткіш бактериялардан 10 есе үлкен. Эукариоттық
ағзаларға
қарапайымдылар, саңырауқұлақтар, ӛсімдіктер,
жануарлар мен
адамдар жатады. Олардың жасушаларында ӛздеріне тән құрылымдық
айырмашылықтары болады.
